Opracował: Franz Aufmann
W pierwszej linii obrony, pomiędzy jeziorem Wielimie (leżącym na wschód od Szczecinka) a jeziorem Cieszęcino znajdującym się na północ od Białego Boru, wznoszone są w 1934 roku w większości przypadków schrony bojowe broni maszynowej (niem. MG-Schartenstand ohne Bereitschaftsraum) składające się z jednej izby bojowej i biernej śluzy przeciwgazowej. Ich konstrukcja została opisana w opracowaniu zatytułowanym „Schrony broni maszynowej wzniesione w 1934 roku na Pozycji Pomorskiej”.
Założono, że część wznoszonych schronów powinna posiadać stanowisko obserwatora artylerii. Przewidziano zastosowanie zarówno otwartych stanowisk obserwacyjnych jak i chronionych pancerzem. Pierwsze z nich mogło być usytuowane przy elewacji wejściowej. W obiektach o odporności B1 na ostrzał otrzymały już osłonę w postaci stalowych drzwi. W przypadku stanowisk obserwacyjnych chronionych pancerzem przewidziano zastosowanie małej kopuły obserwacyjnej 9P7 lub poziomo osadzonej stalowej płyty. Ciekawostką może być fakt, że na wyjątkowo krótkim, niestandardowym odcinku linii obrony pomiędzy jeziorami Wielimie i Dołgie można znaleźć wszystkie trzy wspomniane rozwiązania ochrony stanowisk obserwacyjnych.
Stanowisko obserwacyjne chronione poziomą płytą
Stanowisko obserwatora, ze względu konieczność zapewnienia załodze bezpieczeństwa, zalecano od 1933 roku umieszczać w oddzielnym pomieszczeniu. Konfigurację izb schronu ze stanowiskiem obserwatora prezentuje rysunek 01. Dla tego typu schronu pomieszczenie dla obserwatora artylerii zaplanowano na przedłużeniu biernej śluzy przeciwgazowej. Wejście do małego pomieszczenia ze stanowiskiem obserwacyjnym było zamykane
gazoszczelnymi, dwudzielnymi, ciężkimi drzwiami stalowymi. Zgodnie z przyjętą zasadą otwierano je w kierunku stanowiska obserwacyjnego.
W pomieszczeniu umieszczono również wyjście ewakuacyjne. Zabezpieczono je rzędem wsuwanych belek dwuteowych w obustronnie wykonane kanały. Od strony elewacji wykonano otynkowaną ceglaną ściankę [02].
Skuteczną ochronę stanowiska obserwatora przed ostrzałem z broni stromotorowej miała zapewnić stalowa płyta [03] o grubości 10 cm, poziomo osadzona w stropie obiektu. Mocowano ją na zewnętrznej powierzchni stropu schronu za pomocą 8 kotw. Lico płyty pokrywało się z powierzchnią stropu. Płyta o wymiarach zewnętrznych 200 x 200 cm przykrywała stanowisko obserwatora, które zaplanowano na planie czworokąta o wymiarach 80 x 80 cm. W płycie wykonano cylindryczny otwór. Miał umożliwić wysunięcie sprzętu optycznego do obserwacji ponad zewnętrzną powierzchnię stropu schronu. Otwór zabezpieczany był przy pomocy dwudzielnego dekla, który demontowano na czas prowadzenia obserwacji.
Obserwator artylerii zajmował stanowisko na stalowym podeście. Do jego dyspozycji przeznaczono dwie nisze, umieszczone naprzeciwko siebie w ścianach bocznych. Tam też znajdowały się niezbędne pomoce i oprzyrządowanie. Na czołowej ścianie stanowiska osadzono stalową płytkę. Służyła do mocowania sprzętu optycznego. Prowadzenie obserwacji lub chwilowy wypoczynek ułatwiało składane siedzisko.
Łączność z punktem dowodzenia zabezpieczały rury głosowe. Świetnie sprawdzały się w warunkach pokojowych lub w przerwach pomiędzy kolejnymi atakami lub obstrzałem nieprzyjaciela. Porozumiewanie się za pomocą rur głosowych, podczas prowadzenia ognia z ciężkiego karabinu maszynowego z sąsiedniej izby bojowej, było znacznie utrudnione [04].
[01] – komentarz do zdjęcia. Na ścianie widoczny jest ślad po podeście dla obserwatora. Z prawej strony usypana ziemia, dostająca się do schronu po przez uszkodzone wyjście ewakuacyjne.
[02] – zarys stosowanych rozwiązań konstrukcyjnych wyjścia ewakuacyjnego w niemieckiej zaprezentowano w opracowaniu : Wyjście ewakuacyjne – Notausgang
[03] – Stalowa płyta stanowiska obserwacyjnego.
[04] – Zagadnienia związane z łącznością wewnętrzną przy pomocy rur głosowych poruszono w opracowaniu: Łączność wewnętrzna – rury głosowe.
