Oświetlenie w schronach fortyfikacji stałych

Posted on Posted in Fortyfikacje francuskie
Opracował: Franz Aufmann
Fot. 01. Nisza oświetleniowa w niemieckiej fortyfikacji stałej.

Lampy naftowe i karbidowe należały do najbardziej popularnego wyposażenia schronów bojowych fortyfikacji stałych w okresie międzywojennym. Początkowo stosowano je jako oświetlenie podstawowe. W późniejszym okresie, wypierane przez oświetlenie elektryczne, nadal pozostawały w obiektach fortecznych jako oświetlenie zastępcze. Zasadniczą wadą lamp naftowych było zagrożenie pożarowe oraz stosunkowo duże zapotrzebowanie na tlen do podtrzymania płomienia oświetlającego. Emitowane gazy podczas spalania nafty zawierały duże ilości dwutlenku węgla, trującego tlenku węgla oraz tlenów azotu, ołowiu i siarki. Powstałe gazy były usuwane z pomieszczeń na zewnątrz przez sprawnie działający układ wentylacji.

W schronach niemieckiej fortyfikacji stałej, lamy naftowe umieszczane były w specjalnie wykonanych niszach ściennych. Wnęki w ścianach były opisane jako „Licht” lub „Lichtnische”. W polskiej fortyfikacji można zobaczyć nisze oświetleniowe tylko w części obiektów, wznoszonych w 1939 roku. Typowe są dla schronów bojowych budowanych tuż przed wybuchem wojny, np. w Krzyżowej i Przyborowie.

 

 

Fot. 01. Oświetlenie latryny (Fot. http://maginotescaut.centerblog.net/).
Fot. 02. Oświetlenie latryny.  Pojemnik z odprowadzeniem gazów. (Fot. http://maginotescaut.centerblog.net/).

 

Fot. 02. Pojemnik na lampę naftową z odprowadzeniem gazów. (Fot. http://maginotescaut.centerblog.net/).
Fot. 03. Pojemnik na lampę naftową z odprowadzeniem gazów. (Fot. http://maginotescaut.centerblog.net/).

 

Fot. 04. Pojemnik na lampę naftową z odprowadzeniem gazów. (Fot. http://maginotescaut.centerblog.net/).

 

Dla części obiektów francuskiej fortyfikacji stałej, nie posiadających na wyposażeniu agregatów prądotwórczych, opracowano specjalne pojemniki dla lamp naftowych. Ich producentem była paryska firma Epervier Gillet et Cie [01].  Szklane ścianki pojemnika zapewniały dobre oświetlenie. Przy pomocy przesuwnej zasuwy regulowano ilość dopływającego do lamy powietrza. Niektóre z nich miały możliwość regulowania wysokości płomienia przez pokrętło bez konieczności otwierania pojemnika. Gazy spalinowe, powstałe w wyniku spalania nafty były odprowadzane metalową rurą na zewnątrz schronu. Takie oświetlenie wraz z systemem odprowadzania gazów spalinowych otrzymała między innymi mała grupa warowna La Ferté (Ufortyfikowany sektor Montmédy Linii Maginot).


[01] – informacja o producencie zaczerpnięta została z wyjątkowo ciekawej strony internetowej https://wikimaginot.eu/
[02] – zdjęcia rozwiązania francuskiego zostały zapożyczone z bloga http://maginotescaut.centerblog.net/

Oba źródła informacji polecam Wszystkich uwadze.