Schron dla stanowiska obserwatora artylerii w kopule, z rozbudowaną strefą wejścia (1936)

Posted on Posted in Fortyfikacje niemieckie

Opra­co­wał: Franz Auf­mann

Fot. 01. Ele­wa­cja schron 3-AB6 z roz­bu­do­wa­ną stre­fą wej­ścia (lo­ka­li­za­cja na po­łu­dnie od Min­gajn). Otwo­ry rur wen­ty­la­cyj­nych chro­nio­ne pan­ce­rza­mi oraz nisze na przy­łą­cza po­lo­wej sieci te­le­fo­nicz­nej wy­ko­na­no sy­me­trycz­nie wzglę­dem wej­ścia.

Część schro­nów ze sta­no­wi­skiem ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii w ko­pu­le 44P8 [02], wznie­sio­nych w 1936 roku na Po­zy­cji Lidz­bar­skiej, nie otrzy­ma­ła po­moc­ni­cze­go sta­no­wi­ska ob­ser­wa­cyj­ne­go w niszy. Za­cho­wa­no w schro­nie kon­fi­gu­ra­cję po­miesz­czeń. Na­to­miast istot­ną rów­ni­cą było wpro­wa­dze­nie roz­bu­do­wa­nej stre­fy wej­ścia (Rys. 01). Schron bez po­moc­ni­cze­go sta­no­wi­ska ob­ser­wa­to­ra uzy­skał do­dat­ko­we po­miesz­cze­nie – przed­sio­nek. Zo­sta­ło za­pro­jek­to­wa­ne na pla­nie czwo­ro­ką­ta o wy­mia­rach 2,00 x 1,70 m. Wy­so­kość po­miesz­cze­nia ze stan­dar­do­wej 2,10 m wzro­sła do około 3,30 m. Gru­bość ścian jest zgod­na z wy­ma­ga­nia­mi od­por­no­ści na ostrzał B1. Przy wej­ściu, chro­nio­nym drzwia­mi 14P7, znaj­do­wał się praw­do­po­dob­nie mały po­most z krót­ką schod­nią lub dra­bi­ną. Za­cho­wa­ły się je­dy­nie w nie­któ­rych schro­nach dwa wspor­ni­ki, osa­dzo­ne w ścia­nie. Wej­ście z przed­sion­ka do śluzy prze­ciw­ga­zo­wej chro­nio­ne było wy­so­ki­mi drzwia­mi dwu­dziel­ny­mi.

 

Fot. 02. Uszko­dzo­na eks­plo­zją roz­bu­do­wa­na stre­fa wej­ścia schro­nu 3-AB12 o lo­ka­li­za­cji na pół­noc od Ru­no­wa.
Rys. 01. Kon­fi­gu­ra­cja po­miesz­czeń w schro­nie ze sta­no­wi­skiem dla ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii w ko­pu­le 44P8. Po lewej stro­nie schron dla ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii w ko­pu­le, z roz­bu­do­wa­ną stre­fą wej­ścia a po pra­wej z po­moc­ni­czym sta­no­wi­skiem ob­ser­wa­to­ra w niszy na tyl­nej ele­wa­cji. 1. Szyb ko­pu­ły dla ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii, 2. Po­miesz­cze­nie ope­ra­cyj­ne. 3. Izba go­to­wo­ści bo­jo­wej, 4. Po­miesz­cze­nie do­wód­cy, 5. Śluza prze­ciw­ga­zo­wa, 6. Od­kry­te sta­no­wi­sko ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii, 7. Wej­ście do schro­nu, 8. Wyj­ście ewa­ku­acyj­ne, 9. Strzel­ni­ca obro­ny wej­ścia, 10. Nisza oświe­tle­nio­wa, 11. Ele­ment ukła­du wen­ty­la­cji, 12. Nisza złą­cza po­lo­wej sieci te­le­fo­nicz­nej, 13. Przed­sio­nek.
Fot. 03. Widok roz­bu­do­wa­nej stre­fy wej­ścia do schro­nu. W żad­nym ze schro­nów nie za­cho­wa­ła się schod­nia. Na zdję­ciu wi­docz­ne ślady wspor­ni­ków pod mały po­most.

Wpro­wa­dze­nie przed­sion­ka umoż­li­wi­ło głęb­sze po­sa­do­wie­nie schro­nu w grun­cie. Uła­twia­ło rów­nież sku­tecz­ne ukry­cie przed roz­po­zna­niem z po­wie­trza. Nie wy­ko­rzy­sta­no jed­nak wpro­wa­dzo­nej zmia­ny kon­struk­cyj­nej do pod­nie­sie­nia bez­pie­czeń­stwa schro­nu po­przez za­sto­so­wa­nie czyn­nej obro­ny wej­ścia i za­po­la. Takie roz­wią­za­nie po­ja­wi­ło się  do­pie­ro w pro­jek­cie schro­nu B1-28, Schron otrzy­mał sta­no­wi­sko obro­ny wej­ścia i za­po­la schro­nu, chro­nio­ne sta­lo­wą płytą 422P01 [03].

Au­to­ro­wi ni­niej­sze­go opra­co­wa­nia nie jest znana przy­czy­na zmia­ny kon­struk­cji stre­fy wej­ścio­wej do schro­nu. Jed­nym z czyn­ni­ków, który mógł być głów­nym po­wo­dem wpro­wa­dze­nia zmian, mogła być ko­niecz­ność po­pra­wie­nia wy­daj­no­ści wen­ty­la­cji gra­wi­ta­cyj­nej, sto­so­wa­nej pod­czas nie­obec­no­ści za­ło­gi. W obiek­tach o bar­dziej zło­żo­nej kon­fi­gu­ra­cji po­miesz­czeń za­pla­no­wa­no wy­mu­szo­ny obieg po­wie­trza, który w opi­sy­wa­nym przy­pad­ku nie spraw­dzał się. Ra­dy­kal­na zmia­na ja­ko­ści wen­ty­la­cji w nie­miec­kich schro­nach for­ty­fi­ka­cji na­stą­pi­ła w 1937 roku wraz z po­ja­wie­niem się fil­tro-wen­ty­la­to­rów HES.


[01] – Nu­me­ra­cja schro­nów na pod­sta­wie map Po­zy­cji Lidz­bar­skiej Wy­daw­nic­twa Ca­sa­ma­ta z Gdań­ska.
[02] – Wię­cej w opra­co­wa­niu Ko­pu­ła ob­ser­wa­to­ra ar­ty­le­rii 44P8
[03] – Wię­cej w opra­co­wa­niu Stahl- Schar­ten­palt­te 422P01 – Sta­lo­wa płyta ze strzel­ni­cą 422P01