Opracował: Arkadiusz Mitura

 

Przeprowadzone badania terenowe pozwoliły na zlokalizowanie ponad 60 łącznic w obrębie II,III i IV odcinka dywizyjnego.

Jednym z ciekawszych fragmentów jest odcinek wybudowany na wschód od miejscowości Likusy, należący do III odcinka dywizyjnego.

Wszystkie odnalezione do tej pory na tym odcinku łącznice mają postać wystających ponad powierzchnię ziemi betonowych bloków (opis konstrukcji przedstawiony został w części I podsumowania; fot. 01).

Zachowane sygnatury pozwalają na stwierdzenie występowania linii głównej (magistrali głównej; patrz: mapa), która wybudowana została od 2 do 3 kilometrów za główną linią obrony. Kolejne łącznice tej linii oznaczane były symbolami dużych liter alfabetu, np: „K”, „N”, „O” (fot. 02).

Pomiędzy schronami głównej linii obrony a główną magistralą polowej sieci telefonicznej, na pozycjach 2 i 3 linii obrony powinny znajdować się łącznice bojowe. Oznaczane one były symbolem dużej litery alfabetu, z dodatkowym indeksem cyfrowym, np: „1”, „2”. W chwili obecnej odnaleziono tylko jedną łącznicę bojową o symbolu „K1” (mapa; fot. 03).

Ciekawostką jest odnalezienie reliktów linii tyłowej, odchodzącej od wybranych punktów linii głównej na dalekie zapole, w celu połączenia systemu łączności polowej fortyfikacji z dowództwem, usytuowanym w bezpiecznej odległości od linii frontu. Łącznice te, oznaczane były symbolem dużej litery z dodatkowym indeksem w postaci małej litery, np: „Aa”, „Mc” (mapa, fot. 04).