Opracował: Franz Aufmann
Panorama strzelecka
Panorama strzelecka stosowana była dla stanowisk broni maszynowej w polskich schronach fortyfikacji stałej. Ułatwiała kierowaniem obrony. Pozwalała ona na prowadzenie skutecznego ognia w wcześniej wybranych podsektorach również w warunkach ograniczonej widoczności. W Denkschrift über die polnische Landesbefestigung przedstawiono przykłady panoram strzeleckich dla strzelnic schronu nr 76, przynależnego do punktu oporu „Kochłowice”. Była stosowana również w Holandii. Położenie kątowe danego podsektora określały współrzędne podane w tysięcznych oraz odległość do celu lub kąt podniesienia broni. Zaprezentowaną na rysunku 01 panoramę strzelecką wykonano dla schronu typu G (G-Kazemate) nr 116, należącego do umocnień „Linii Mozy” (Masslinie). Obiekt wzniesiono w 1939 roku. Schron posiadał podstawę starszego typu. Analizę panoramy strzeleckiej ułatwia rysunek 2, który prezentuje plan ogni dla omawianego fragmentu obrony na Linii „Mozy”. Sektor ostrzału dla schronu nr 116 zaznaczyłem na rysunku 2a niebieskim kolorem. Schron położony był na zachodnim brzegu Mozy przy moście kolejowym w pobliżu miejscowości Katwijk. Sektor ognia skierowany jest w kierunku centrum miejscowości Mook. Na panoramie strzeleckiej wyodrębniono 9 podsektorów ostrzału. Pierwszy z nich obejmował drogę pomiędzy kościołem a dobrze widocznym wysokim ceglanym kominem. Oba obiekty położone są na zachodnim brzegu Mozy i dobrze widoczne ze wschodniego brzegu. Drogę uznano za waży cel w obronie pozycji. Jej odcinek przechodził w bliskiej odległości Mozy. Kościół wybudowano prawie na samym brzegu rzeki. Po działaniach wojennych przywrócono zabytkowi sakralnemu poprzednią świetność. Komin zniknął ze współczesnej panoramy miejscowości. Kolejny podsektor dotyczył drogi pomiędzy wcześniej wspomnianym kominem a wieżą. Linię zachodniego brzegu rzeki podzielono na dwie części, podsektor 3 i 4. Podsektory 5 i 6 dotyczą linii wybrzeża po wschodniej stronie rzeki. Ostrzał tej części brzegu był ważny dla obrony w przypadku desantu nieprzyjaciela. Sektor trudny do obrony ze względny na konieczność pogłębiania ognia od lewej strony do prawej. Brzeg zabezpieczały przeszkody przeciwpiechotne.
Poniżej dwa przykłady polskich panoram strzeleckich dla strzelnic ckm schronu nr 76 (w pobliżu Kochłowic).
Po zajęciu przez Samodzielną Grupę Operacyjną „Śląsk” generała Bortnowskiego umocnień na terenie Śląska Cieszyńskiego, już w listopadzie 1938 roku przeprowadzono rozpoznanie przejętych obiektów fortyfikacji stałej. Wykonano niezbędną dokumentację techniczną schronów i ich wyposażenia. W przejętej dokumentacji w jednym ze schronów znalazła się panorama strzelecka dla stanowiska bojowego armaty przeciwpancernej. Zdaniem znawców zagadnień czechosłowackich fortyfikacji zaprezentowane rozwiązanie panoramy strzeleckiej nie było oficjalnie stosowane.
Więcej informacji o schronie na ckm typ G znajduje się w opracowaniu pt „G-Kazemat – Holenderski schron typu „G” na ciężki karabin maszynowy„.
[01] – Denkschrift über die niederländische Landesbefestigung,
[02] – De Militaire Spectator. Maandblad voor Krijgswetenschap. Maart 1942.