Wentylacja w schronie Regelbau B1-26 z sześciostrzelnicową kopułą bojową i z pomieszczeniem dla drużyny piechoty

Posted on Posted in Fortyfikacje niemieckie
Opracował: Franz Aufmann
Fot. 01. Strzelnica obrony wejścia i zapola w schronie typu Regelbau B1-26 z sześciostrzelnicową kopułą bojową i z pomieszczeniem dla drużyny piechoty (niem. Stand mit 6-Schatten-Panzerturm u. Gruppe). Po lewej stronie zdjęcia widoczna jest jedna z dwóch czerpni powietrza. W bocznej ścianie rozglifienia strzelnicy znajduje się wylot przewodu odprowadzającego zanieczyszczone powietrze z przestrzeni kopuły i podszybia.

 

Gazoszczelna konstrukcja schronu z pomieszczeniami połączonymi układem wentylacji, pozwalała na utrzymanie niewielkiego nadciśnienia wewnątrz obiektu, które zapobiegało przenikaniu gazów bojowych. Sprawny układ wentylacji, wyposażony w filtry przeciwchemiczne, umożliwiał skuteczne napowietrzanie i odprowadzenie zanieczyszczonego powietrza na zewnątrz schronu.

 

Rys. 01. Schemat układu napowietrzającego dla schronu typu Regelbau B1-26 na podstawie Pz.W. 677.
1. Kopuła bojowa dla dwóch ckm-ów wraz z podszybiem, 2. Śluza, 3. Pomieszczenie gotowości bojowej, 4. Pomieszczenie obrony wejścia i zapola, 5. Śluza przeciwgazowa. a i b. czerpnie powietrza, c. Przewód doprowadzający powietrze do urządzenia napowietrzającego w izbie gotowości bojowej, d. Przewód doprowadzający powietrze do podszybia kopuły bojowej, e1 i e5 jednokierunkowy zawór nadciśnieniowy.

W schronie typu Regelbau B1-26 z sześciostrzelnicową kopułą bojową i z pomieszczeniem dla drużyny piechoty (niem. Stand mit 6-Schatten-Panzerturm u. Gruppe) zastosowano wyjątkowo starannie dopracowany projekt układu wentylacji. Pomieszczenia w schronie podzielono na dwie grupy. Do pierwszej należały izby bezpośrednio napowietrzane a do drugiej pośrednio napowietrzane.

Izby bezpośrednio napowietrzane

Każde z pomieszczeń w obiekcie zostało zabezpieczone drzwiami gazoszczelnymi. Pomieszczeniem bezpośrednio napowietrzanym przez filtrowentylatory była izba gotowości bojowej (pomieszczenie nr 3 na rysunku 01, dalej Rys. 01. 3) oraz przestrzeń kopuły (Rys. 01. 1) dla dwóch ciężkich karabinów maszynowych. Niezbędną ilość powietrza miały zapewnić filtrowentylatory, umieszczone po jednym w obu pomieszczeniach, oraz układ rur podających powietrze z dwóch czerpni powierza. Czerpnie osadzono na tylnej ścianie schronu. Zadaniem czerpni powierza była ochrona wlotów rur układu napowietrzania. Obie czerpnie połączono układem rur o średnicy 15 cm. Uzyskano w ten sposób skuteczne działanie wentylacji nawet w przypadku zasypania jednej z dwóch czerpni. Duża średnica rur pozwalała na obniżenia oporu przepływu powietrza.

 

Fot. 02. Pomieszczenie gotowości bojowej. Pod stropem rura doprowadzająca powietrze do kopuły bojowej i podszybia. Po prawej stronie nisza na wlot przewodu zabezpieczony jednokierunkowym zaworem nadciśnieniowym. Przewód odprowadzał powietrze z izby gotowości bojowej do śluzy.
Rys. 02. Schemat układu odprowadzającego skażone gazami prochowymi powietrze z przestrzeni kopuły na zewnątrz schronu typu Regelbau B1-26 (na podstawie Pz.W. 677). Zawór e5 utrzymuje stałe nadciśnienie w przestrzeni bojowej i umożliwia odprowadzenie skażonego powietrza na zewnątrz schronu. Wylot umieszczono w bocznej ścianie rozglifienia strzelnicy obrony wejścia i zapola. Wylot chroniono pancerzem f2.

Dwa przewody o średnicy 10 cm doprowadzały powietrze bezpośrednio do filtrowentylatorów w dwóch pomieszczeniach. Zakończenia tych przewodów mogły być początkowo zabezpieczane zaworem obrotowym 2ML.01 [01] a w późniejszym okresie zaworem z filtrami przeciw kurzowymi [02].
Podczas prowadzenia ognia przez ckm w kopule pancernej, wentylator w podszybiu pracował w cyklu stałym. Gazoszczelność pomieszczenia zapewniało nadciśnienie, utrzymywane na stałym poziomie przez wentylator oraz jednokierunkowy zawór nadciśnieniowy e5 [03]. Zawór otwierał się przy wcześniej ustawionym poziomie wartości nadciśnienia. Umożliwiał przepływ powietrza tylko w jednym kierunku. Powietrze z pomieszczeń bojowych, zgodnie z przyjętą zasadą, powinno być usuwane bezpośrednio na zewnątrz schronu. Wylot przewodu, usuwającego skażone gazami prochowymi powietrze umieszczono w bocznej ścianie rozglifienia strzelnicy obrony wejścia i zapola (Rys. 02. f2). Wylot chroniono pancerzem. Widoczny jest na tytułowym zdjęciu.

 

Fot. 03. Widok podszybia kopuły bojowej w schronie B1-26. Po obu stronach korytarza wejściowego widoczne są zakończenia rur układu wentylacji.
Rys. 03. Schemat układu odprowadzającego powietrze z izby gotowości bojowej na zewnątrz schronu typu Regelbau B1-26 (na podstawie Pz.W. 677). Pomieszczenia pośrednio napowietrzane w kolejności: 2. Śluza gazoszczelna, 4. Izba ze stanowiskiem obrony bezpośredniej wejścia oraz wejścia i zapola, 5. Śluza przeciwgazowa, e1-e4. Jednokierunkowe zawory nadciśnieniowe. Dodatkowo oznaczono zawór zamykający wlot przewodu kominowego – z1 oraz rurę kominową na tylnej ścianie schronu – k.

Wentylator w izbie gotowości bojował pracował cyklicznie w stałych odstępach godzinowych. Długość cyklu pracy uzależniona była od kubatury pomieszczenia i stanu osobowego załogi. Podobnie jak w przypadku podszybia, stałe nadciśnienie w izbie utrzymywał zawór nadciśnieniowy e1 (Rys. 03). Powietrze z izby gotowości bojowej mogło być wykorzystane do napowietrzania innych pomieszczeń.

Izby pośrednio napowietrzane

Izby pośrednio napowietrzane przez filtrowentylator, umieszczony w pomieszczeniu gotowości bojowej, to kolejno: śluza przeciwgazowa (Rys. 03. 2), izba ze stanowiskiem obrony wejścia i zapola (Rys. 03. 4) oraz śluza przeciwgazowa (Rys. 03. 5). Przepływ pomiędzy pomieszczeniami umożliwiają rury osadzone w ścianach. Wlot każdej z rur został zabezpieczony jednokierunkowym zaworem nadciśnieniowym. Zawór tego typu umożliwiał przepływ powietrza tylko w jednym kierunku. Skuteczny układ wentylacji umożliwiał wymianę powietrza o zwiększonej zawartości tlenku węgla lub skażonego gazami prochowymi w przypadku pomieszczeń 2 i 4 oraz ewentualnie powietrza skażonego gazami bojowymi w śluzie przeciwgazowej (Rys. 03. 5).  W pomieszczeniu 4 (Rys. 03) umieszczono dwie strzelnice. Pierwsza z nich obejmowała ogniem broni ręcznej śluzę przeciwgazową a druga zapewniała obronę wejścia i zapala schronu przy pomocy broni maszynowej. Przyjęta konfiguracja położenia przewodu napowietrzającego i odprowadzającego powietrze ze śluzy pozwalała na skuteczne jej przewietrzanie. Wlot rury odprowadzającego powietrze, zabezpieczonej jednokierunkowym zaworem nadciśnieniowym, znajduje się w niszy na bocznej ścianie wejścia do schronu. Wylot przewodu, umieszczono na tylnej ścianie schronu. Wylot zabezpieczono pancerzem (Rys. 03. f1).

 

Fot. 04. Pomieszczenie gotowości bojowej. Po lewej stronie otworu wejściowego wylot przewodu dostarczającego powietrze. Poniżej cztery kotwy do mocowania filtrowentylatora. Po prawej stronie otworu wejściowego zawór przewodu kominowego.

Odprowadzenie gazów spalinowych z pieca grzewczego

Od strony izby gotowości bojowej przewód odprowadzający gazy spalinowe z pieca grzewczego zabezpieczono zaworem odcinającym z przesuwną zasuwą z1 [04]. W pionowym kanale na ścianie tylnej umieszczono standardowy przewód kominowy.

 


[01] – Obrotowy zawór 2ML.01 – Drehschieber 2ML.01

[02] – Niemiecki filtr przeciwpyłowy (VW Filter 1,2) w obiektach fortyfikacji stałej

[03] – Überdruckventil – niemiecki zawór nadciśnieniowy firmy Drägerwerk

[04] – Zamknięcie przewodu wentylacyjnego lub kominowego