Badania terenowe – Rejon Umocniony Giżycko – Front wschodni Część III

Posted on Franz AufmannPosted in Fortyfikacje niemieckie
Opracował: Franz Aufmann
Fot. 01. Za­ry­glo­wa­na strzel­ni­ca obro­ny wej­ścia w schro­nie bo­jo­wym R B1-1 na cięż­ki ka­ra­bin ma­szy­no­wy.
Rys. 01. Schemat schronu bojowego R B1-1 na ciężki karabin maszynowy. Kolorami zaznaczono przewody doprowadzające nieprzefiltrowane powietrze (żółty), odprowadzające zużyte powietrze lub gazy spalinowe (czerwony).

W opracowaniach zatytułowanych „Badania terenowe – Rejon Umocniony Giżycko – Front wschodni” [01] przedstawiono rozwiązania konstrukcyjne strzelnic, jakie zastosowano w stanowiskach obrony wejścia i zapola. Zgodnie z dokumentacją projektową schronów o konstrukcji standardowej, podstawowym pancerzem chroniącym stanowisko dla broni ręcznej, była płyta stalowa 48 P8 [02]. Wymiary strzelnicy w minimalnym przekroju poprzecznym wynosiły 12 x 8 cm Przeprowadzone w latach 2017 – 2019 przez autora niniejszego opracowania badania terenowe potwierdziły, że wyjątkowo często w obiektach wschodniej części Rejonu Umocnionego „Giżycko” (niem. Lötzener Seenstellung) osadzano płyty stalowe, pierwotnie stosowane wyłącznie do ochrony stanowiska ciężkiego karabinu maszynowego. W przypadku stanowisk obrony wejścia i zapola wykorzystywano duży otwór strzelnicy, ułatwiający skuteczną obronę, oraz w nielicznych przypadkach również szczelinę obserwacyjną. Płytę stosowano zarówno w schronach B1-1 bez izby gotowości bojowej jak i w obiektach z wydzielonym pomieszczeniem dla stanowiska obrony wejścia i zapola. W pierwszym przypadku do obrony można było zastosować broń ręczną a w drugim broń maszynową.

 

Fot. 02. Strzel­ni­ca obro­ny wej­ścia w schro­nie bo­jo­wym R B1-1 na cięż­ki ka­ra­bin ma­szy­no­wy z za­cho­wa­ną za­su­wą. Część płyty ze szcze­li­ną ob­ser­wa­cyj­ną zo­sta­ła osa­dzo­na w ścia­nie. Schron wy­peł­nio­ny zie­mią po­przez znisz­czo­ne wyj­ście ewa­ku­acyj­ne.

 

Rys. 01. 2 cm płyta stalowa ze strzelnicą dla ciężkiego karabinu maszynowego i przeziernikiem do obserwacji sektora ognia (1932).
Rys. 01. Płyta stalowa, ze strzelnicą dla ciężkiego karabinu maszynowego i przeziernikiem do obserwacji sektora ognia, o grubości 2 cm z 1932 roku. 1. korpus płyty o grubości 2 cm, 2. strzelnica ckm, 3. zsuwa strzelnicy ckm z mechanizmem ryglującym, 3a. prowadnice zasuwy strzelnicy ckm, 3b. śruby mocujące prowadnice, 4. zasuwa przeziernika do obserwacji sektora ognia, 4a. prowadnice zasuwy przeziernika, 4b. pokrętła dociskające zasuwę przeziernika w pozycji „zamknięte”, 4c. śruby mocujące prowadnice zasuwy przeziernika, 5. otwory pod kotwy mocujące płytę do ściany schronu.

 

 

Fot. 03. Uszko­dzo­ne roz­gli­fie­nie strzel­ni­cy od­sło­ni­ło jedną z kotw mo­cu­ją­cych płytę sta­lo­wą we­dług ry­sun­ku OB 3294.

 

Rozszerzenie dwukilometrowego odcinka umocnień, na który przeprowadzono badania terenowe, pozwoliło rozpoznać zastosowane płyty stalowe. Odcisk w ścianie schronu o wymiarach 128 x 63 cm sugerował możliwość zastosowania zarówno płyty stalowej 403 P9 jak i płyty starszego typu nie ujętej już w katalogu konstrukcji standardowych Panzer – Atlas z 1942 roku. Jednoznaczną identyfikację jednego z zastosowanych typów płyt, umożliwiły sporadycznie zachowane elementy pancerza. Załączone zdjęcia prezentują zachowaną płytę stalową w schronie bojowym B1-1 na ciężki karabin maszynowy (wschodni odcinek Lötzener Seenstellung). Wykonane pomiary wskazały na płytę starszego typu ze strzelnicą dla ckm i przeziernikiem dla obserwatora. Prawdopodobnie wykorzystano płytę według rysunku Wa.OB 3294 [03] z zamknięciem starego typu. Pancerz produkowany był na początku lat trzydziestych zeszłego wieku. Zachowane sygnatury wskazują na 1932 rok produkcji. Podczas budowy obiektów wschodniej części Lötzener Seenstellung w 1938 roku wykorzystano egzemplarze zalegające składy saperskie.

Grubość płyty wynosiła 2 cm. W niektórych przypadkach była trudna do pomiaru lub określona z dużym błędem ze względu na stan jej zachowania lub na sposób osadzania w ścianie schronu. Do wykonania zasuwy użyto blachę stalową o 2 cm grubości. Dlatego też otwory na śruby mocujące  zostały wykonane jako przelotowe. Zasuwa nie posiadała zagłębienia od zewnętrznej strony, które miało uniemożliwić klinowanie się zasuwy w wyniku plastycznych odkształceń po uderzeniach pocisków. Wątpliwym rozwiązaniem mogło okazać się wykorzystanie oryginalnych prostych kotw do osadzenia płyty (Fot. 03).

[01] – Badania terenowe – Rejon Umocniony Giżycko – Front wschodni – Miechy

[02] – więcej w opracowaniu Zamknięcie strzelnicy broni ręcznej 48P8 – Gewehrschartenverschluss

[03] – więcej informacji w opracowaniu Stahl-Schartenplatte 2 cm stark – 2 cm płyta stalowa ze strzelnicą (1932)