Opracował :
Tomasz Zamysłowski
Schlagschränke für Straßensperrung – zapora przeciwpancerna stosowana w niemieckiej fortyfikacji od połowy lat trzydziestych zeszłego wieku. Stosowana przeważnie bezpośrednio na przejściach granicznych lub w ich pobliżu. Miała za zadanie zapobiegać nagłemu przekroczeniu granicy państwowej przez pojazdy pancerne wroga.
Budowa
Zapora przeciwpancerna – uchylny w płaszczyźnie pionowej szlaban.
Składała się z podpory uchylnego ramienia (S), mechanizmu napędu ręcznego (A), stalowego ramienia- drzewca (B) z składaną zasłoną (H), słupka podporowego (E) z widłami prowadzącymi (F) oraz mechanizmem blokującym (R). Podpory uchylnego ramienia oraz słupek podporowy zamocowano do dwóch belek dwuteownikowych (T) położonych pod jezdnią. Całości konstrukcji spoczywa na czterech betonowych podstawach (S), ustawionych po obu stronach drogi (Rys. 1, 2).
Zasada działania
1.0 Bariera w pozycji otwartej (podstawowej)
Ramię (B) wraz z złożoną zasłoną (H) skierowane było ku górze pod kątem 90 stopni. W tej pozycji istniała możliwość zabezpieczenia barier za pomocą łańcucha i kłódki przed nieupoważnionym użyciem. Opuszczanie ramienia (B) obywało się za pośrednictwem przekładni zębatej obracanej za pomocą ręcznej korby (A). Mechanizm zamontowany został w podporze ramienia uchylnego (S). Końcówka opuszczanego ramienia (B) prowadzona jest przez widły prowadzące (F) do słupka podporowego (E ) i unieruchamiana za pomocą mechanizmu blokującego (R). Do obsługi szlabanu niezbędny były następujące narzędzia: klucz, dźwignia pomocnicza z otworem trójkątnym, sworzeń blokujący (3) (Rys. 3).
2.0 Opuszczanie i blokowanie ramienia
2.1. Zamykanie i otwieranie bariery bez jej blokowania.
Siedmiokrotny obrót korbą napędu (A) powodował ustawienie ramienia w pozycji poziomej – oparcie o słupek podporowy (E). Wsunięty sworzeń (3) w słupku (E) blokował przemieszczanie się płyty amortyzacyjnej (4). Barierę w tym położeniu można było łatwo otworzyć, kręcąc korbą w przeciwnym kierunku. W przypadku braku blokady płyty amortyzacyjnej następowało zablokowanie ramienia szlabanu w położeniu „zamknięte”.
2.2. Zamykanie bariery z jej zablokowaniem.
W tym celu należało wyciągnąć sworzeń blokujący (3), zawiesić go na słupku za pomocą łańcucha a następnie zamknąć baterię za pomocą 7 obrotów korby napędu (A). Podczas zamykania ramię (B) uderzając w płytkę amortyzującą (4) i popycha ją w dół. Sworzeń podporowy (6), który jest trawle połączony płytką amortyzującą, przytrzymuje element blokujący (R). Tracza blokująca (R) zostaje zwolniona i przesunięta nad ramieniem za pomocą napiętej sprężyny (7), która blokuje ruch ramienia w górę. Aby zapobiec ruchowi elementu blokującego (R), sprężyna ściskająca (8) naprężona ruchem w płytę amortyzującej ponownie wypycha płytę amortyzującą (4) z kołkiem (5) w górę, wyżej niż jej początkowe położenie. Zapadka blokującą (10), ciągnięta przez sprężynę (9), przesuwa się pod drążkiem prowadzącym (5) uniemożliwiając w ten sposób obrót drzewca bez użycia specjalnych narzędzi (Rys. 4).
3.0. Zwalnianie blokady
W celu zwolnienia blokady należało podnieść klapkę ochroną znajdującą się na zewnątrz drogi. Za pomocą klucza (1), przekręcając go w lewo, zwolnić zapadkę blokującą (1).
Dzięki temu prowadnica (5) zyskuje ponownie swobodę ruchu w dół. Następnie należało podnieść klapę ochroną (2) i umieścić dźwignię pomocniczą na trzpieniu trójkątnym (12) po wewnętrznej stronie drogi i przekręcić w kierunku strzałki aż tarcza blokująca (R ) zostanie ponownie zaczepiona o sworzeń podporowy (6) i lekko dociśnięta w dół. Po wyjęciu klucza i zdemontowaniu dźwigni pomocniczej zaporę można ponownie otworzyć. Rys. 5.
BUNDESARCHIV:
RH12-5/57 Inspektion der Pioniere (Az. 39): Landfesbefestigung. Bd.1 – Beschreibung und bedienungsvorschrift zur Schlagschranke für Straßensperrung. Abnahme Anweisungen für Dreh-und Schlagschränken.