Opracował: Franz Aufmann
Kluczowe schrony bojowe odcinka „Bruchmühle” Pozycji Pomorskiej, prowadzące obronę mostu drogowego, zostały oprócz standardowej łączności telefonicznej wyposażone również w łączność optyczną [01]. Schrony wzniesiono w 1936 roku. Most nad rzeką Piławą umożliwiał komunikację drogową pomiędzy położonymi na zachód Starowicami a pobliskimi Nadarzycami, czy też z Bornem-Sulinowo.
Zgodnie z zaleceniami z 1935 roku, które zabraniały dodatkowego osłabiania zewnętrznych ścian schronów, zdecydowano się umieścić stanowisko dla łączności optycznej na zewnątrz obiektu. Zlokalizowano je w zagłębieni terenu przy elewacji wejściowej schronu. Dwie rury, niezbędne do prowadzenia łączności optycznej, osadzono w murze oporowym przedłużającym ścianę obiektu. W schronach o odporności B1 na ostrzał wykonano niszę od strony stanowiska. Każda z rur posiadała średnicę wewnętrzną równą 100 mm. Jedna z nich służyła do nadawania informacji za pomocą sygnałów świetlnych a druga do odbierania wiadomości. Zastosowanie rur uniemożliwiało wykrycie lokalizacji nadajników sygnału ze stanowisk obserwatorów, które mógł utworzyć nieprzyjaciel na przedpolu pozycji. W przypadku schronów o odporności na ostrzał C nie wykonano nisz.
Wiadomości nadawano alfabetem Morse’a przy pomocy nadajnika świetlnego. Ze względu na zastosowaną średnicę rur oraz ich położenie względem niszy przewidywano prawdopodobnie zastosowanie urządzenia typu K-Blink. Był to najmniejsze urządzenie do sygnalizacji świetlnej, wyposażone w paraboliczne lustro o średnicy zewnętrznej wynoszącej 90 mm. Lustro, chronione blaszaną obudową, zapobiegało rozpraszaniu się światła. Sygnały nadawane przy wykorzystaniu standardowej lampy o mocy 1 Wata posiadały zasięg 1000 metrów w dzień i 2000 metrów w nocy. Po zwiększeniu mocy żarówki do 3 W uzyskiwano przy dobrej widoczności zasięg do około 1800 metrów w dzień i do około 3000 metrów w nocy.
Rury stanowiska do łączności optycznej osadzono w murach oporowych schronów Br 06 i Br 08 prowadzących bezpośrednią obronę mostu drogowego. Schron Br 06 wybudowano na lekkim wzniesieniu terenu po południowej stronie drogi do Starowic. Odległość pomiędzy Br 06 i B 08 wynosi po około 540 metrów. Stanowiska łączności optycznej w obu obiektach zlokalizowano za murem oporowym schronu Br 06. Chronione były przed bezpośrednim ostrzałem ze strony przedpola bryłą schronu. Mogły utrzymywać stałą łączność.
Świetnie zachowało się stanowisko łączności optycznej w schronie Br 03, jednym z trzech prowadzących obronę korony jazu na Piławie. Rury do łączności optycznej skierowane na północny-wschód, w kierunku, oddalonego o 250 metrów schronu Br 04 z zewnętrznym stanowiskiem obserwatora lub w tym samym kierunku, ale oddalonego o około 580 metrów schronu Br 06. W obecnych warunkach, utrudnione jest określenie odbiorcy sygnałów świetlnych, nadawanych ze schronu Br 03. Teren został zalesiony. Kąt pomiędzy liniami, wyznaczonymi ze stanowiska, mieszczonego w murze oporowym Br 03 w kierunku wyznaczonych punktów obiektów Br 04 i Br 06 wynosi zaledwie rzędu 5-7 stopni. Schron Br 05 nie posiada stanowiska nadawczego dla łączności świetlnej a stan zachowania elewacja Br 04 nie ułatwia poprawnego rozpoznania. W celu jednoznacznego odbiorcy sygnałów ze stanowiska przy schronie Br 03 należałoby przeprowadzić dodatkowe badania terenowe.
[01] – Fortyfikacje Pozycji Pomorskiej na obszarze poligonu w Bornem Sulinowie, Andrzej Żabski. Studia nad dziejami fortyfikacji w dolinie Noteci : materiały z konferencji 21 maja 2011 / red. Jerzy Sadowski. – Gliwice : Infort, 2011.
[02] – Wszystkim zainteresowanym polecam stronę internetową „WWII MILITARY RADIO TECHNOLOGY” oraz „Das K-Blink – Das kleine Blinkgerät von Reichswehr und Wehrmacht”
[03] – Otwarte stanowisko obserwatora zostało opisane w opracowaniu Odkryte stanowisko obserwatora artylerii (1935-1936).