Strzelanie do stropów. Porównawcze strzelania z ciężkich moździerzy 220 mm wz. 32 i 310 mm projektu I.T.U. w lipcu 1939 roku w Modlinie. Część II.

Posted on Posted in Fortyfikacje polskie
Opracował: Franz Aufmann
Fort_VI_-_Czeczotki_735597_Fotopolska-Eu
Fot. 01. Archiwalne zdjęcie stanowiska balistycznego w forcie VI Czeczotki Twierdzy Modlin. [01]

Porównawcze strzelania z ciężkich z ciężkich moździerzy 220 mm wz. 32 i 310 mm projektu I.T.U. wykonano w  Modlinie na forcie VI Czeczotki  6 lipca 1939 roku. Celem przeprowadzonych badań balistycznych było określenie skuteczności działania pocisków wystrzelonych z ciężkich moździerzy obu typów na stropy żelbetowe i kopuły stalowe. Skutek działania uzależniono od:

  1. cech balistycznych moździerzy,
  2. zastosowanej amunicji,
  3. danych wytrzymałościowych stropów i kopuł.

Strzelanie przeprowadzono w jednakowych warunkach z obu moździerzy umieszczonych na specjalnych podstawach stałych. Odległość do celu określono na 114 metrów. Dla obu moździerzy zastosowano zmniejszony ładunek miotający, taki aby pociski uderzały w cel z prędkością i kątem odpowiadającym 2/3 pola ostrzału w głąb. Prędkość pocisków były mierzone po każdym strzale ślepym. Kąt upadku miał wynosić około 70 stopni. Prędkość uderzenia pocisku w cel powinna wynosić około 333 m/sek dla pocisków kalibru 220 mm i 347 m/sek dla kalibru 310 mm. Zastosowano pociski – granaty pancerne ślepe i ostre z jednakowymi zapalnikami dennymi P.V.Z.68 ze zwłoką około 0,15 sek. W przypadku kalibru 220 mm ciężar pocisku ostrego wynosił 128 kg przy ciężarze ładunku trotylu 9 kg. Pocisk ostry kalibru 310 mm posiadał wagę 400 kg a ładunek trotylu 32 kg.
Celowanie do celu z moździerzy ustawionych na stałych podstawach przeprowadzono przez przewód lufy tak, aby punkty trafień leżały w środku obiektu. Graniczne przebicia stropów usiłowano uzyskać najpierw dla moździerza o kalibrze 220 mm a następnie dla 310 mm.


Rys. 01
Rys. 01. Oddziaływanie granatów przeciwpancernych na stropy żelbetowe. -a. wnikanie w przeszkodę ślepego pocisku, -b. przebiciu na wylot przeszkody przez ślepy pocisk, -c. zniszczeniu przeszkody przez ostry pocisk. Eu – energia uderzenia pocisku, Lo – praca oporu stropu żelbetowego, Lt – energia detonacji ładunku trotylu wykorzystana do zniszczenia stropu żelbetowego, g1, g2 i g3 – grubości stropów.
Strzał nr 1
Rys. 02. Strzał nr 1 ślepym pociskiem przeciwpancernym kalibru 220 mm do stropu o grubości 70 cm. Nastąpiło przebicie przeszkody.
Strzał nr 3
Rys. 03. Strzał nr 3 ślepym pociskiem kalibru 220 mm do stropu o grubości 120 cm. Pocisk wniknął na głębokość 55 cm.
Rys. 04.
Rys. 04. Strzał nr 4 ślepym pociskiem przeciwpancernym kalibru 310 mm do stropu o grubości 150 cm. Nie nastąpiło przebicie przeszkody.
Rys. 05.
Rys. 05. Strzał ślepym pociskiem przeciwpancernym kalibru 310 mm do stropu o grubości 120 cm. Nastąpiło przebicie przeszkody.

 

 

 

 

 

 

Konstrukcja stropów

Strzelanie prowadzono do żelbetowych stropów pochylonych dla uzyskania przyjętego kąta uderzenia. Do testu wykonano 8 stropów, po dwa o grubościach 0,7 m, 0,9 m, 1,2 m i 1,5 m o jednakowej konstrukcji. Do zbrojenia wykorzystano pręty stalowe o średnicy 10 i 20 mm. Stropy wzmocniono teowymi profilami normalnymi nr 8. Pomiędzy stalowymi profilami zostały ułożone arkusze blachy stalowej tworząc zabezpieczenie przeciw odpryskowe.
Zgodnie z wymaganiami określonymi w Instrukcji Fort. „Instrukcja robót betonowych i żelazobetonowych przy budowie obiektów fortyfikowanych” należało wykonać betonowe próbki o wymiarach 20 x 20 x 20 cm do badań wytrzymałościowych. Przygotowano 6 sztuk próbek, które poddawano obciążeniu równoległym i prostopadłym do kierunku ubijania betonu. Średnia wytrzymałość na ściskanie Ko wynosiła odpowiednio 483 kg/cm2 i  471 kg/cm2.


Przebieg badań balistycznych

Oddziaływanie granatów przeciwpancernych na stropy żelbetowe polegało na (Rys. 01):

a. wnikaniu w przeszkodę ślepego pocisku, którego energia uderzenia została całkowicie pochłonięta przez opór środowiska,
b. przebiciu na wylot przeszkody przez ślepy pocisk, posiadający energię uderzenia większą niż opór środowiska,
c. zniszczeniu przeszkody przez ostry pocisk o energii uderzenia pochłoniętej przez przeszkodę.

Graniczne przebicia stropów usiłowano uzyskać przy prowadzeniu ognia z moździerza o kalibrze 220 mm a następnie dla 310 mm. Pierwsze trzy strzały pociskami przeciwpancernymi oddano kolejno do stropów o grubości 70 cm, 90 cm i 120 cm. W dwóch pierwszych strzałach ślepe pociski przeciwpancerne uderzyły z prędkością 339,7 m/sek i 332 m/sek.  W obu przypadkach nastąpiło przebicie stropów na wylot (Rys. 02). Profile teowe zostały przecięte lub rozchylone na boki w zależności od miejsca uderzenia pocisku. Blacha lub sąsiadujące blachy zostały wyrwane.
Trzeci wystrzelony pocisk uderzył w strop o grubości 120 cm i odbił się. W przeszkodzie powstał stożkowaty lej o głębokości 55 cm. Posiadał średnicę 160 cm, mierzoną na powierzchni czołowej i 45 cm na głębokości wniknięcia równej 55 cm (Rys. 03).

Zgodnie z przyjętymi założeniami określenia granicznego przebicia przeszkody, strzał nr 4 granatem ślepym oddano już z moździerza kalibru 310 mm projektu I.T.U. do stropu o grubości 150 cm. Pocisk osiągnął prędkość 330 m/sek. W przeszkodzie powstał stożkowaty lej o głębokości 80 cm. Posiadał średnicę 250 cm, mierzoną na powierzchni czołowej i 38 cm na głębokości wniknięcia 55 cm. Przed pociskiem beton został skruszony (Rys. 04). Blacha przeciw odłamkowa wyobliła się na wysokość 18 cm wysuwając się jednocześnie z pomiędzy stalowych profili nr 8.
Moździerz został przesunięty na nowe stanowisko. Strzał nr 5 oddano do stropu o grubości 120 cm. Ślepy pocisk o wadze 400 kg uderzył w przeszkodę z prędkością 353 m/sek. Przeszkoda została przebita. Na powierzchni zewnętrznej stropu lej posiadał średnicę 310 cm. Zwężał się zgodnie z kierunkiem lotu granatu. Na głębokości 70 cm posiadał minimalną średnicę 70 cm. Dwa kształtowniki zostały wyrwane. Dwie blachy wraz ze skruszonym betonem przemieściły się na 49 cm (Rys. 05).
Podjęto decyzję na przesunięciu moździerza na przeciwko przeszkody o grubości 150 cm. Dystans do celu wynosił 114 metrów. Do próby nr 6 został przygotowany ostry pocisk przeciwpancerny.  Uderzył w przeszkodę z prędkością 348 m/sek. Zapalnik denny P.V.Z.68 ze zwłoką około 0,15 sek detonował ładunek trotylu o wadze 38 kg. Nie uzyskano przebicia stropu. Powstał lej o średnicy zewnętrznej 250 cm i 48 cm na głębokości 90-100 cm. Przed miejscem uderzenia pocisku beton został skruszony. Blachy przeciw odłamkowe odkształciły się plastycznie i wysunęły się z oparcia na teownikach o 30 cm.

 


 

[01] Zdjęcie bez opisu pochodzi ze strony internetowej: http://fotopolska.eu/ Link do zdjęcia: http://fotopolska.eu//foto/735/735597.jpg