Opracował: Franz Aufmann
Inwentaryzacje obiektów Trójkąta Lidzbarskiego, przeprowadzone w ostatnim okresie, wykazują stosunkowo małą ilość zachowanych sygnatur schronów. W opracowanych przez wydawnictwo Casamata mapach turystycznych umocnień Pozycji Lidzbarskiej, wprowadzono odautorską numerację obiektów na poszczególnych odcinkach umocnień.
Odtworzenie oryginalnej numeracji taktycznej obiektów jest trudne, szczególnie na odcinkach pozycji obronnej, składającej się z dwóch linii obiektów. Taki przypadek zaistniał na 5 odcinku dywizyjnym w okolicach Bartoszyc (na północ od miejscowości Markiny – niem. Markinen). Szeroki na około 10 km odcinek obrony składał się z dwóch linii schronów, oddalonych od siebie o 1,0 – 1,5 km. Obiekty budowane były w różnym okresie czasu. Rozbudowa pozycji wynikała z konieczności obrony ważnej drogi, dzisiejszego odcinka drogi krajowej numer 51 a ówczesnej Reichstraße 128, która łączyła Szczytno ze stolicą prowincji, Królewcem. Droga przecinała linię umocnień w odkrytym terenie, trudnym do obrony.
Czytelna sygnatura zachowała się w jednym [01] z trzech schronów wzniesionych w 1933 roku po zachodniej stronie drogi. Sygnatura składała się z numeru kolejnego tj. 570 i roku budowy 1933. Stanowisko bojowe ciężkiego karabinu maszynowego prowadziło ogień czołowy w kierunku drogi. Było chronione tak zwaną kazamatą pancerną. Zastosowano dwie stalowe płyty, czołową o grubości 10 cm i 15 centymetrową płytą stropową. Ten starszy typ pancerza, nie został ujęty w katalogu konstrukcji typowych „Panzeratlas”. Żelbetonowe ściany posiadały grubości 150 cm przy 130 cm stropie, co w późniejszym okresie odpowiadało klasie B odporności na ostrzał.
Podczas badań terenowych została ustalona sygnatura schronu [02] na dwa ciężkie karabiny maszynowe, jednego z 3 dwusektorowych schronów wzniesionych w 1936 roku na tym odcinku. Obiekt znajduje się na północ od miejscowości Borki. Sygnatura została wykonana na ścianie izby gotowości bojowej. Składa się z numeru kolejnego, tj. 528 z wyróżnikiem literowym „c” oraz roku budowy 1936. Stanowiska broni maszynowej do ognia czołowego, uznane za równorzędne, chroniły tak zwane kazamaty pancerne również starszego typu.
Na uwagę zasługuje obiekt [03] na trzy ciężkie karabiny maszynowe, wzniesiony w 1936 roku. Należy do największych obiektów umocnień Trójkąta Lidzbarskiego. Dwa stanowiska ogniowe do ognia czołowego, umieszczone w kazamatach pancernych, chroniły 10 cm stalowe płyty czołowe. Trzecie stanowisko, prowadzące ogień boczny uznano za drugorzędne. Otrzymało 4 cm płytę stalową wzmocnioną żelbetonowym płaszczem. Schron nie posiada zachowanej czytelnej sygnatury odcinka dywizyjnego. W dokumentach sztabu 3 Frontu Białoruskiego z okresu stycznia i lutego 1945 roku, udostępnionych na stronie internetowej Память народа, znajduje się rysunek wspominanego schronu z przypisaną mu sygnaturą 535.
[01] – Arkadiusz Woźniakowski, Fortyfikacje Trójkąta Lidzbarskiego w okolicach Bartoszyc, Odkrywca 7/2019,
[02] – Z notatek bunkrołazika – schrony na dwa stanowiska ckm (2)
[03] – Z notatek bunkrołazika – schron na trzy stanowiska bojowe ckm (3)