Regelbau Rote Nr. 112

W 1938 roku rozpoczęto prace nad nowymi konstrukcjami schronów bojowych. Obiekty oznaczano trzycyfrowymi numerami  a każdy zaczynał się do „1”. Nowo powstałe konstrukcje obiektów fortecznych nazwano serią projektową „100”. Posiadały odporność na ostrzał, określaną jako „Bneu”. Oznaczało to, że obiekty wznoszone zgodnie z nowymi założeniami będą posiadały żelbetowe ściany oraz strop o grubości 2 metrów. Dotychczasowe kanciaste obiekty fortyfikacji niemieckiej uzyskują zaokrąglone krawędzie zewnętrznych ścian i stropu (Fot. 01). Stropy wzmacniano standardowo stalowymi profilami dwuteowymi, między którymi rozłożono arkusze z blachy stalowej. Wysokość pomieszczeń wynosiła 2,10 metra.
Schron Regelbau Rote Nr. 112 zaprojektowano w dwóch podstawowych wersjach.  Rozwiązanie konstrukcyjne schronu z zewnętrzną strzelnicę obrony  wejścia i zapola posiadało oznaczenie R 112a – Stand mit Sechsschartenturm mit Flankierungsanlage.  Wersja bez strzelnicy obrony wejścia i zapola, której poświęcono niniejsze opracowanie,  posiadała oznaczenie R 112b – Stand mit Sechsschartenturm ohne Flankierungsanlage.

Niezależnie od wspominanych dwóch wersji, obiekt forteczny posiadał 6-strzelnicową kopułę pancerną dla dwóch ciężkich karabinów maszynowych MG 34. Przewidziano możliwość zastosowania kopuły bojowej typu 20P7 o odporności B (nominalna grubość pancerza 250 mm) lub 35P8 o odporności B1 (nominalna grubość pancerza 120 mm). Skuteczną obsługę schronu bojowego miała zapewnić 12 osobowa załoga.

Wejście do schronu

Obronę wejścia i stropu schronu zapewniał jeden z dwóch ciężkich karabinów maszynowych w sześciostrzelnicowej kopule pancernej. Korytarz wejściowy do schronu zamykany był drzwiami kratowymi 491P2. Były lekko cofnięte w głąb korytarza względem płaszczyzny elewacji. W osi korytarza umieszczono strzelnicę broni ręcznej do obrony wejścia (Fot. 03). Strzelnica, wykonana w ścianie schronu, posiadała wzmocnienie od strony izby w postaci 30 mm płyty stalowej 48P8 z gazoszczelną zasuwą. Stalowe dwudzielne drzwi 16P7 osadzono w korytarzu tak, aby nie mogły być ostrzelane ogniem bezpośrednim (Rys. 01). Drzwi wejściowe 16P7 zapewniały gazoszczelne zamknięcie wejścia do schronu.

Wymuszony obieg powietrza

Schron, jako obiekt gazoszczelny, otrzymał układ wentylacji, standardowy dla niemieckie fortyfikacji stałej. Filtrowentylatory typu HES oraz jednokierunkowe zawory nadciśnieniowe firmy Dräger zapewniały utrzymanie nadciśnienia w obiekcie oraz kontrolowany przepływ powietrza pomiędzy pomieszczeniami.

Schron wyposażono w trzy urządzenia filtrowentylacyjne typu HES. Tłoczyły one powietrze do pomieszczeń obiektu. Powietrze dostarczone było do filtrowentylatorów HES przewodami z dwóch czerpni, położonych na tylnej elewacji schronu (Fot. 01). Wloty czerpni zabezpieczone były staliwnymi pancerzami i perforowaną blachą.

Tylko podczas spodziewanego ataku gazowego zasysane powietrze przechodziło przez zestaw filtrów. W takim przypadku wydatek tłoczonego powietrza malał z 1,8 m³/min (bez użycia filtrów) do 1,2 m³/min . Dwa wentylatory  umieszczono w podszybiu kopuły bojowej (Rys. 01). Ich zadaniem było dostarczenie niezbędnej ilości powietrza do przestrzeni bojowej z dwoma ciężkimi karabinami maszynowymi. Nie przewidziano stosowania jednego wentylatora o zwiększonym wydatku 2,4 m³/min . Trzecie urządzenie HES znajdowało się w izbie pogotowia.

Izba pogotowia

Izba załogi została wyposażona zgodnie z obowiązującymi standardami w fortyfikacji niemieckiej. Ściany włożono drewnianą boazerią. Zamocowano składane piętrowe prycze. Spotykaną konfigurację położenia prycz przedstawiono na rys. 01. Wyposażenie izby uzupełniał drewniany stół i składane taborety.

Utrzymanie stałej temperatury w pomieszczeniu w okresie zimowym i podgrzewanie posiłków umożliwiał piec. Do stosowania przewidziano gazoszczelny piec z serii Wt-80. Schron wyposażono w układ kominowy. Zastosowano bardzo prosty układ odwodnienia przewodu kominowego. Przewidziano również możliwość usuwania sadzy z przewodu kominowego na zewnątrz schronu lub do dolnej części przewodu kominowego.

W izbie załogi umieszczono również filtrowentylator HES 1,2. Urządzenie, ustawione na wsporniku, mocowane było do ściany pomiędzy wejściem do przedsionka i magazynu żywności (For. 07). W miejscu mocowania zachowały się cztery kotwy. Przewidziano następujący obieg powietrza przy założeniu, że wszystkie pomieszczenia zostaną zamknięte drzwiami gazoszczelnymi. W pierwszej kolejności, powietrze tłoczone było przez wentylator do składu żywności. Po osiągnięciu żądanego nadciśnienia w tym pomieszczeniu, zawór nadciśnieniowy (na wlocie rury łączącej skład żywności z izbą pogotowia) otwierał się i umożliwiał jednokierunkowy przepływ powietrza do izby pogotowia.
W identyczny sposób zrealizowano przepływ zanieczyszczonego powietrza z izby pogotowia do śluzy przeciwgazowej.  Zawór nadciśnieniowy umieszczono na wlocie przewodu w izbie pogotowia (Fot. 06). Wylot przewodu znajdował się w śluzie przeciwgazowej. Uzyskano stałe przewietrzanie pomieszczenia śluzy przeciwgazowej, szczególnie ważne po każdym otwarciu dwudzielnych drzwi wejściowych 16P7. Powietrze ze śluzy usuwane było do korytarza wejściowego (Fot. 04) za pomocą przewodu zabezpieczonego zaworem nadciśnieniowym (Fot. 05). W korytarzu wejściowym, zabezpieczonym drzwiami kratowymi oraz strzelnicą broni ręcznej, umieszczono wyloty zużytego powietrza z śluzy przeciwgazowej, przedsionka i kopuły bojowej. Jednokierunkowe zawory nadciśnieniowe wymuszały kierunek przepływu powietrza. Panujące  nadciśnienie w zamkniętych drzwiami gazoszczelnymi pomieszczeniach określane było przy pomocy wodnych manometrów typu „U-rurka”. Nadciśnienie w pomieszczeniu mogło być regulowane w zakresie od 5 do 15 mm słupka wody.

Wyjście ewakuacyjne

Regelbau R 112 otrzymał wyjście ewakuacyjne. Umożliwiało ono załodze bezpieczne opuszczenie schronu w przypadku zaklinowania się pancernych drzwi wejściowych. Zostało umieszczone w osi śluzy przeciwgazowej. Poziomy korytarz ewakuacyjny posiadał wymiary 60 x 80 cm. Od strony śluzy przeciwgazowej zabezpieczony był stalowymi drzwiczkami 410P9. W celu wydostania się na zewnątrz schronu, należało:

– zdemontować dwie ścianki, utworzone z poziomo ułożonych stalowych profili (typu dwuteownik), osadzonych w pionowych kanałach bocznych ścian korytarza,
– rozbić cienką murowaną ściankę, wykonaną z jednego rzędu cegieł, ustawioną w płaszczyźnie elewacji,
– udrożnić pionowy szyb wypełniony sypką glebą,
– wspiąć się po metalowych klamrach (osadzonych w ścianie zewnętrznej schronu) do poziomu powierzchni stropu.

Wypełnienie pionowego szybu glebą utrudniało jego zniszczenie przez falę detonacyjną pobliskiej eksplozji pocisku artyleryjskiego. Zastosowanie sypkiego materiału ułatwiało jego usunięcie z szybu. U podstawy szybu powinno być wykonane odwodnienie, zabezpieczające przed zalewaniem schronu przez wodę z opadów atmosferycznych.