Strzelnica obrony wejścia w schronie B1-1

 

Badania terenowe przeprowadzone na terenie Prus Wschodnich wykazały, że do obrony wejścia stosowano również pancerze innego typu. W jednym ze schronów B1-1 (Fot. 01) zastosowano 2 cm płytę stalową starszego typu [03] z ryglowaniem za pomocą dźwigni. Płyt nie została skatalogowana w katalogu pancerzy typowych (niem Panzeratlas). Oględziny pancerza wykazały, że jest to prawdopodobnie płyta ze strzelnicą broni maszynowej z przeziernikiem do prowadzenia obserwacji. Wąska szczelina przeziernika znajduje się po lewej stronie strzelnicy i została przysłonięta przez żelbetową ścianę. Przed osadzeniem płyty w ścianie schronu zdemontowano górną i dolną prowadnicę zasuwy przeziernika. Na odsłoniętej części płyty od strony izby bojowej widoczne są skraje otwory na śruby do mocowania prowadnic (Fot. 03, 5).

Serdecznie zapraszam,

---

W 1940 roku został wybudowany punkt oporu w  pobliżu miejscowości Turośl. Wzniesiono schrony bojowe na broń maszynową oraz schrony bierne fortyfikacji stałej i polowej. Do dzieł fortyfikacji polowej zaliczały się schrony bierne (Fot. 01) dla 6 ludzi (niem. Unterstand für 6 Mann). Umieszczono je w zagłębieniach terenu. Wszystkie ściany z wyjątkiem tylnej otrzymały narzut ziemny. Wejście do schronu zabezpieczały dwudzielne drzwi drewniane, wzmocnione stalową blachą. Grubość ściany tylnej wynosi 1,0 metr. Konstrukcja nośna schronu bazowała na arkuszach blachy falistej typu H [04]. W przekroju poprzecznym segmenty tworzyły zarys 5/8 profilu koła o promieniu 1,75 m. Długość pomieszczenia rzędu 2,0 m wymagała zastosowania 4 segmentów blachy falistej. Posadzkę schronu obniżono o 45 cm względem podparcia konstrukcji nośnej, wykonanej z traconego szalunku. Żelbetowe podparcie poszerzono o dodatkowe 32 cm na obwodzie izby. Po zamocowaniu desek, pełniło rolę ławki dla załogi schronu. Na ścianie czołowej pozostały ślady mocowania po szafkach i półkach (Fot. 07).

Podstawę rozbudowy fortyfikacji Pozycji Olsztyneckiej stanowiło 118 schronów biernych dla drużyny piechoty (niem. Gruppenunterstand). Wybudowanych je w 1938 roku na pozycji obronnej podzielonej na 4 odcinki dywizyjne. Wszystkie schrony bierne dla drużyny piechoty wzniesiono w kategorii odporności B-1. Grubość ścian zewnętrznych wynosi 1,0 m a stropów 1,5 metra. Obiekty otrzymały wyjątkowo dobre maskowanie. Umieszczono je w zagłębieniach terenu (Fot. 01) lub wkopano w ziemię.  Tylko tylna ściana z wejściem do schronu nie była obsypana nasypem ziemnym. Została pokryta tynkiem o charakterystycznej fakturze zwanej „barankiem”. Tynk standardowo pokrywano farbami o kolorach ochronnych.

W ramach rozbudowy pozycji obronnych w Prusach Wschodnich, wybudowano do końca 1938 roku na Pozycji Olsztyneckiej (niem. Hohenstein-Stellung) 118 z 120 planowanych schronów biernych dla drużyny piechoty. Wybudowane schrony bierne otrzymały oryginalne rozwiązanie konstrukcyjne wyjścia ewakuacyjnego (niem. Notausgang) [01].
Wyjście ewakuacyjne został umieszczano przez projektantów w nieobsypanej części tylnej ściany schronu, w której również znajdowało się wejście do obiektu. Otwór wyjścia ewakuacyjnego zamurowano ścianką ceglaną o grubości równej połowie cegły w zewnętrznej płaszczyźnie ściany tylnej schronu. Nieobsypaną część elewacji schronu pokryto tynkiem o charakterystycznej fakturze zwanej „barankiem”, malowanym barwą ochronną. Położenie otworu wyjścia ewakuacyjnego było nierozróżnialne.

---

Zgodnie z wytycznymi sztabu generalnego armii (niem. Generalstab des Heeres) opracowano pod koniec 1936 roku kilka projektów schronów bojowych dla rozbudowywanych pozycji obronnych. Miały być budowane w 1937 roku jako konstrukcje typowe (niem. Regelbau). Wznoszenie schronów o powtarzalnej konstrukcji (według tych samych planów) znacznie obniżało czas i koszt budowy pozycji obronnej. Pozwalało na precyzyjne planowanie zapotrzebowania na niezbędne surowce takie jak cement, piasek, stal zbrojeniowa, elementy pancerne oraz wyposażenie.
W listopadzie 1936 roku sztab generalny armii przedstawił do opiniowania kilka nowych projektów schronów. Wśród projektów znalazł się schron według rysunku 170B9. W tym wypadku projektanci zrezygnowali z kosztownej, ale zalecanej w 1936 roku zasady rozdzielenia pomieszczenia bojowego na ciężki karabin maszynowy i izby załogi (pomieszczenia gotowości – niem. Bereitschaftsraum). Nowo opracowany obiekt składał się z dwóch pomieszczeń: izby bojowej i śluzy przeciwgazowej. Stanowisko bojowe chronione jest płytą stalową 7P7 ze strzelnicą. Okap osłania wejście do schronu przed bezpośrednim ostrzałem. Podejście do schronu zabezpiecza strzelnica dla broni ręcznej.
W marcu 1937 roku projekt schronu bojowego według rysunku 170B9 na ciężki karabin maszynowy bez pomieszczenia gotowości (niem. MG-Schartenstand ohne Bereitschaftsraum) zostaje zaakceptowany jako pierwszy z serii konstrukcji typowych. Otrzymuje określenie Regelbau B1-1. Ma zastąpić dotychczas stosowany schron na ckm do ognia czołowego według rysunku 105B8.

Więcej informacji na: Schron na ckm B1-1 – Regelbau B1-1