Witam w świecie przenikliwego chłodu stali i betonu.
Franz Aufmann serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych fortyfikacją na stronkę zatytułowaną „Hauba – Świat przenikliwego chłodu stali i betonu”. Prezentuję na niej rozwiązania konstrukcyjne obiektów fortecznych i ich pancerzy. Staram się dużo uwagi poświęcać wyposażeniu schronów bojowych. Poniżej najnowsze zwiastuny opracowań i wpisów w chronologicznej kolejności.
Na stronie hauba.pl umieszczam „wpisy”, czyli bardzo krótkie informacje. Dotyczą one zazwyczaj jednego tematu. Ich wykaz, zatytułowany „SPOSTRZEŻENIA I WPISY”, znajduje się wyłącznie po prawej stronie w menu bocznym. Opracowania, których częścią mogą być wcześniej opublikowane „wpisy”, znajdują się pod zakładkami w menu głównym w górnej części strony lub w menu bocznym w wykazie zatytułowanym „OPRACOWANIA”.
Zwiastuny „wpisów” zostały przesunięte do zakładki „Aktualności – Archiwum„. W bieżącej zakładce „Aktualności” znajdują się zwiastuny opracowań.
Serdecznie zapraszam
Franz Aufmann
PPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ckmy i rkm z wyjściem ewakuacyjnym w bocznej ścianie izby bojowej – Linia Mołotowa
PPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ckmy i rkm (ros. одноэтажный пулеметный полукапонир на две пулемётные установки i и ручной пулемёт) wznoszony był na Linii Mołotowa w kilku wersjach, oznaczanych numerami katalogowymi konstrukcji typowych. Poszczególne wersje schronów mogły się różnić odpornością na ostrzał, kubaturą, planem izb i podstawowym wyposażeniem. PPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ciężkie karabiny maszynowe i rkm opisywany w niniejszym opracowaniu, został zaprojektowany jako obiekt drugiej linii obrony punktów oporu Linii Mołotowa lub jako schron bojowy, który zgodnie z planem taktycznym obrony nie znajdował się na założonym głównym kierunku natarcia nieprzyjaciela.
Schron otrzymuje standardowe rozwiązania stosowane w fortyfikacji stałej latach trzydziestych ubiegłego stulecia. Ściana czołowa i boczna posiadała nasyp kamienno – ziemny, chroniący przed ostrzałem od strony przedpola. Drugą ścianę boczną, z osadzonymi skrzynkowymi pancerzami strzelnic, uformowano tak, aby do minimum ograniczyć oddziaływanie skośnego ostrzału. Nad strzelnicami umieszczono okap. Zabezpieczał strzelnice przed ostrzałem z broni stromotorowej o dużych kalibrach. W nim osadzono zaczepy na wsporniki mat lub siatki maskującej. Dodatkową ochronę strzelnic przed ogniem skośnym stanowił masywny orylon.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: PPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ckmy i rkm
Warszawa, 19.05.2017 r.
PDOT – dwukondygnacyjny schron na trzy ckm i rkm – Linia Mołotowa
Schron na trzy stanowiska bojowe ciężkich karabinów maszynowych występował na Linii Mołotowa w kilku rozwiązaniach konstrukcyjnych. Wcześniej został opisany jednokondygnacyjny schron na trzy ciężkie karabiny maszynowe i rkm (ros. одноэтажная ПДОТ на три пулемётные установки и ручной пулемёт). Niniejsze opracowanie dotyczy, dwukondygnacyjnego schronu na trzy ciężkie karabiny maszynowe i rkm (ros. двуэтажная ПДОТ на три пулемётные установки и ручной пулемёт). Podstawowe uzbrojenie schronu stanowiły 7,62 mm ciężkie karabiny maszynowe wz. 1919/1939 Maxim na podstawach fortecznych z 1939 roku, ustawione za staliwnymi gazoszczelnymi pancerzami skrzynkowymi. Takie stanowisko bojowe w terminologii sowieckiej określane było jako zestaw NPS-3. Każde z trzech stanowisk znajdowało się w oddzielnej izbie bojowej. Te zaś zamykane były gazoszczelnymi drzwiami. Łączny sektor ostrzału broni głównej schronu wynosił 170 stopni a sektor ostrzału każdego stanowiska bojowego NPS -3 wynosił 60 stopni.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: PDOT – dwukondygnacyjny schron na trzy ckmy i rkm – Linia Mołotowa
Warszawa, 07.05.2017 r.
Schron bojowy na zapolu grupy fortowej “Carski Dar” – Część I
Schron bojowy został wzniesiony na wiosnę 1936 roku na zapolu grupy fortowej “Carski Dar”. Wybudowano go z funduszy przyznanych na modernizację części obiektów fortecznych zewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin. Projekt dwukondygnacyjnego schronu bojowego wykonano w 1935 roku. Był jednym z nowatorskich opracowań studyjnych Oddziału III Wydziału Fortyfikacyjnego M.S.Wojsk., kierowanego przez ppłk Józefa Siłakowskiego. Obiekt forteczny otrzymał wyjątkowo silne uzbrojenie, rozwiązania konstrukcyjne dotąd niestosowane w polskiej fortyfikacji stałej oraz świetnie dopracowany układ wentylacji.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Schron bojowy na zapolu grupy fortowej “Carski Dar” – Część I.
Warszawa, 12.04.2017 r.
Regelbau R 514 – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na ckm
Prace projektowe miały na celu optymalizację istniejących już rozwiązań konstrukcyjnych jednokondygnacyjnych schronów na ckm. Podstawowe uzbrojenie schronu, ciężki karabin maszynowy MG 08 na podstawie fortecznej, umieszczono za 100 mm stalową płytą 7P7 (więcej >) z niegazoszczelną strzelnicą. Zachowano nowatorskie dla niemieckiej fortyfikacji rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w serii projektowej „100”. W poprzednich latach płyta pancerna lub stalowa, chroniąca stanowisko bojowe ckm, była umieszczana standardowo na zewnętrznym licu ściany. W przypadku schronów serii „100” i „500” została cofnięta w głąb ściany w celu zminimalizowania możliwości bezpośredniego ostrzału. Zachowano również orylonu, zastosowany po raz pierwszy w serii projektowej „100”. Przedłużał on ścianę czołową przy strzelnicy broni maszynowej. Zabezpieczał przed skośnym ostrzałem od strony przedpola oraz zabezpieczał nisko położoną strzelnicę przed zasypaniem.
Do minimum ograniczono kubaturę schronu. Przeprowadzono optymalizację położenia izb. Zredukowano powierzchnię pomieszczeń, ciągów komunikacyjnych oraz grubość ścian wewnętrznych, nie mających wpływu na obniżenie odporności obiektu na ostrzał. W nowo projektowanym schronie Rote Nr. 514 powierzchnię izby bojowej ograniczono do wymiarów 2,20 m x 2,50 m. Wyniki prac zestawiono na rysunku 02. Prezentuje on schemat pomieszczeń schronu Regelbau R 514 i jego odpowiednika z serii „100” – schron R 105 d (niem. Regelbau R 105 d mit Sehrohr ohne Flankierungsanlage).
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Regelbau R 514 – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na ckm.
Warszawa, 03.04.2017 r.
Linia Mołotowa – PDOT – jednokondygnacyjny schron na trzy ckm i rkm
Schron na trzy stanowiska bojowe ciężkich karabinów maszynowych występował w kilku rozwiązaniach konstrukcyjnych. Poniższe opracowanie dotyczy jednokondygnacyjnego schronu na trzy ciężkie karabiny maszynowe i rkm (ros. одноэтажная ПДОТ на три пулемётные установки и ручной пулемёт) w strzelnicy obrony wejścia i zapola. Schron został opracowany w 1940 roku i został umieszczony w katalogu konstrukcji typowych. Stanowiska bojowe 7,62 mm ciężkiego karabinu maszynowego wz. 1919/1939 Maxim na podstawach fortecznych z 1939 roku chronione były staliwnymi gazoszczelnymi pancerzami skrzynkowymi (zestaw NPS-3). Każde z trzech stanowisk znajdowało się w oddzielnej izbie bojowej. Przejścia pomiędzy izbami zamykane były drzwiami gazoszczelnymi. Łączny sektor ostrzału broni głównej schronu wynosił 170 stopni a sektor ostrzału każdego stanowiska bojowego NPS -3 wynosił 60 stopni. Sektory ognia poszczególnych stanowisk bojowych uzupełniały się dopiero w odległości 43 metrów od schronu.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: PDOT – jednokondygnacyjny schron na trzy ckm i rkm
Warszawa, 21.03.2017 r.
Linia Mołotowa – PPK – dwukondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ckm z osadzoną w stropie kopułą
Konstrukcja schronu na dwa stanowiska ckm (NPS-3) do ognia bocznego (PPK) ze strzelnicą obrony zapola oraz kopułą pancerną została opracowana prawdopodobnie pod koniec 1940 roku lub na przełomie 1940/1941 lat. Obiekt nie występuje w katalogu konstrukcji typowych [01] z 1940 roku. Zaistniała również kolejna wersja tego schronu. Zachowano ten sam układ izb. Schron nie został wyposażony w strzelnicę obrony zapola dla ręcznego karabinu maszynowego. Obiekt tego typu został wzniesiony na brzegu Sanu w Przemyślu przy ulicy Sanowej. Ze względu na wysoki stan wód gruntowych obiekt umieszczono w wannie, co nie zostało zaznaczone na Rys. 02 – schemacie górnej kondygnacji.
Schron na dwa stanowiska ckm (NPS-3) do ognia bocznego (PPK) ze strzelnicą obrony zapola został wzniesiony w punkcie oporu w pobliżu miejscowości Mosty Małe, przynależnym do Rawsko-Ruskiego Rejonu Umocnionego. Był to jeden z trzech rejonów umocnionych, powstających na nowej zachodniej granicy ZSRR, na terenie którego wykorzystano kopuły pozyskane z zajętych polskich składów saperskich na wschodnich terenach w wyniku agresji we wrześniu 1939 roku.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: PPK – dwukondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ckm z osadzoną w stropie kopułą
Warszawa, 16.03.2017 r.
Odcinek „Augustów”
Priorytet budowy w pasie działania Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” uzyskały fortyfikacje rejonu Nowogrodu, Osowca i Wizny, leżące na przewidywanych głównych kierunkach ataku nieprzyjaciela. Odcinek „Augustów”, znajdujący się na prawym skrzydle obrony grupy, miał zapewnić osłonę na kierunku Grodna i dozorować skrzydła odcinka na wschód oraz na południe do rzeki Biebrzy. Linię obrony miała obsadzić Suwalska Brygada Kawalerii, wspierana oddziałami KOP. Utrzymanie tak długiego odcinka obrony mogło być przeprowadzone jedynie w oparciu o fortyfikacje stałe i naturalne przeszkody wodne. Przebieg umocnień oraz zakres rozbudowy fortyfikacji przedstawia oleata, otworzona przez płk. dypl. Józefa Szylinga.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Odcinek „Augustów”
Warszawa, 10.03.2017 r.
Odcinek „Augustów” – Schron bojowy – Gliniski II
Schron został wyjątkowo starannie przygotowany do obrony okrężnej. Podejście do strzelnic ckm chronione było ogniem broni ręcznej. Do tego celu mogła być wykorzystana strzelnica obrony bliskiej oraz strzelnica w wejściowych drzwiach pancernych. W tylnej ścianie umieszczono wyjście ewakuacyjne, zamykane pancerzem o konstrukcji skrzynkowej. Strzelnica zamykana uchylną w poziomie płytą, mogła być wykorzystana do obrony zapola. Rzutnia granatów osadzona po lewej stronie wyłazu likwidowała martwe pole powstałe przy tylnej ścianie.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Odcinek „Augustów” – Schron bojowy – Gliniski II
Warszawa, 06.03.2017 r.
G-Kazemat – Holenderski schron typu „G” na ckm
Projekt nowego typu schronu typu „G” na ciężki karabin maszynowy został opracowany przez Centraal Inundatie en Technisch Bureau w 1936 roku. Holenderska nazwa obiektu pochodzi od G(ietstalen)-Kazemat – czyli od staliwnej kazamaty. Projekt polegał na umieszczeniu staliwnej kopuły typu lekkiego z jedną strzelnicą na broń maszynową w żelbetowym bloku o czworokątnej podstawie o wymiarach 4,5 m x 4,5 m. Pancerz o średniej grubości 10 cm chroniony był przed ogniem bocznym przez odpowiednio uformowaną bryłę betonu, sięgającą aż do sklepienia kopuły. Modyfikacją pierwotnego rozwiązania było zastosowanie pancerza staliwnego typu ciężkiego o zwiększonej grubości pancerza do 14 cm. Kopułę sadowiono na czworokątnym żelbetowym bloku o wymiarach podstawy 6,5 x 6,5 m.
Przy prezentacji stanowiska bojowego ckm w holenderskim schronie typu „G” została przedstawiona panorama strzelecka. Pozwalała ona na prowadzenie skutecznego ognia w wcześniej wybranych podsektorach również w warunkach ograniczonej widoczności. Ułatwiała kierowaniem obrony. Była również stosowana dla stanowisk broni maszynowej w polskich schronach fortyfikacji stałej.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: G-Kazemat – Holenderski schron typu „G” na ciężki karabin maszynowy
Warszawa, 27.02.2017 r.
Linia Mołotowa – Rejony umocnione na nowej zachodniej granicy państwowej ZSRR
Linia Mołotowa to nieformalna współczesna nazwa umocnień budowanych w latach 1940-41 wzdłuż nowej zachodniej granicy państwowej między ZSRR a III Rzeszą, wytyczonej zgodnie z zawartym paktem Ribbentrop – Mołotow a nieznacznie skorygowanej po podpisaniu traktatu o granicach i przyjaźni we wrześniu 1939 roku. Nowa granica państwowa wymagała odpowiedniej obrony. Pierwsze fortyfikacje polowe w przygranicznych okręgach wojskowych zaczęto wznosić już od października 1939 roku. W styczniu 1940 roku nakazano czynić przygotowania do budowy fortyfikacji stałych. Równolegle w Sztabie Generalnym, jak i w Głównym Zarządzie Wojskowo- Inżynieryjnym Armii Czerwonej prowadzono prace nad projektami budowy umocnień, które zakończono latem 1940 roku. Wszelkie prace nabrały tępa po przejęciu przez marszałka S. K. Timoszenko funkcji Ludowego Komisarza Obrony. Kolejnym kluczowym etapem było opracowanie nowego planu operacyjnego obrony. Plan pod tytułem “Rozważania o założeniach strategicznego rozwinięcia sił zbrojnych Związku Sowieckiego na Zachodzie i Wschodzie na lata 1940-1941″[01] został zatwierdzony przez J. Stalina 14 października 1940 roku. Nowa dyrektywa z 20 lutego 1941 roku uwzględniła uwagi Głównego Zarządu Wojskowo- Inżynieryjnego. Dotyczyły one zmian w wykorzystaniu budowanego systemu fortyfikacji. Wprowadzono pas przysłaniania zmuszający nieprzyjaciela do rozwinięcia swoich wojsk przed atakiem ma główną pozycję obrony. W ten sposób zwiększono głębokość linii obrony.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Linia Mołotowa – Rejony umocnione na nowej zachodniej granicy państwowej ZSRR
Warszawa, 17.02.2017 r.
Odcinek „Nowogród” – Schron broni maszynowej „G”
Schron broni maszynowej „G” drugiej linii obrony został wzniesiony na wzgórzu z punktem wysokościowym 128,6 m. Podstawowe uzbrojenie schronu umieszczono za strzelnicami ściennymi do ognia bocznego oraz w kopule obserwacyjno-bojowej. Schron posiadał dwie izby bojowe do ognia bocznego. Zgodnie z planem ogni przewidziano dwie strzelnice dla ciężkiego karabinu maszynowego na podstawie fortecznej w zachodniej izbie bojowej a jedną we wschodniej.
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Odcinek „Nowogród” – Schron broni maszynowej „G”
Warszawa, 12.02.2017 r.
Pancerz strzelnicy ckm – niegazoszczelny – 1939 r.
Budowane w 1939 roku na górzystym terenie schrony fortyfikacji stałej, o mniejszej odporności na ostrzał stosownie do spodziewanego kalibru dział atakującego nieprzyjaciela, otrzymały nowy niegazoszczelny pancerz strzelnicy ciężkiego karabinu maszynowego. Opracowanie pancerza przypisuje się III Odziałowi Sztabu Głównego pod kierownictwem ppłk Józefa Siłakowskiego a konstrukcję schronów dla ośrodków obrony Korbielów i Przyborów Wydziałowi Technicznemu Kierownictwa Robót nr 10 w Żywcu pod dowództwem mjr Stanisława Śliwińskiego. Cechą charakterystyczną nowo wznoszonych obiektów było optymalne wykorzystanie przewidzianego uzbrojenia. Nierzadko izby bojowe posiadają od dwóch do trzech strzelnic ckm.
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Pancerz strzelnicy ckm – niegazoszczelny – 1939 r.
Warszawa, 05.02.2017 r.
Schron bojowy na broń maszynową do ognia dwubocznego – Zaosie Folwark
Schron broni maszynowej do ognia dwubocznego, należący do nowo budowanych fortyfikacji stałych w latach 1937-1938 w pasie działania Armii „Baranowicze”, został wzniesiony w pobliżu miejscowości Zaosie. Zgodnie z usytuowaniem w linii obrony schron otrzymał zróżnicowaną grubość ścian. Ściana czołowa o największej odporności na ostrzał, chroniona dodatkowo nasypem kamienno-ziemnym, została znacznie wydłużona i formuje uskok ochronny.
Obiekt posiada charakterystyczne i niepowtarzalne w innych regionach Polski rozwiązania konstrukcyjne, samodzielnie wypracowane i stosowane przez Kierownictwo Robót nr 18.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Schron bojowy na broń maszynową do ognia dwubocznego – Zaosie Folwark
Warszawa, 31.01.2017 r.
Kopuła bojowa model 1930 na dwa karabiny maszynowe – Cloche JM modèle 1930
Jednostrzelnicowa kopuła bojowa model 1930 (fr. Cloche Jumelage de Mitrailleuses modèle 1930 – dalej kopuła JM model 1930) na dwa karabiny maszynowe kalibru 7,5 mm została opracowana i produkowana przez przedsiębiorstwo “Compagnie générale de Construction de Locomotives”. Przeznaczona była dla francuskich fortyfikacji stałych, projektowanych i budowanych pod nadzorem Komisji do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych (Commission d’organisation des régions fortifiées – CORF) powołanej dekretem z 30 września 1927 przez ministra wojny Paul Painlevé. Zgodnie z ówczesną francuską doktryną obronną, projekt zakładał wybudowanie fortyfikacji na wschodniej granicy Francji do końca 1935 roku, gdyż wówczas miała nastąpić remilitaryzacja Nadrenii będąca konsekwencją postanowień traktatu wersalskiego. Umocnienia przeszły do historii pod nazwą Linii Maginot, mimo że jej formalnym twórcą był generał major Charles Belhague, przewodniczący Komisji do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych CORF w latach 1928 – 1935.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Kopuła bojowa model 1930 na dwa karabiny maszynowe – Cloche JM modèle 1930
Warszawa, 17.01.2017 r.
Schron obserwacyjny – pododcinek „Darewo”
Niniejszy artykuł jest zwiastunem kolejnych opracowań o polskich fortyfikacjach stałych na wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. W ramach tworzonej w latach 1936-1937 nowej linii umocnień na pododcinku „Darewo” wzniesiono dwa schrony obserwacyjne dla dowódcy batalionu i obserwatora artylerii. Posiadały identyczną konfiguracji wnętrza. Jeden z nich został wybudowany na sztucznie wzniesionym pagórku za pierwszą linią schronów bojowych. Zdjęcia Fot. 01 i 02 prezentują stan aktualny (na rok 2016) po przeprowadzonych pracach niwelacyjnych w okresie powojennym.
Podziękowania dla pana Dmitriia Artamonova, autora zdjęć prezentowanego schronu, za ich udostępnienie.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Schron obserwacyjny – pododcinek „Darewo”
Warszawa, 12.01.2017 r.
Odcinek „Augustów” – schron bojowy – Gliniski I
Linia obrony południowej części odcinka „Augustów” została wytyczona wzdłuż biegu rzeki Netty. Kanał Augustowski i rzeka Netta, znajdująca się na przedpolu umocnień, stanowiła dobrą przeszkodę przeciwpancerną. Dodatkowo zabagnienie terenu osiągnięto przez zamkniecie śluzy w Borkach.
Decyzję o budowaniu fortyfikacji na tym odcinku, podjęto dopiero w maju 1939 roku. Priorytet budowy w pasie działania Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” uzyskały fortyfikacje Nowogrodu, Osowca i Wizny, leżące na przewidywanych głównych kierunkach ataku nieprzyjaciela.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Odcinek „Augustów” – schron bojowy – Gliniski I
Warszawa, 07.01.2017 r.
Pruska kopuła obserwacyjna w polskiej fortyfikacji
Po Pierwszej Wojnie Światowej przejęto około 20 egzemplarzy pruskich kopuł obserwacyjnych ze składów saperskich a w kilku przypadkach z likwidowanych punktów obserwacyjnych fortyfikacji polowej. Kopuły był sukcesywnie wykorzystywane. Dwie zostały osadzone podczas modernizacji fortów twierdzy w Modlinie. Do przestrzeni obserwacyjnej w kopuł można było dostać się przez właz wykonany w żelbetowym podeście.
Serdecznie zapraszam
Więcej informacji: Pruska kopuła w polskiej fortyfikacji
Warszawa, 03.01.2017 r.
Mała płyta pancerna ze strzelnicą ckm – 1936 r.
Małe płyty pancerne ze strzelnicą ckm zostały osadzone po raz pierwszy w schronie bojowym opracowanym w 1935 roku a wzniesionym na wiosnę 1936 roku na zapolu prawoskrzydłowego dzieła grupy fortowej „Carski Dar”. Obiekt do ognia dwubocznego otrzymał strop o grubości około 1,60 m a ściany boczne o grubości 1,75 m. Trzy stanowiska ckm do ognia bocznego, w tym dwa o równoległych kierunkach ognia (Fot. 01.), chronione były pancerzami nowego typu. Zastosowane rozwiązania zasadniczo odbiegały od górnośląskich, poleskich czy też baranowickich. Cechą charakterystyczną polskich fortyfikacji stałych okresu międzywojennego była niepowtarzalność rozwiązań konstrukcyjnych, stosowanych w poszczególnych regionach.
Zapraszam
Więcej informacji: Mała płyta pancerna ze strzelnicą ckm – 1936 r.
Warszawa, 13.12.2016 r.
Usuwanie gazów prochowych ze stanowiska bojowego ckm w kopule – 1937 rok
W latach trzydziestych okresu międzywojennego, Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych (GISZ) opracowywał wytyczne dotyczące konstrukcji i wymagań stawianym obiektom fortyfikacji. Podstawowym problemem, występującym w schronach fortyfikacji stałej, było sprawne usuwanie gazów prochowych z izb bojowych. Początkowo problem starano rozwiązać poprzez odpowiednie napowietrzanie kopuł i izb bojowych. Instrukcja Fort. z 1934 roku z klauzulą „Do użytku służbowego” (poufne) pt. „Schron bojowy dla ochrony międzypola i boku punktu oporu”, opracowana przez Wydział Fortyfikacji (wtedy jeszcze w Ministerstwie Spraw Wojskowych) zakładała napowietrzanie izb bojowych podczas prowadzenia ognia nieprzefiltrowanym powietrzem celem usunięcia trującego tlenku węgla, podstawowego składnika gazów prochowych. W przypadku ataku gazowego wroga, obsługa stanowisk bojowych karabinów maszynowych miała prowadzić ogień w maskach.
Zapraszam
Więcej informacji: Usuwanie gazów prochowych ze stanowiska bojowego ckm w kopule -1937 rok
Warszawa, 04.12.2016 r.
Płyta pancerna ze strzelnicą ckm – modyfikacja z 1937 roku
W 1937 roku wprowadzono zmiany konstrukcyjne w płycie pancernej chroniącej stanowisko broni maszynowych w schronach fortyfikacji stałej. Wymiary gabarytowe płyty pancernej nie uległy zmianie. Strzelnica dla ciężkiego karabinu maszynowego otrzymała prostokątny kształt. Otwór strzelnicy w świetle posiada wymiary 155 x 140 mm. Rozglifienie pozwalało na prowadzenie ognia w zakresie od +100 do – 150 w płaszczyźnie pionowej a w płaszczyźnie poziomej od +300 do – 300 względem osi strzelnicy. Mimo zaawansowanych prac nad płytami pancernymi z jednostronnie utwardzoną zewnętrzną powierzchnią czołową (w polskim nazewnictwie z lat trzydziestych zeszłego wieku były określane jako płyty pancerne „cementowane”), pancerz nadal wykonywany był ze stali konstrukcyjnej podwyższonej jakości o średniej zawartości węgla. Własności fizyczne nie ulegały zmianie w funkcji odległości od czoła płyty. Taki pancerz nazywano jednorodnym.
Zapraszam
Więcej informacji: Płyta pancerna ze strzelnicą ckm – modyfikacja z 1937 roku
Warszawa, 29.11.2016 r.
Polska płyta pancerna ze strzelnią ckm – 1936 rok
Płyta pancerna ze strzelnicą ckm została zastosowana w schronach budowanych w 1936 roku. Jednorodna walcowana płyta ze stali konstrukcyjnej o podwyższonej jakości i średniej zawartości węgla osadzana była na zewnętrznym licu ściany. Wymiary płyty wynoszą 1550 x 1350 x 80 mm. Łączna grubość pancerza, mierzona na wysokości strzelnicy była równa 110 mm. Obejmowała pancerz zasadniczy i płytę czołową pancerza przeciwodpryskowego.
Płyta pancerna mocowana była za pomocą czterech kotw o średnicy 40 mm. Były prowadzone przez ścianę schronu w stalowych rurach bez szwu. Kotwy wykonywano z ciągliwej stali o wydłużeniu do 24%. Stały docisk płyty do ściany schronu zapewniała nakrętka z zestawem podkładek, nakręcana na gwintowane zakończenie kotwy (Fot. 08).
Płyta pancerna posiadała spawany elektrycznie pancerz przeciwodłamkowy, wykonany z blach o grubości 30 mm. Składał się z czterech płyt. Podstawowym elementem konstrukcyjnym była płyta czołowa, zamocowana równolegle do płyty pancernej. Dwie boczne, mocowane do czołowej, zostały wygięte tak, aby zwiększyć przestrzeń dla obsługi ciężkiego karabinu maszynowego. Górna, lekko pochylona w kierunku czołowej, usztywniała konstrukcję pancerza przeciwodłamkowego.
Zapraszam
Więcej informacji: Polska płyta pancerna ze strzelnicą ckm – 1936 rok
Warszawa, 24.11.2016 r.
Pancerz wewnętrzny – przeciw odłamkowy w kopule bojowej Zakładów Ostrowieckich
Zjawisko rażenia odłamkami pancerza lub żelbetonu (w literaturze fachowej określane jako efekt Hopkinsona), nawet w przypadku braku przebicia przez konwencjonalny przeciwpancerny pocisk , znane było już z doświadczeń I Wojny Światowej. W celu wyeliminowania skutków efektu Hopkinsona stosowano wewnętrzne pancerze. Niektóre typu kopuł, produkowane w okresie międzywojennym przez Zakłady Ostrowieckie uzyskały pancerz wewnętrzny umieszczony pod sklepieniem kopuły. Po między pancerzem podstawowym zewnętrznym a wewnętrznym pozostawała szczelina o zmiennej szerokości, dochodząca do 30-40 mm.
Zapraszam.
Więcej informacji: Pancerz wewnętrzny – przeciw odłamkowy w kopule bojowej Zakładów Ostrowieckich
Warszawa, 20.11.2016 r.
Regelbau R 105 – Niemiecki schron bojowy z 1940 roku – Część II
Schrony bojowe R 105a dla broni maszynowej (niem. MG-Kasematte mit Kleinstglocke und Flankierungsanlage), wznoszone od 1940 roku na nowej pozycji obronnej wzdłuż rzeki Pisy (Galindestellung) wyposażono w pancerze o wyższej odporności na przebicie. Orylony chroniły strzelnice przed bocznym ostrzałem (Fot. 19.). Główne stanowisko bojowe umieszczone było za 200 mm gazoszczelną płytą pancerną 78P9 o odporności B. W przeciwieństwie do rozwiązań stosowanych w poprzednich latach, płyta pancerna została przesunięta z lica ściany. Uzyskano w ten sposób dodatkową ochronę przed bezpośrednim ostrzałem. Zastosowano MG 34 na podstawie fortecznej z 1934 roku. Wystrzelone łuski zbierane były do podwieszonego pod karabinem maszynowym worka. Rozwiązanie to zasadniczo obniżyło ilość gazów prochowych zanieczyszczających pomieszczenie bojowe. Łuski z wystrzelonych nabojów nie zalegały na posadzce izby bojowej. Otwór strzelnicy posiadał gazoszczelne kuliste zamknięcie.
Zapraszam.
Więcej informacji: Regelbau R 105 – Niemiecki schron bojowy z 1940 roku – Część II
Warszawa, 15.11.2016 r.
Regelbau R 105 – Niemiecki schron bojowy z 1939 roku – Część I
Na przełomie lat 1938/39 opracowywano pod nadzorem Waffenamt nowe konstrukcje schronów bojowych w związku z planowanym wprowadzeniem nowej odporności dzieł fortecznych na ostrzał, określanej jako B neu. Oznaczało to, że obiekty budowane zgodnie z nowymi założeniami będą posiadały żelbetowe ściany o grubości 2 metrów. Stropy wzmacniano standardowo stalowymi profilami dwuteowymi, między którymi rozłożono arkusze z blachy stalowej.
Podstawowe uzbrojenie schronu, ciężki karabin maszynowy MG08 na podstawie fortecznej, umieszczono za 100 mm stalową płytą 7P7 (więcej >) z niegazoszczelną strzelnicą. W poprzednich latach płyta pancerna lub stalowa, chroniąca stanowisko bojowe ckm, była umieszczana standardowo w niemieckiej fortyfikacji stałej na zewnętrznym licu ściany. W przypadku nowo projektowanych schronów została cofnięta w głąb ściany w celu zminimalizowania możliwości bocznego ostrzału. Nowością pośród planowanych rozwiązań konstrukcyjnych było wprowadzenie orylonu, przedłużającego ścianę czołową schronu przy strzelnicy broni maszynowej. Zabezpieczał płytę ze strzelnicą przed skośnym ostrzałem od strony przedpola (Fot. 01.).
Zapraszam.
Więcej informacji: Regelbau R 105 – Niemiecki schron bojowy z 1939 roku
Warszawa, 28.10.2016 r.
Gewehrschartenverschluss 48P8 – Pancerz strzelnicy dla broni ręcznej.
Gewehrschartenverschluss 48P8 – Pancerz strzelnicy dla broni ręcznej był jednym z najczęściej stosowanym w niemieckiej fortyfikacji stałej do obrony wejścia. Początkowo umieszczany był również w zewnętrznych strzelnicach obrony wejścia.
Strzelnica do obrony bliskiej, umieszczona była w płycie stalowej o wymiarach zewnętrznych 760 x 830 mm i grubości 40 mm. Większa część płyty ukryta jest w ścianie schronu. Otwór strzelnicy o wymiarach 80 x 120 mm zamykany jest za pomocą zsuwy umieszczonej między dwoma prowadnicami.
Zapraszam.
Więcej informacji: Gewehrschartenverschluss 48P8 – Pancerz strzelnicy dla broni ręcznej.
Warszawa, 21.10.2016 r.
Linia Mołotowa – ODOT – dwukondygnacyjny schron na trzy 45 mm armaty
Jednym z typów schronów, często uwzględnianym w planie ogni punktu oporu był schron bojowy na trzy 45 mm armaty przeciwpancerne. Występował w jednokondygnacyjnej i dwukondygnacyjnej wersji. Schron otrzymał wyjątkowo silne uzbrojenie i zaliczał się do najlepiej uzbrojonych obiektów bojowych europejskiej fortyfikacji stałej (o zbliżonej kubaturze) wybudowanych w okresie międzywojennym. Uzbrojenie schronu stanowiły stanowiska bojowe na 45 mm armatę przeciwpancerną wz. 1934 sprzężoną z 7,62 mm ciężkim karabinem maszynowym wz. 39 DS, umieszczone w trzech strzelnicach ściennych. W terminologii radzieckiej takie stanowisko armaty przeciwpancernej za dwudzielnym staliwnym pancerzem funkcjonowało pod nazwą zestawu DOT-4 (dalej DOT-4).
Zapraszam.
Więcej informacji: ODOT – dwukondygnacyjny schron na trzy 45 mm armaty
Warszawa, 14.10.2016 r.
Układ chłodzenia ciężkiego karabinu maszynowego w polskiej fortyfikacji stałej
1.0. Chłodnica ciężkiego karabinu maszynowego wz. 30
Podstawowym uzbrojeniem polskich schronów dla broni maszynowej [02] był w okresie międzywojennym 7,9 mm ciężki karabin maszynowy wz. 30. Prowadzenie ognia odbywało się na zasadzie wykorzystania krótkiego odrzutu lufy. Celownik krzywkowy z muszką wyskalowany był w zakresie 300 – 2000 metrów. Skuteczny zasięg wynosił 1200 m. W wersji podstawowej na podstawie wz. 30 lub wz. 34 stosowany był w schronach fortyfikacji polowej. Ustawiany był za strzelnicą na drewnianym stole. Tylko nieliczne żelbetowe schrony fortyfikacji polowej zaprojektowano z ambrazurą chronioną dwudzielnym pancerzem. W tych obiektach wykorzystywano jeden z typów podstaw fortecznych. W schronach fortyfikacji stałej ciężki karabin maszynowy ustawiony był wyłącznie na podstawie fortecznej. Zrekonstruowane stanowisko ckm wz. 30 za pancerzem ściennym z 1937 roku znajduje się w schronie nr 52 w miejscowości Dobieszowice-Wesoła. Opiekę nad schronem sprawuje koło terenowe „Dobieszowice” Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”.
Zapraszam.
Więcej informacji: Układ chłodzenia ciężkiego karabinu maszynowego w polskiej fortyfikacji stałej
Warszawa, 30.09.2016 r.
Odcinek „Nowogród” – Schron bojowy broni maszynowej „E” z Nowogrodu nad Narwią
Podstawowym uzbrojeniem schronu były trzy ciężkie karabiny maszynowe. Dwa z nich umieszczono na podstawach fortecznych za pancerzami ściennymi w zachodniej i wschodniej izbie bojowej. Osie strzelnic wytyczały kierunek ostrzału. Oba stanowiska przygotowane były do prowadzenia ognia bocznego. Miały stawiać płaskie zapory ogniowe. Był to najskuteczniejszy sposób prowadzenia ognia z broni maszynowej. Trzeci ciężki karabin maszynowy posiadał stanowisko w gazoszczelnej kopule bojowej z 1937 roku, wykonanej przez Zakłady Ostrowieckie. Jego zadaniem była obrona przedpola w łącznym sektorze 180 stopni. Do tego celu przeznaczone były trzy gazoszczelne strzelnice wykonane w cylindrycznej części kopuły a rozstawione co 60 stopni względem pionowej osi kopuły. Czwarta strzelnica skierowana była w kierunku zapola.
Zapraszam.
Więcej informacji: Odcinek „Nowogród” – Schron bojowy broni maszynowej „E” z Nowogrodu nad Narwią
Warszawa, 21.09.2016 r.
Rosyjska kopuła obserwacyjna według pomysłu płk. F. Golienkina
Wojna Imperium Rosyjskiego z Cesarstwem Japonii w latach 1904-1905 ujawniła niedostatki fortyfikacji rosyjskich. Wojska japońskie opracowały skuteczną strategię ataku na umocnienia. Przeprowadzany był po wcześniejszym ostrzale artyleryjskim fortu. Szturm piechoty następował jeszcze podczas ostrzału artyleryjskiego nie dając szans obrońcom na wytoczenie armat przeciwszturmowych z ukryć i ustawienie ich na stanowiskach bojowych. Do ostrzału fortyfikacji zastosowano działa o największym posiadanym wówczas kalibrze równym 250 mm. Analiza działań obronnych twierdzy Port Artur wykazała konieczność wyposażenia fortyfikacji w stanowiska obserwacyjne, chronione pancerzami. Miały one umożliwić obrońcom obserwację nieprzyjaciela nawet podczas bombardowania fortów. Czas uzyskania gotowości artylerii przeciwszturmowej można było skrócić przez ustawienie armat na chronionych betonem nieruchomych stanowiskach lub w wieżach pancernych.
Zapraszam.
Więcej informacji: Rosyjska kopuła obserwacyjna według pomysłu płk. F. Golienkina
Warszawa, 08.09.2016 r.
Odcinek „Nowogród” – Schron bojowy broni maszynowej „A” z Nowogrodu nad Narwią
Schron broni maszynowej do ognia dwubocznego “A” (na mapie), położony na przybrzeżnych wydmach u podnóża wzgórza “Lepak”, był obiektem o największej kubaturze w pierwszej linii obrony odcinka “Nowogród”. Nie zachował się karnet schronu, czyli warunki wykonawcze dla danego obiektu bojowego. Informacje o konstrukcji schronu można było odnaleźć w rosyjskich archiwach. Fortyfikacje w Nowogrodzie znalazły się po radzieckiej stronie granicy wytyczonej zgodnie z zawartym paktem Ribbentrop – Mołotow a nieznacznie skorygowanej po podpisaniu traktatu o granicach i przyjaźni we wrześniu 1939 roku. Przejęte przez ZSRR fortyfikacje zostały zinwentaryzowane. Komisja pod przewodnictwem A. Panagsena rozpoznała wyjątkowo dokładnie pozyskane polskie fortyfikacje obronne w pasie działania Samodzielnej Grupy Operacyjnej “Narew”. Dla wybranych obiektów wykonano dokumentację techniczną. Dla omawianego schronu naniesiono nawet azymuty niemieckiego ostrzału artyleryjskiego strzelnic ściennych.
Zapraszam.
Więcej informacji: Schron bojowy broni maszynowej „A”
Warszawa, 04.09.2016 r.
Odcinek „Nowogród” – Schron bojowy broni maszynowej „B” z Nowogrodu nad Narwią
Największym z zachowanych obiektów fortyfikacji stałej odcinka “Nowogród” jest schron położony na szczycie wzgórza 130,1. Otoczenie schronu na przestrzeni lat uległo zmianie. Teren wokół schronu nie był zalesiony. Las u podnóża wzniesienia został wykarczowany w 1939 roku. Położenie schronu zapewniało wyjątkowo dogodne warunki do obserwacji w głąb przedpola oraz linii obrony. Schron został zaprojektowany jako obiekt gazoszczelny. W stropie o zmiennej grubości osadzono dwie kopuły, gazoszczelną kopułę bojową Z.O z 1937 roku na ciężki karabin maszynowy i obserwacyjną HT z 1939 roku.
Zapraszam.
Więcej informacji: Schron bojowy broni maszynowej „B”
Warszawa, 30.08.2016 r.
Gazoszczelna kopuła bojowa Z.O. na ckm z 1938 r. (Zakładów Ostrowieckich).
Spółka Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich otrzymuje po raz pierwszy w 1938 roku zamówienie na nowy typ gazoszczelnej kopuły na ciężki karabin maszynowy. Zgodnie z założeniami pancerz posiada cztery strzelnice gazoszczelne i dwa otwory do obserwacji lub obrony bezpośredniej stropu schronu.
Strzelnicę broni maszynowej o zarycie prostokątnym wypełnia staliwna wkładka (Fot. 02). Rozwiązanie wzorowane było na sprawdzonej już konstrukcji gazoszczelnego zamknięcia strzelnicy pancerza skrzynkowego z 1937 roku.
Zapraszam.
Więcej informacji: Gazoszczelna kopuła bojowa Zakładów Ostrowieckich na ckm z 1938 r.
Warszawa, 19.08.2016 r.
Linia Mołotowa – PPK – Dwukondygnacyjny schron na dwa ciężkie karabiny maszynowe do ognia bocznego
Dwukondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwa ciężkie karabiny maszynowe (ros. двуэтажный пулеметный полукапонир на две пулемётные установки) o równoległych kierunkach ognia jest obiektem często spotykanym na “Linii Mołotowa”. Obiekt został zaprojektowany jako gazoszczelny z pełnym zapleczem technicznym, obejmującym maszynownię z agregatem prądotwórczym i systemem wentylacyjnym z przeciwchemicznymi filtrami.
Dolna kondygnacja znajduje się poniżej poziomu gruntu. Przed ścianą czołową ze strzelnicami znajduje się rów diamentowy. Utrudniał podejście do strzelnic i uniemożliwiał ich zasypanie przez grunt lub gruz przemieszczony podczas ostrzału artyleryjskiego. Przednia ściana została przedłużona orylonem chroniącym strzelnice przed bocznym ostrzałem. Powinna być obsypana nasypem kamienno-ziemnym, chroniącym przed ostrzałem od strony przedpola. Wejście znajdowało się w tylnej ścianie.
Schron posiada dwa stanowiska bojowe 7,62 mm ciężkich karabinów maszynowych Maxim wz. 1919/28. Obsadę stanowiska stanowiło trzech żołnierzy w tym dowódca w stopniu podoficera. Broń osadzono na podstawie fortecznej z 1939 roku za dwudzielnym staliwnym pancerzem skrzynkowym. W nomenklaturze radzieckiej takie stanowisko bojowe posiadało oznaczenie NPS-3. (więcej >>>).
Zapraszam.
Więcej informacji: PPK – Dwukondygnacyjny schron na dwa ciężkie karabiny maszynowe do ognia bocznego
Warszawa, 09.08.2016 r.
Stahl – und Panzer- Platten – Stalowe i pancerne płyty
Płyta, jako podzespół, jest powszechnie stosowana w konstrukcjach o przeznaczeniu militarnych, niezbędna przy produkcji statków lub czołgów. Płyta ze strzelnicą (niem. Schartenplatte) była podstawowym pancerzem chroniącym stanowiska bojowe w niemieckiej fortyfikacji stałej na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych zeszłego stulecia. Badania balistyczne, przeprowadzone w latach trzydziestych miały na celu optymalizację właściwości fizycznych płyt. Najwyższą oporność na przebicie konwencjonalnym pociskiem przeciwpancernym osiągały płyty wykonane z wysokostopowych stali. Ich skład chemiczny zawierał takie składniki jak chrom, nikiel i molibden w odpowiednich proporcjach. Koszt wykonania takiego pancerza był wyższy niż ze stali niestopowych. Decydował o tym bardziej skomplikowany proces technologiczny oraz wysokie ceny składników stopowych. Po 1939 roku pojawił się dodatkowy problem związany z dostępnością surowców do uszlachetniania stali [01]. Standardowy skład chemiczny stali i staliwa do produkcji pancerzy był kilkukrotnie korygowany. (więcej >>>).
Zapraszam.
Więcej informacji: Stahl – und Panzer- Platten – Stalowe i pancerne płyty
Warszawa, 28.07.2016 r.
Stahl- Schartenplatte 7P7 – Stalowa płyta ze strzelnicą 7P7
Płyta stalowa 7P7 ze strzelnicą (niem. Stahl- Schartenplatte für MG), chroniąca stanowisko ciężkiego karabinu maszynowego, była jednym z najbardziej popularnych pancerzy niemieckich fortyfikacji stałych okresu międzywojennego. Konstrukcja płyty została opracowana przez Waffen-Prüf-Amt 5 [01]. Wykorzystano wcześniejsze doświadczenia i sprawdzone rozwiązania zastosowane w już produkowanych płytach, ale o niższej odporności.
Grubość płyty wynosi 100 mm, co odpowiada ówczesnej klasie oporności B1. Pierwsze egzemplarze wyprodukowano w 1934 roku. Łącznie wykonano 7563 egzemplarzy z czego 2693 sztuki pozostawały w dniu 15.02.1941 roku na składach [02].
Produkowano ją ze stali walcowanej o składzie chemicznym, która aktualnie odpowiada stali konstrukcyjnej niestopowej w gatunku S275 (St44). Struktura płyty w przekroju poprzecznym jest jednorodna. Nie stwierdzono zastosowania obróbki cieplno chemicznej stosowanej dla płyt pancernych. (więcej >>>).
Zapraszam.
Więcej informacji: Stahl- Schartenplatte – Stalowa płyta ze strzelnicą 7P7
Warszawa, 25.07.2016 r.
Stanowisko obserwacyjne w Starym Osiecznie (Pozycja Pomorska)
Unikalne stanowisko obserwacyjne dla obserwatora artylerii (Fot. 01) znajduje się w Starym Osiecznie (wówczas Hochzeit) na prawym brzegu Drawy [01]. Zostało wysunięte o około 300 metrów w kierunku wschodnim przed linię schronów bojowych odcinka taktycznego “Hochzeit”, którego celem była obrona pozycji wzdłuż rzeki Drawy i ważnej przeprawy mostowej. Zadaniem stanowiska była obserwacja przedpola i określanie współrzędnych celów dla artylerii polowej, wspierającej obronę oraz ewentualne działanie zaczepne własnych wojsk.
Zapraszam.
Więcej informacji: Stanowisko obserwacyjne w Starym Osiecznie
Warszawa, 08.07.2016 r.
Polskie wyposażenie w radzieckich schronach na “Linii Mołotowa”
Ciekawego odkrycia dokonało Stowarzyszenie „Kaponiera – Przemyski Obszar Warowny” z Przemyśla przy inwentaryzacji dwukondygnacyjnego schronu bojowego dla broni przeciwpancernej i maszynowej do ognia jednobocznego (OPPK), położonego w pobliżu miejscowości Medyka. Z pomieszczenia znajdującego się poniżej izb bojowych, wydobyto uszkodzony siłą wybuchu silnik wysokoprężny. Jego szybką identyfikację umożliwiła zachowana oryginalna tabliczka znamionowa (Fot. 01). Producentem silnika wysokoprężnego była brytyjska firma Blackstone & Company Limited, której zakłady mieściły się w miejscowości Stanford. W ten typ silnika wyposażano od 1937 roku obiekty polskiej fortyfikacji stałej. Stosowany był do napędu głównego wentylatora i prądnicy (więcej >>>).
Kolejną, ważną wskazówką była metalowa tabliczka, nitowana do korpusu silnika z napisem: inż. Stan. Szafnicki Warszawa. Informacje te pozwoliły ustalić, że ten właśnie egzemplarz silnika został sprowadzony do Polski dla potrzeb Wojska Polskiego przez firmę inż. Stanisława Szafnickiego w maju 1939 roku. Prawdopodobnie silnik przeznaczony był do jednego z polskich schronów na wschodnich terenach Polski, które to zostały zajęte przez ZSRR po agresji we wrześniu 1939 roku.
Zapraszam.
Więcej informacji: Polskie wyposażenie w radzieckich schronach na “Linii Mołotowa”
Warszawa, 24.06.2016
Kleinstglocken – typoszereg małych kopuł obserwacyjnych
“Wielkość” była atutem kopuł z typoszeregu “Kleinstglocke”. Małe kopuły dla obserwatora piechoty (niem. Kleinstglocke für Infanterie Beobachtung) były stosowne od 1934 roku w niemieckich dziełach fortyfikacji stałej. Osadzano je w stropach dzieł fortecznych, w których nie przewidziano kopuł bojowych, obserwacji i obrony przedpola. Chroniły stanowisko do obserwacji pola walki, naprowadzania na cel i kierowania ogniem. W późniejszym okresie wykorzystywano je w schronach typu B-Werk, które wyposażono w granatnik M 19.
Najwcześniejsza konstrukcja staliwnego pancerza, opracowana przez Waffen-Prüf-Amt 5 [01], posiadała grubość ścian równą 60 mm, co opowiadało klasie odporności na ostrzał “C”. W katalogu niemieckich pancerzy (Panzer Atlas z 1942 r.) posiada oznaczenie 9P7. Osadzana była w dziełach fortecznych, wykonanych w klasie odporności “B1” i “B/B1”.
Zapraszam.
Więcej informacji: Kleinstglocken – typoszereg małych kopuł obserwacyjnych
Więcej informacji: Kleinstglocke 9P7 – Mała kopuła dla obserwatora piechoty
Więcej informacji: Kleinstglocke 90P9 – mała kopuła dla obserwatora piechoty
Warszawa, 15.06.2016
Linia Mołotowa – OPDOT – dwukondygnacyjny schron na dwa ckm-y i 45 mm armatę przeciwpancerną w prawej izbie
Konstrukcja dwukondygnacyjnego schronu na dwa ckm-y i 45 mm armatę przeciwpancerną w prawej izbie (OPDOT) (ros. двуэтажная ОПДОТ на две пулемётные установки и 45 мм пушку в правом каземате) pochodzi z 1940 roku. W projekcie założono dwie grubości ścian narażonych na ostrzał. Wynosiły 215 mm i 155 mm. W dwóch izbach, lewej i centralnej, znajduje się po jednym stanowisku bojowym dla 7,62 mm ciężkich karabinów maszynowych wz. 1919/1939 Maxim (NPS-3). W prawej izbie umieszczono stanowisko 45 mm armaty przeciwpancernej sprzężonej z 7,62 mm ciężkim karabinem maszynowym wz. 39 DS.
Łączny sektor ognia z trzech stanowisk bojowych wynosił 170 stopni. W odległości 39-40 metrów od schronu zanika pole martwe. Sektory ognia (60 stopni w płaszczyźnie poziomej) z sąsiadujących strzelnic zaczynają się uzupełniać.
Schron należał to typu obiektów często występujących na „Linii Mołotowa” (nieformalna nazwa). Konstrukcja standardowego schronu mogła być modyfikowana w zależności od wymagań taktyczno-obronnych danego punktu oporu. Obiekt tego typu, ze zmianami wynikającymi z planu ogni, znajduje się w pobliżu miejscowości Przyborowo (Osowiecki RU).
Więcej informacji: OPDOT – dwukondygnacyjny schron na dwa ckm-y i 45 mm armatę przeciwpancerną w prawej izbie
Warszawa, 09.06.2016
Linia Mołotowa – OPDOT – Jednokondygnacyjny schron na 45 mm armatę, ciężki karabin maszynowy i rkm
Konstrukcja jednokondygnacyjnego schronu (OPDOT) dla 45 mm armaty i ciężkiego karabinu maszynowego (ros. одноэтажная ОПДОТ на 1 – 45 мм пушку, одну пулемётную установку и один ручной пулемёт) pochodzi z 1940 roku . W pierwotnym projekcie zakładano grubość ścian czołowych na 210 cm i 155 cm. Wewnętrzne powierzchnie stropu i ścian narożnych na ostrzał otrzymały sztywne zabezpieczenie przeciw odłamkowe w postaci pasów stalowej blachy o grubości 6 mm, umieszczonej pomiędzy dwuteowymi profilami stalowymi № 14-22. Maksymalne rozstawie profili stropu wynosi około 35 cm a ścian 60 cm. Pozostałe ściany, nie narażone na bezpośredni ostrzał, otrzymały standardowe zabezpieczenie przeciw odłamkowe w postaci siatki stalowej o grubości 5 mm. Schrony tego typu często występowały na „Linii Mołotowa”.
Odkopany schron dla 45 mm armaty i ciężkiego karabinu maszynowego (OPDOT ) daje możliwość zapoznania się ze stosowanymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, które w większości przypadków są niewidoczne.
Więcej informacji: OPDOT – Jednokondygnacyjny schron na 45 mm armatę, ciężki karabin maszynowy i rkm
Warszawa, 06.06.2016
Silnik wysokoprężny Blackstone DB3 w polskiej fortyfikacji stałej
Zastosowanie silnika wysokoprężnego do napędu głównego wentylatora układu napowietrzania schronów, przewidywano już w polskich schronach bojowych budowanych od 1937 roku. Producentem jednostki napędowej była brytyjska firma Blackstone & Company Limited, której zakłady mieściły się w miejscowości Stanford. Był to jednocylindrowy silnik typu DB3 pracujący w układzie pionowym. Posiadał moc 4,5 KM przy prędkości obrotowej wynoszącej n=900 Obr/min. Serię silników DB cechowała zwarta budowa a pionowy układ pracy minimalizował zajmowaną powierzchnię. Wyjątkowo prosta konstrukcja ułatwiała obsługę.
Ciekawostką może być fakt produkowania w tym samym okresie przez firmę Blackstone & Company Limited zestawu prądotwórczego, pracującego w układzie szeregowym.
Zapraszam.
Więcej informacji: Silnik wysokoprężny Blackstone DB3 w polskiej fortyfikacji stałej
Warszawa, 10.06.2016
Linia Mołotowa – Schrony pozorno-bojowe
Obiekty pozorne były typem budowli fortecznej wyjątkowo rzadko stosowanym na “Linii Mołotowa”. Dwie ciekawe konstrukcje schronów pozorno-bojowych, zachowały się w pobliżu miejscowości Wólka Zamkowa. W widoku od strony nieprzyjaciela, posiadały wszystkie charakterystyczne cechy ciężkich obiektów bojowych fortyfikacji stałej. Uzbrojone schrony pozorne miały utrudniać nieprzyjacielowi rozpoznanie rzeczywistej siły umocnień i położenia schronów bojowych. W pierwszej fazie walki skutecznie absorbowały środki ogniowe nieprzyjaciela. Swoim ogniem mogły wypełniać martwe pola obrony. Na zdjęciu obiekt pozorny do ognia bocznego (ros. ложный железобетонный капонир с действующей амбразурой на 1 ручной пулемет).
Zapraszam.
Więcej informacji: Schrony pozorno-bojowe – “Linia Mołotowa”
Warszawa, 27.05.2016
Strzelnica obrony bezpośredniej w fortyfikacji stałej
Zostały przedstawione rozwiązania pancerzy stosowane w fortyfikacji stałej wybranych europejskich państw dla strzelnicy pomocniczej, chroniącej strzelnice głównego uzbrojenia lub wejścia do schronu. Są już opracowane przykłady rozwiązań stosowanych w polskiej, francuskiej i czechosłowackiej fortyfikacji stałej. Uzupełnieniem tematu jest opis niemieckiej płyty stalowej ze strzelnicą karabinową (niem. Stahlschartenplatte 422P01), stosowanej w fortyfikacji od 1937 roku.
Zapraszam.
Więcej informacji: Strzelnica obrony bezpośredniej w polskiej fortyfikacji stałej.
Więcej informacji: Strzelnica obrony bezpośredniej w niemieckiej fortyfikacji stałej.
Więcej informacji: Strzelnica obrony bezpośredniej we francuskiej fortyfikacji stałej.
Więcej informacji: Strzelnica obrony bezpośredniej we czechosłowackiej fortyfikacji stałej.
Więcej informacji: Strzelnica obrony bezpośredniej w radzieckiej fortyfikacji stałej
Warszawa, 22.05.2016
Kopuła obserwacyjna według pomysłu generała majora P. N. Kłokaczjewa
Kopuła według pomysłu gen. mjr. Kłokaczjewa została pośpieszcie zatwierdzona w 1911 roku przez Główny Zarząd Inżynieryjny. Pancerz, zgodnie z zaleceniami z 20 czerwca 1909 roku, miała chronić stanowisko obserwatora przed pojedynczym uderzeniem pocisku kalibru 280 mm. Jego zastosowanie przewidziano w modernizowanych twierdzach w Modlinie, Osowcu i Grodnie, broniących zachodniej granicy imperium. Plany budowy schronów dla artyleryjskich stanowisk obserwacyjnych w Osowcu został zatwierdzony przez Komitet Inżynieryjny 20 września 1911 roku. Po wcześniejszym rozeznaniu możliwości produkcyjnych zakładów metalurgicznych w Rosji, zlecenie na wykonanie 11 pancerzy otrzymał Zakład Iżorski.
Serdeczne podziękowania dla sympatycznego Pana z Henrysina, właściciela Fortu X, za umożliwienie wykonania pomiarów unikalnego egzemplarza kopuły.
Zapraszam.
Więcej informacji: Rosyjska kopuła obserwacyjna według pomysłu generała majora P. N. Kłokaczjewa
Warszawa, 06.05.2016
Odcinek „Nowogród” – Schron pozorny z kopułą przewoźną dla ckm
Fot. 01 Widok pozornego schronu od strony zapola. W osi zdjęcia znajduje się monolityczna część schronu. Po lewej i prawej stronie cienkie ściany pozorujące wielkość schronu. Przestrzeń między ścianami została wypełniona ziemią.
W 1940 roku saperzy Armii Czerwonej przeprowadzili inwentaryzację obiektów pod Nowogrodem [01]. Zgonie z opisem, załogę miał stanowić jeden podoficer i dwóch żołnierzy. Schron pozorny został błędnie określony jako „pozorny żelbetonowy schron do ognia jednobocznego ze strzelnicą dla ręcznego karabinu maszynowego i z kopułą obserwacyjną” (ros. ложный железобетонный капонир с действующей амбразурой на 1 ручной пулемет и наблюдательным колпаком ). W stropie schronu została osadzona kopuła przewoźna dla ckm.
Zapraszam.
Więcej informacji: Odcinek „Nowogród” – schron pozorny z kopułą przewoźną dla ckm
Warszawa, 27.04.2016
Linia Mołotowa – Układ usuwania gazów prochowych jednokondygnacyjnym schronie na dwa ckm (PPK) do ognia bocznego i rkm
Temat usuwania gazów prochowych ze stanowisk bojowych przeznaczony jest dla wąskiego grona osób, zajmującego się dziełami fortecznymi „Linii Mołotowa” (nieformalna nazwa umocnień radzieckich na nowej granicy państwowej). Zaprezentuję sposób usuwania gazów prochowych z gazoszczelnego stanowiska bojowego NPS-3 dla 7,62 mm karabinu maszynowego Maxim wz.1910/30. Opisywany układ występuje w jednokondygnacyjnych schronach z rowem diamentowym i ze zbiornikami pod fundamentem izb bojowych.
Zapraszam.
Więcej informacji: Układ usuwania gazów prochowych w jednokondygnacyjnym schronie na dwa ckm-y do ognia bocznego (PPK) i rkm
Warszawa, 24.04.2016
Odcinek „Nowogród”
Odcinek Nowogród stanowił część linii obrony ciągnącej się wzdłuż rzek Narwi i Biebrzy, której obowiązek utrzymania powierzono Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Narew” (dalej SGO Narew) pod dowództwem gen. bryg. Czesława Młot-Fijałkowskiego. Pas obrony SGO Narew podzielono na odcinki: „Ostrołęka”, „Nowogród”, „Łomża”, „Wizna”, „Osowiec” i „Augustów”. Nowogród znajdował się na jednym z przewidywanych głównych kierunków natarcia nieprzyjaciela, poprowadzonego z Prus Wschodnich. Zadaniem Odcinka „Nowogród” była obrona przeprawy w Nowogrodzie oraz obrona wzdłuż linii rzeki Narwi od miejscowości Szablak – Mątwica (na wschodnim skrzydle) do linii między osadami Parzychy i Sulimy (na zachodnim skrzydle). W określonych warunkach terenowych należało przygotować plan taktyczno obronny, który wymagał:
– rozplanowania sektorów ognia oraz wzajemne powiązanie ogni bocznych (ze schronów bojowych i broni towarzyszącej),
– określenia typów budowli fortyfikacyjnych oraz ich rozmieszczenia wzdłuż i w głąb pozycji,
– rozmieszczenie obsady i odwodów,
– zorganizowania łączności i zaopatrzenia.
Wstępne prace rozpoczęto pod Nowogrodem dopiero z końcem marcu 1939 roku. Wtedy został powołany sztab SGO Narew a w kwietniu Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych podjął decyzję o wzmocnieniu linii obrony schronami fortyfikacji stałej i polowej. Plan ogni dla odcinka Nowogród opracował kpt. Leon Sztok-Stokowski [03], dowódca 3. kompanii ckm 33 pp. Do maja 1939 r. opracowano projekty umocnień stałych na Odcinkach Nowogród, Ostrołęka, Osowiec i Wizna. Zostały wykonane karnety, czyli warunki wykonawcze dla każdego schronu bojowego. W karnetach określano, usytuowanie, typ schronu, główne kierunki ognia, zadania ogniowe i adekwatne zadaniom uzbrojenie, wielkość obsady, obronę przeciwgazową, zaopatrzenie w amunicję, żywność i wodę.
Zapraszam.
Więcej informacji: Odcinek „Nowogród”
Warszawa, 21.04.2016 r.
Kopuła przewoźna – mobilny pancerz dla stanowiska ciężkiego karabinu maszynowego
Koncepcja schronu przewoźnego powstała w połowie lat trzydziestych dwudziestego wieku. Wynikała z nowych założeń prowadzenia wojny manewrowej. Określono wymagania dla mobilnego schronu, chroniącego stanowisko ciężkiego karabinu maszynowego. Miał być łatwy w transporcie, szybki w montażu i demontażu, nawet przy ograniczonej wytrzymałości.
Na zlecenie Inspektora Armii gen. dywizji Edwarda Rydza – Śmigłego, ppłk Stefan Rueger opracował w 1934 roku trzy typy schronów przewoźnych. Konstrukcję dwóch pierwszych oparto na belkach drewnianych, wzmocnionych stalowymi płytami lub kształtownikami. Do budowy trzeciego typu schronu zakładano wykorzystanie elementów prefabrykowanych – belek żelbetowych.
Zapraszam.
Więcej informacji: Kopuła przewoźna z 1934 roku
Warszawa, 17.04.2016 r.
Pancerz skrzynkowy i gazoszczelna wkładka strzelnicy dla ciężkiego karabinu maszynowego
Rozwiązanie konstrukcyjne wkładki gazoszczelnej było przeznaczone dla pancerzy skrzynkowych, produkowanych od początku 1933 roku do końca 1937 roku. Zgodnie z zaleceniami, osadzano je w ścianach schronów mniej narażonych na ostrzał.
Koncepcja wkładki gazoszczelnej, została ponownie zastosowana w kopule bojowej Zakładów Ostrowieckich. Już w kolejnym roku wykorzystano rozwiązanie konstrukcyjne wkładki gazoszczelnej z obrotowym zamknięciem przeziernika w nowym typie kopuły Z.O z 1938 roku. Doświadczenia wojenne w 1939 roku wykazały, że była najbardziej newralgicznym podzespołem pancerza.
Zapraszam.
Więcej informacji: Pancerz skrzynkowy
Warszawa, 08.04.2016 r.
Linia Mołotowa – Schrony na armatę przeciwpancerną i ckm do ognia bocznego (OPPK) z osadzoną kopułą
Linia Mołotowa to nieformalna współczesna nazwa umocnień budowanych w latach 1940-41 wzdłuż nowej zachodniej granicy państwowej między ZSRR a III Rzeszą, wytyczonej zgodnie z zawartym paktem Ribbentrop – Mołotow a nieznacznie skorygowanej po podpisaniu traktatu o granicach i przyjaźni we wrześniu 1939 roku.
Po zakończeniu działań wojennych w 1939 roku w Polsce niemieccy funkcjonariusze Wydziału rozpoznania obcych fortyfikacji (niem. Abteilung Auswertung fremder Landesbefestigungen) Sztabu Głównego przeprowadzili w latach 1939-40 inwentaryzację przejętych fortyfikacji. Efektem tej działalności jest opracowanie zatytułowane “Denkschrift über die polnische Landesbefestigung” a wydane w Berlinie w 1941 roku z adnotacją „Tajne”. Została sporządzona inwentaryzacja dzieł fortecznych z uwzględnieniem zachowanych polskich kopuł bojowych i obserwacyjnych. Określono grubości ścian pancerzy na 18-22 cm (w strefie narażonej na ostrzał), co odpowiadało ówczesnej niemieckiej klasie odporności na ostrzał B1-B. Przeprowadzono kalkulację kosztów pozyskania złomu hutniczego do dalszego wykorzystania. Okazało się, że przy szacowanych nakładach wynoszących 1 600 RM, pozyskanie polskich kopuł jako surowca wtórnego jest całkowicie nieopłacalne. Tak więc, zachowanie kopuł osadzonych w polskich schronach na Górnym Śląsku, zawdzięczamy między innymi obiektywnej i precyzyjnej kalkulacji niemieckich urzędników.
Zapraszam.
Więcej informacji: Schrony na armatę przeciwpancerną i ckm (OPPK) z osadzoną kopułą – „Linia Mołotowa”
Warszawa, 01.04.2016 r.
Odcinek „Nowogród” – Schron bojowy do ognia bocznego „C” z Nowogrodu nad Narwią
Ciężki schron bojowy, drugiej linii obrony „Odcinka Nowogród” został zgodnie z założeniami taktycznymi wybudowany na skarpie u podnóża wzgórza 133 na wschód od Nowogrodu. Był przygotowany do walki ale nie posiadał pełnego wyposażenia (oświetlenia i wentylacji).
Zaliczał się do drugiej linii obrony. Zgodnie z projektem, obsypana ściana czołowa schronu, narażona na bezpośredni ostrzał od strony przedpola, uzyskała grubość 1,75 -2,00 metra. Grubość ściany bocznej była zmienna. Wynosiła 1,5 metra na wysokości izby załogi ale już w części bojowej osiągała grubość 1,0 metra. W części nie narażonej na ostrzał założono jej grubość na 0,9 m. W stropie o zmiennej grubości 1,4-1,5 metra osadzono centralnie kopułę bojową. Zabezpieczenie przed odłamkami betonu, w przypadku ostrzału schronu, zapewniał blacha stalowa, ułożona między kształtownikami nośnymi stropu. Ściany boczne zostały zabezpieczone siatką przeciwodpryskową. Główne uzbrojenie schronu stanowiły dwa ciężkie karabiny maszynowe, umieszczone do jednym w izbie bojowej do prowadzenia ognia bocznego i kopule do ostrzału przedpola (ognia czołowego).
Zapraszam.
Więcej informacji: Polski schron bojowy do ognia bocznego „C” z Nowogrodu nad Narwią
Warszawa, 28.03.2016 r.
Jednostrzelnicowa kopuła bojowa na ckm z 1934 roku – “Hauba” nowatorski pancerz
Pomysłodawcą pancerza bojowego o jednej strzelnicy a chroniącego stanowisko bojowe ciężkiego karabinu maszynowego, był ppłk Józef Siłakowski, szef Wydziału Fortyfikacyjnego Departamentu Budownictwa w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Nowatorska konstrukcja została opracowana w 1933 roku. Pancerz miał być tak osadzony, aby jego górna część całkowicie pokrywała się z zarysem stropu schronu. Do minimum została ograniczona powierzchnia narażona na bezpośredni ostrzał po przez zwężającą się bryłę i lekkie pochylenie stropu pancerza.
Zapraszam.
Więcej informacji: Jednostrzelnicowa kopuła bojowa na ckm z 1934 roku – “Hauba” nowatorski pancerz
Warszawa. 25.03.2016 r.
Kopuła bojowa A.M. model 1934 typ B – Linia Maginot
Kopuła bojowa dla broni przeciwpancernej i maszynowej z 1934 roku (cloche A.M. modèle 1934 type B) ma lekko owalny kształt ze względu konieczność pomieszczenia uzbrojenia przy dwóch strzelnicach rozstawionych co 45 stopni. W strzelnicy ustalone było jarzmo kuliste dla jednego 25 mm działka przeciwpancernego, dwóch 7,5 mm karabinów maszynowych MAC 31F i celownika optycznego. Sektor ostrzału w płaszczyźnie poziomej z każdej z nich wynosił 45 stopni. Szybkostrzelność karabinów maszynowych chłodzonych powietrzem wynosiła 750 strzałów na minutę. Ze względu na sposób chłodzenia powodzono ogień naprzemienny. Szybkostrzelność działka wynosiła 18 strzałów na minutę. W dalszej części opisałem sposób stawiania płaskich zapór ogniowych nad poziomem gruntu w sektorze ostrzału.
Zapraszam.
Więcej informacji: Kopuła bojowa A.M. z 1934 roku (cloche A.M. modèle 1934 type B)
Warszawa, 15.03.2016 r.
Schron do ognia bocznego (Casemate de Wittring) – Linia Maginot
Dzisiaj prezentuję schron do ognia bocznego „Wittring” (fr. Casemate de Wittring), który należał do umocnień Sektora Ufortyfikowanego Sarry (fr. Secteur Fortifié de la Sarre), jednego z pięciu sektorów Rejonu Umocnionego Metz. Prezentowane dzieło forteczne jest nowego typu. Budowa i wyposażanie obiektu zostało zakończone w 1938 roku. Załoga składała się z 30 żołnierzy.
Proszę zwrócić uwagę na podstawowe uzbrojenie obiektu (czy nie jest imponujące):
- jedna armata przeciwpancerna kalibru 47 mm,
- dwie armatki ppanc. kalibru 25 mm,
- dwa 50 mm moździerze model 35,
- cztery podwójnie sprzężone karabiny maszynowe karabiny maszynowych Mac 31 (8 szt.),
- pięć ręcznych karabinów maszynowych Mod. 24/29.
Zapraszam.
Więcej informacji: Schron do ognia bocznego (Casemate de Wittring)
Warszawa, 14.03.2016
Wyposażenie schronów – Oświetlenie pola walki – Linia Maginot
Do oświetlenia sektora obserwacji lub ostrzału zastosowano reflektor chroniony staliwnym pancerzem. Umieszczano go na stalowym monolitycznym słupie, przy ścianie schronu od strony zapola, tak aby bryła dzieła chroniła go przed ewentualnym ostrzałem od strony spodziewanego kierunku natarcia wroga. W przypadku dużych grup warownych, pancerz reflektora mógł być umieszczony w niszy na zewnątrz obiektu.
Fot. 1. Zdjęcie bloku bojowego nr 3 małej grupy warownej „Rohrbach” ze strzelnicami ściennymi do ognia dwubocznego. Reflektor miał oświetlać sektor obserwacji lub ostrzału dla dwóch sprzężonych ckm kalibru 7,5 mm prowadzących ogień ze strzelnicy ściennej (pod okapem, pierwsza od lewej strony). W drugiej strzelnicy mogło być ustawione działko przeciwpancerne lub zamiennie dwa sprzężone ckm kalibru 7,5 mm na lawecie fortecznej.
Pancerz reflektora posiada pokrywę o grubości 80 mm, która mocowana jest obrotowo do korpusu na dwóch trzpieniach (tworzących dwa zawiasy). Na czas pracy reflektora pokrywa była otwierana za pomocą stalowego cięgna i wyciągarki ręcznej z blokadą mechanizmu. Wyciągarka obsługiwana była z najbliższego pomieszczenia w schronie. Zwolniona pokrywa samoczynnie powracała na swoje miejsce. Osie trzpieni pokrywy są współosiowe ale odchylone od pionu, a efekt zamykania się pancerza wynikał tylko z prawa grawitacji. Zastosowano najprostsze rozwiązanie z możliwych, które jednak spotkało się z negatywną oceną niemieckich fortyfikatorów w opracowaniu „Denkschrift über die französische” (Berlin 1941), inwentaryzujących zdobyte fortyfikacje po kampanii 1940 roku.
Zapraszam.
Więcej informacji: Wyposażenie schronów – Oświetlenie pola walki – Linia Maginot
Warszawa, 10.03.2016
Kopuła obserwacyjno-bojowa GFM model 1929 typ A
Kolejne opracowanie dotyczy francuskiej kopuły obserwacyjno-bojowej GFM model 1929 typ A (fr. cloche guetteur et fusil-mitrailleur Modele 1929 type A). Kopuła obserwacyjno-bojowa projektowana była dla nowo powstających umocnień na granicy francusko-niemieckiej, budowanych zgodnie z wytycznymi Komisji do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych (fr. Commission d’organisation des régions fortifiées – CORF). Zgodnie z przyjętą doktryną obronną, projekt zakładał wybudowanie fortyfikacji obronnych na wschodniej granicy Francji, w celu złagodzenia skutków remilitaryzacji Nadrenii, która zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego miała nastąpić w 1935 roku. Konstrukcja kopuły obserwacyjno-bojowej model 1929 typ A została opracowana i przyjęta na uzbrojenie armii francuskiej w roku 1930 jako typoszereg pancerzy występujący w czterech odmianach, stosowanych w dziełach fortecznych w zależności od ich odporności na ostrzał. Zadaniem pancerza, zgodnie z pierwotnymi założeniami, była ochrona stanowiska obserwatora artylerii lub piechoty oraz stanowiska ręcznego karabinu maszynowego do obrony bliskiej powierzchni dzieła fortecznego.
Temat zostanie jeszcze uzupełniony o doświadczenia z kampanii francuskiej z 1940 roku.
Komentarz do zdjęcia. Wieża dla dwóch ckm i armaty ppanc (Tourelle de Mitrailleuse modifie pour Arme Mixte) nie mogła samodzielnie prowadzić obserwacji przedpola. Wymagała wsparcia obserwatora.
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Kopuła obserwacyjno-bojowa GFM model 1929 typ A
Warszawa, 8.03.2016
Kopuła obserwacyjna (Z.O.) z 1936 roku.
Na dobry początek kilka informacji o polskiej kopule obserwacyjnej wykonanej zgodnie z wymaganiami Instrukcji Fort. 15-1936. Producentem pancerza była Spółka Akcyjna Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich. Kopuła jest powszechnie znana jako obserwacyjna model 1936. Stosowana była w polskiej fortyfikacji stałej. Do informacji załączyłem ciekawe zdjęcie kopuły obserwacyjnej, osadzonej w stropie unikatowego schronu, wybudowanego wiosną 1936 r. na zapolu prawoskrzydłowego dzieła (XVb) grupy fortowej ”Carski Dar”. Nieco później pojawią się informacje o francuskiej kopule obserwacyjno-bojowej GFM model 1929 typ A (fr. cloche guetteur et fusil-mitrailleur Modele 1929 type A ).
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Kopuła obserwacyjna (Z.O.) z 1936 roku
Warszawa, 28.02.2016 r.
Kopuły pancerne
Spółka Akcyjna Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich SA była jedynym przedsiębiorstwem do 1936 roku w II Rzeczypospolitej Polskiej, które posiadało odpowiednie zaplecze techniczne i opanowało problemy technologiczne związane z produkcją staliwnych korpusów kopuł pancernych. Pierwsze prace nad pancerzami rozpoczęto w Zakładach Ostrowieckich już w 1931 roku. Zamówienie dotyczyło wykonania przedpancerza wieży dla modernizowanego przez Komisję Fortyfikacyjną nr 3 w latach 1930-32 schronu bojowego na terenie Fortu II w Osowcu. Zamówienie zostało wykonane i odebrane komisyjnie zgodnie z podpisaną umową 29 sierpnia 1931 roku. Nie zaniechano dalszych prac rozwojowych. Kolejne zlecenia, związane z planem budowy fortyfikacji stałych na Górnym Śląsku, zapoczątkowały ciągłą produkcję kopuł bojowych i obserwacyjnych trwającą do września 1939 roku.
W 1936 r. Spółka Akcyjna Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich zgłosiła wniosek do Urzędu Patentowego i uzyskała patent Nr 27000 „Artyleryjska obrotowa wieża pancerna”. Zastrzeżenia patentowe dotyczyły mechanizmu podnoszenia i obrotu wieży artyleryjskiej. Mechanizm umożliwiał podniesienie wieży w celu oczyszczenia od wewnątrz miejsca jej osadzenia przez wypchnięcie zanieczyszczeń na zewnątrz.
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Kopuły pancerne
Warszawa, 28.02.2016 r
Linia Mołotowa – PPK – Jednokondygnacyjny schron na dwa ckm-y do ognia bocznego
Radzieckimi schronami fortyfikacji stałej na nowej granicy państwowej ZSRR, zainteresowałem się ze względu na wykorzystanie polskich kopuł pancernych. Pochodziły one ze składów Kierownictwa Robót na Polesiu lub z wysadzonych, jeszcze w 1939 roku polskich schronów bojowych Odcinka “Sarny”.
Wypraw na “Linię Mołotowa”, gdyż tak potocznie nazywane są fortyfikacje na nowo wytyczonej w 1939 roku granicy państwowej ZSRR i III Rzeszy, było kilkanaście. Jednym z ciekawszych dzieł jest schron broni maszynowej do ognia jednobocznego. Koledzy, znawcy radzieckiej fortyfikacji nazywają go półkaponierą broni maszynowej a w skrócie PPK (ros. ППК– пулеметный полукапонир). Szanuję nazewnictwo dotyczące fortyfikacji radzieckiej, ale zważywszy na nasze tradycje, będę starał się być zgodny z polską szkołą fortyfikacji stałej.
Serdecznie zapraszam.
Więcej informacji: Jednokondygnacyjny schron na dwa ckm-y do ognia bocznego (bez strzelnicy zapola)
Warszawa, 26.02.2016 r.