Kompanijne i batalionowe schrony dowodzenia – wentylacja

Posted on Franz AufmannPosted in Fortyfikacje niemieckie

Opracował: Franz Aufmann

 

Rys. 04. Układ wentylacji kompanijnego schronu dowodzenia, położonego przy drodze Sępolno Wielkie – Biały Bór. Wlot powietrza niewykonanego otworu w izbie dowodzenia (4) oraz przewidywany kierunek przepływu zaznaczono niebieską strzałką, 1. Izba bojowa, 2. korytarz, 3. Izba łączności, 4. Izba dowodzenia, 5. Izba gotowości bojowej, 6. Izba ze stanowiskiem obrony wejścia i zapola. 7. Śluza przeciwgazowa, 8. Izba dowódcy i adiutanta 9. Izba dla oficera artylerii i oficera piechoty. A. czerpnia powietrza, B. zawór odcinający, C. jednokierunkowy zawór nadciśnieniowy 4ML.01, D. wylot przewodu odprowadzającego powietrze ze schronu, E. Komin.
Fot. 11. Ścianka działowa o grubości 10 cm pomiędzy izbą łączności a dowodzenia w schronie położonym na północ od Sępolna. Okienko o wymiarach 30 x 30 cm służyło do przekazywania dokumentacji. Pod stropem otwór o średnicy około 10 cm, typowej dla rur wentylacyjnych.

 

Do napowtarzania gazoszczelnych pomieszczeń obiektu zastosowano dwa filtrowentylatory HES. Urządzenia zostały umieszczone po jednym w izbie bojowej (Rys. 04. 1) i izbie gotowości bojowej (Rys. 04. 5). Zadaniem filtrowentylatorów było zassanie powietrza przez czerpnie osadzone tylnej ścianie schronu, a następnie wtłoczenie go z lekkim nadciśnieniem do pomieszczenia bezpośrednio napowietrzanego. Pomieszczenia schronu wyposażono w gazoszczelne drzwi stalowe.

Odtworzenie części układu wentylacji w kompanijnym schronie dowodzenia, położonym przy drodze Sępolno Wielkie – Biały Bór, utrudnia niepowtarzalność jego konstrukcji. Dlatego też obieg powietrza pomiędzy izbą łączności (Rys. 04. 3), pomieszczeniem dowodzenia (Rys. 04. 4) a izbą gotowości bojowej (Rys. 04. 5) należy traktować jako domniemane rozwiązanie [01]. Opisany obiegu powietrza między wskazanymi trzema izbami byłby możliwy tylko w przypadku osadzenia rury w cienkiej ściance działowej pomiędzy izbą dowodzenia a gotowości bojowej. Taka rura nie została odnaleziona.

Przepływ powietrza rozważany jest przy zamkniętym okienku do przekazywania dokumentów oraz przy zamkniętych drzwiach gazoszczelnych 59 P8, pomiędzy tymi pomieszczeniami a izbą gotowości bojowej.

Pomieszczeniem bezpośrednio napowietrzanym jest izba łączności (Rys. 04. 3). Powietrze, zassane przez czerpnie i sprężone przez filtrowentylator, podawane jest do izby łączności stalową rurą o niebieskim kolorze. Pomieszczeniami pośrednio napowietrzanymi przez powietrze z izby łączności są kolejno izba dowodzenia, izba gotowości bojowej, izba ze stanowiskiem obrony wejścia i zapola (Rys. 04. 6) oraz śluza przeciwgazowa (Rys. 04. 7). Przepływ powietrza między pomieszczeniami odbywa się poprzez rury osadzone w ścianach z wlotami zabezpieczonymi nadciśnieniowymi zaworami Drägera [01] na zasadzie różnicy ciśnień. Wyjątkiem od podanej reguły jest przepływ powietrza między izbą ze stanowiskiem obrony wejścia i zapola a śluzą przeciwgazową, który odbywa się poprzez otwartą strzelnicę obrony wejścia.

Należy zwrócić uwagę, że korytarz oddzielający (Rys. 04. 2) część bojową od części dowodzenia w przypadku omawianego schronu nie jest przewietrzany. Jest bierną śluzą przeciwgazową typową dla wczesnych konstrukcji z mechanicznie wymuszonym obiegiem powietrza. W później wznoszonych obiektach niedogodność ta została usunięta.

 

Fot. 09. Zdjęcie wykonane w izbie gotowości bojowej w kierunku pomieszczenia oddzielającego część bojową schronu (obiekt położony na północ od Sępólna Wielkiego). Po prawej stronie w dolnym narożniku widoczna jest nisza na nadciśnieniowy zwór, regulujący przepływ powietrza z izby gotowości bojowej do pomieszczenia ze stanowiskiem obrony wejścia i zapola. W pobliżu niszy strzelnicy obrony wejścia znajdują się cztery kotwy do montażu wspornika dla filtrowentylatora HES. Nad wejściem do izby łączności (lewa strona zdjęcia) widoczny jest otwór o średnicy 10 cm, którego przeznaczenie zostało zinterpretowane jako otwór na rurę podającą powietrze bezpośrednio z filtrowentylatora.

 

Fot. 12. Izba gotowości bojowej (obiekt położony przy drodze Sępólno Wielkie – Biały Bór). Widok w kierunku korytarza oddzielającego część bojową od izby gotowości bojowej. Po lewej stronie widoczne są kotwy do montażu wspornika dla filtrowentylatora HES. W głębi, po lewej stronie powyżej posadzki widoczna jest nisza na wlot rury z zaworem nadciśnieniowym. Po prawej stronie, poniżej stropu znajduje się cylindryczny otwór o średnicy około 10 cm w ściance działowej, którego przeznaczenie zostało zinterpretowane jako otwór na rurę podającą powietrze bezpośrednio z filtrowentylatora.

 

 

[01] – W dwóch schronach o zbliżonej konstrukcji, pierwszym położonym na północ i drugim na południe od Sępolna Wielkiego, nie odnaleziono otworu w cienkiej ścinie działowej, który umożliwiłby przepływ powietrza z izby dowodzenia do izby gotowości bojowej. Wlot powietrza niewykonanego otworu w izbie dowodzenia oraz przewidywany kierunek przepływu zaznaczono  na rysunku 04 niebieską strzałką.