Ciąg dalszy rozważań na temat kopuł obserwacyjno-bojowych HZ.

Kie­row­nic­two Robót nr 18 pod do­wódz­twem mjr. Jana Pro­chas­skie­go pro­wa­dzi w la­tach 1937 -38 roz­bu­do­wę po­zy­cji obron­nej na linii Szczary Gór­nej w pasie dzia­ła­nia Armii Ba­ra­no­wi­cze. Wzno­szo­ne są no­wo­cze­sne schro­ny bo­jo­we typu śred­nie­go o cha­rak­te­ry­stycz­nych roz­wią­za­niach kon­struk­cyj­nych, ty­po­wych dla tego ze­spo­łu for­ty­fi­ka­to­rów. Sta­no­wi­ska bo­jo­we cięż­kich ka­ra­bi­nów ma­szy­no­wych umiesz­czo­no za strzel­ni­ca­mi ścien­ny­mi i w ko­pu­łach. Zgod­nie z pro­jek­tem miano osa­dzić w stro­pach obiek­tów bo­jo­wo–ob­ser­wa­cyj­ne ko­pu­ły wy­ko­na­ne ze tło­czo­nej bla­chy wę­glo­wej o gru­bo­ści 30 mm. Ge­ne­rał Ta­de­usz Pi­skor był zwo­len­ni­kiem za­sto­so­wa­nia bar­dziej od­por­nych na ostrzał kopuł, które w tym wy­pad­ku nie de­pre­cjo­no­wa­ły war­to­ści bo­jo­wej nowo wzno­szo­nych schro­nów. Za­bie­gał o zakup ob­ser­wa­cyj­no-bo­jo­wych kopuł wy­ko­na­nych ze sta­li­wa chro­mo­ni­klo­we­go o gru­bo­ści ścia­ny rów­nej 60 mm. Ich pro­du­cen­tem była Huta „Zyg­munt” w Ła­giew­ni­kach.

Z ini­cja­ty­wy gen. Ta­de­usza Pi­sko­ra prze­pro­wa­dzo­no ćwi­cze­nia do­świad­czal­ne. Ćwi­cze­nia miały na celu ocenę ko­pu­ły ze sta­li­wa chro­mo­ni­klo­we­go oraz za­sto­so­wa­nych pod­staw spe­cjal­nych dla 7,9 mm cięż­kie­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go wz. 30 i 7,9 mm ręcz­ne­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go wz. 28.

W jakim stopniu ziściły się starania gen. Tadeusza Piskora. Inspektor Saperów Sztabu Głównego generał Dąbkowski poprosił o decyzję w tej sprawie swojego przełożonego. Odpowiedź marszałka Edwarda Rydza- Śmigłego:

Pozycja na Górnej Szczarze ma tylko przejściowe znaczenie.
Wystarczyć muszą kopuły tańsze, wobec tego zgadzam się na założenie
w przyszłym roku tych słabszych kopuł – bez dodatkowego kredytu. ……

Warszawa, dnia 4 luty 1938 rok.

Niewłaściwym postępowaniem byłoby brak chęci poznania konstrukcji obiektów, które zasługiwałby na osadzenie w nich kopuł obserwacyjno-bojowych produkcji Huty Zygmunt. Do dwóch zachowanych kopuł można nadal dotrzeć [02].

Autor niniejszej notatki pt. „Ini­cja­ty­wa gen. Ta­de­usza Pi­sko­ra w spra­wie kopuł z Huty „Zyg­munt” poszukuje dokumentu lub jego sygnatury, który w sposób bezpośredni lub pośredni potwierdzałby zmianę decyzji marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza.

---

[01] – CAW 302.4.1283.
[02] – Pierwsza z zachowanych kopuł, ale uszkodzona, została osadzona w jednym ze schronów drugiej linii obrony pod Nowogrodem nad Narwią, a druga w schronie w pobliżu miejscowości Gliniski pod Augustowem. Wspomniane schrony zostały opisane w opracowaniach na stronie internetowej hauba.pl.