Witam w świecie przenikliwego chłodu stali i betonu.

Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych fortyfikacją.  Prezentuję znane mi rozwiązania konstrukcyjne obiektów fortecznych z okresu międzywojennego i ich pancerzy.  Staram się dużo uwagi poświęcać wyposażeniu schronów bojowych.
Na stronie hauba.pl umieszczam „wpisy”, czyli bardzo krótkie informacje. Dotyczą one zazwyczaj jednego tematu. Ich wykaz, zatytułowany „SPOSTRZEŻENIA I WPISY”, znajduje się wyłącznie po prawej stronie w menu bocznym.
„Opracowania”, których częścią mogą być wcześniej opublikowane „wpisy”, znajdują się pod zakładkami w menu głównym w górnej części strony.

Pod zakładką „Aktualności” znajdują się tylko zwiastuny wpisów i opracowań z aktualnego roku kalendarzowego. Zwiastuny z poprzednich lat znajdują się pod zakładkami „Archiwum”.

Pozdrawiam
Franz Aufmann

Drogowa zapora przeciwpancerna – Heckmann-Sperre

Więcej informacji w opracowaniu: Drogowa zapora przeciwpancerna – Heckmann-Sperre

Warszawa, 08.12.2019 rok

Zrzutnia ręcznych granatów w czechosłowackiej fortyfikacji

Granátový skluz – to czeskie określenie zrzutni granatów. W czechosłowackich fortyfikacjach zaczęto ją standardowo stosować w nowo budowanych obiektach od 1937 roku. Jej zadaniem była bezpośrednia obrona otoczenia tylnej ściany schronu, które znajdowało się w martwym polu ostrzału strzelnic. Problem nadzoru martwych pól w ciężkich obiektach fortyfikacji stałej rozwiązano przy pomocy optycznego peryskopu. Obiektyw peryskopu wysuwany był na zewnątrz obiektu poprzez skośnie osadzoną rurę w zewnętrznej ścianie schronu.

Więcej informacji w opracowaniu: Zrzutnia ręcznych granatów w czechosłowackiej fortyfikacji

Warszawa, 30.11.2019 r

Schron obserwacyjny nr 104/41-W-I na dwa peryskopy – Linia Mołotowa

Strop obiektu wysunięto nieznacznie ponad poziom gruntu (Fot. 01). Starano się w ten sposób wyeliminować zasypywania ziemią  wylotów szybów na peryskopy podczas ostrzału artyleryjskiego. Strop schronu wyposażono w  sztywne zabezpieczenie przeciwodłamkowe. Wykonane zostało z arkuszy stalowej blachy, rozłożonych pomiędzy belkami dwuteowymi. Do schronu prowadzi wejście bronione przez wewnętrzną strzelnicę. Zostało również zabezpieczone drzwiami kratowymi. Korytarz wejściowy posiada standardowe załamanie pod kątem 90 stopni, ale nie przewidziano zastosowania szczeliny przeciw-podmuchowej. Za gazoszczelnymi stalowymi drzwiami znajdują się dwa małe pomieszczenia. W pierwszym przechodnim pomieszczeniu znajduje się stanowisko obserwacyjne a w drugim kolejne stanowisko obserwacyjne z peryskopem optycznym i stanowisko obrony wejścia za wewnętrzną strzelnicą. W stropie obiektu pozostawiono dwa szyby o czworokątnym przekroju na peryskop. Ściany pomieszczeń wyłożono siatką przeciwodpryskową.

Więcej informacji w opracowaniu: Schron obserwacyjny nr 104/41-W-I na dwa peryskopy – Linia Mołotowa

Warszawa, 23.11.2019 r

Schron obserwacyjny z kopułą – Linia Mołotowa

Dla potrzeb rejonów umocnionych opracowano w 1938 roku konstrukcję schronu obserwacyjnego z wykorzystaniem pancernej kopuły. Żelbetowa bryła schronu była zabezpieczona płaszczem kamienno–ziemnym. Ponad poziom gruntu wystawiono tylko pancerną kopułę, chroniącą stanowisko obserwatora oraz  odsłonięto elewację z wejściem do schronu (Fot. 02). W ścianie umieszczono rząd wsporników dla dźwigarów siatki maskującej dla wejścia. Obiekt, ze względu na małe rozmiary, był celem wyjątkowo trudnym do zlokalizowania i zniszczenia. Grubość żelbetowych ścian bocznych mogła wynosić od 100 do 150 cm.

Schron został zaprojektowany jako jednoizbowy obiekt z typowym korytarzem wejściowym dla sowieckich obiektów, wznoszonych na Linii Mołotowa. Charakterystycznym elementem korytarza wejściowego jest szczelina antydetonacyjna. Wejście, bez zabezpieczenia drzwiami kratowymi osadzonymi w płaszczyźnie elewacji, bronione było przez stanowisko broni ręcznej Rz-39 [01].

Więcej informacji w opracowaniu: Schron obserwacyjny z kopułą – Linia Mołotowa

Warszawa, 21.11.2019 r

Wachtturm W.T. 90 – Opancerzone stanowisko wartownicze

Zadaniem załogi stanowiska warowniczego Wachtturm W.T. 90 (Wacht Turm Modell 1890) było prowadzenie obserwacji w wyznaczonym sektorze i powiadomienie w przypadku ataku piechoty nieprzyjaciela. Sygnał alarmu przekazywano ze stanowiska do izby gotowości bojowej i wypoczynku (niem.Bereitschaftsraum) za pomocą dzwonka.

W latach 1891-94 Zakład Grusona [01] (Grusonwerk) w Magdeburgu-Bruckau wykonał 129 opancerzonych stanowisk wartowniczych – obserwacyjnych dla nowo wznoszonych  fortów lub modernizowanych twierdz. Każde z wykonanych stnowisk otrzymało tabliczkę znamionową z numerem kolejnym i rokiem produkcji (Fot.02). Czasza pancerza, o wadze 265 kg, została wykonana metodą odlewania z utwardzającego się powierzchniowo żeliwa. Zakład Grusona do perfekcji opanował technikę odlewania żeliwnych pancerzy. Firma Krupp z Essen przeprowadziała w 1865 roku doświadczalny ostrzał pancerzy żeliwnych Zakładu Grusona. W utajnionym sprawozdaniu rzeczoznawcy z firmy Friedrich Krupp uznali wyższość wyrobów Grusonwerk.

Więcej informacji w opracowaniu:  Wachtturm W.T. 90 – Opancerzone stanowisko wartownicze

Warszawa, 15.11.2019 r

Wieża broni maszynowej model 1935 – Tourelle de mitrailleuses modèle 1935 część I

Więcej informacji w opracowaniu:  Wieża broni maszynowej model 1935 – Tourelle de mitrailleuses modèle 1935 część I

Warszawa, 12.11.2019 r

Schrony bierne odcinka obrony między jeziorami Dołgie – Bielsko (Pozycja Pomorska – 1934)

Więcej informacji w opracowaniu: Schrony bierne odcinka obrony między jeziorami Dołgie – Bielsko (Pozycja Pomorska – 1934)

Warszawa, 08.11.2019 r

Jednoizbowy schron bojowy o odporności C – 1936 r.
Część II

Jednoizbowy schron o odporności C na 7,9 mm ciężki karabin maszynowy sMG 08 otrzymuje w 1935 roku standardową płytę stalową 10P7 (niem. Stahl-Schartenplatte). Zgodnie z wymogami instrukcji „Vorschrift für den Bau ständiger Befestigungsanlagen” z 16.08.1933 roku żelazobetonowe ściany schronu mają grubość 60 cm a strop około 50 cm. Strop posiada sztywne zabezpieczenie przeciw-odłamkowe.  Zostało wykonane ze stalowej blachy rozłożonej pomiędzy belkami dwuteowymi, wzmacniającymi strop. Izba, zaprojektowana na planie czworokąta o wymiarach 300 x 300 cm, spełnia przede wszystkim funkcje bojowe a w minimalnym stopniu zaspakaja potrzeby socjalne załogi. Schron otrzymuje dodatkowe wzmocnienie ścian w miejscach wykonania nisz, tak aby utrzymać wymaganą grubość ściany rzędu 60 cm. W przypadku opisywanego schronu wykonano dwa wzmocnienia. Pierwsze dla niszy oświetleniowej (Fot. 04) a drugie dla niszy na przyłącze telefoniczne. Ściany schronu miały otrzymać nasyp kamienno-ziemny. Na ich powierzchniach zachowały się ślady zabezpieczenia przeciw oddziaływaniu wody i wilgoci (Fot. 03).
W 1935 roku nowo budowane schrony otrzymują  świetnie opracowane konstrukcyjnie stalowe drzwi 14P7 [01], posiadające charakterystyczne zaokrąglone naroża. W prezentowanym schronie odcinka „Br” (niem. Bruchmüle) nie przewidziano wyjścia ewakuacyjnego.

Więcej informacji w opracowaniu:  Jednoizbowy schron o odporności C – 1936 r.

Warszawa, 05.11.2019 r.

Jednoizbowy schron bojowy o odporności C – Pozycja Pomorska – 1934 r.
Część I

Więcej informacji w opracowaniu:  Jednoizbowy schron bojowy o odporności C

Warszawa, 02.11.2019 r.

Uniwersalny pancerz strzelnicy we francuskiej fortyfikacji stałej

Charakterystyczny pancerz z ośmiokątnym otworem strzelnicy (Fot. 01) stosowany był we francuskiej fortyfikacji stałej do ochrony uniwersalnego stanowiska bojowego dla ręcznego karabinu maszynowego. Stanowisko bojowe wykorzystywano jako strzelnicę dla uzbrojenia głównego w sektorach o mniejszym znaczeniu lub do obrony strzelnic uzbrojenia głównego schronu (Fot. 02), rowu diamentowego i wejścia (Fot. 03). Standardowe zastosowania strzelnicy prezentują zdjęcia schronu do ognia jednobocznego typu CORF o oznaczeniu C60 Edling-Północ (fr. casemate d’Edling Nord C60), organizacyjnie przynależnego do Podsektora „Burtoncourt” Sektora Ufortyfikowanego „Boulay”.

Dokumentacja schronu została zatwierdzona 6 października 1930 roku. Po 1932 roku wycofano się ze stosowania strzelnic typu A do obrony rowu diamentowego we francuskiej fortyfikacji stałej. Wprowadzono  zrzutnie ręcznych granatów obronnych [01]. Uznano w tym wypadku, że strzelnice typu A podnosiły koszty budowy schronu. Osłabiały jego konstrukcję oraz angażowały obsadę schronu do stałego nadzoru bardzo wąskiego sektora obrony.

   

   

  

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji w opracowaniu Uniwersalny pancerz strzelnicy we francuskiej fortyfikacji stałej

Warszawa, 29.10.2019 r.

Zrzutnia ręcznych granatów obronnych – Goulotte à grenade (1932)

Zrzutnia ręcznych granatów obronnych (fr. Goulotte à grenade) miała zapewnić skuteczną obronę schronu podczas bezpośredniego ataku. Stosowano ją z powodzeniem od 1932 roku [02] we francuskiej fortyfikacji stałej okresu międzywojennego. Zrzutnie granatów ręcznych służyły do bezpośredniej obrony tylnej ściany schronu i rowu diamentowego. Wyjątkowo prosta w obsłudze a zarazem bezpieczna dla obsługi schronu zrzutnia granatów wyeliminowała stosowane początkowo w obiektach Linii Maginot strzelnice broni maszynowej. Strzelnice broni maszynowe komplikowały konstrukcję obiektów fortecznych i podnosiły koszt ich wykonania. Angażowały obsadę schronu do stałego nadzoru bardzo wąskiego sektora obrony.
Stalowa rura (Rys. 01. 1) wraz z mechanizmem zrzutu ręcznych granatów była osadzona w zewnętrznej ścianie schronu. Jej kąt pochylenia 45 stopni gwarantował swobodny spadek granatów pod wpływem siły grawitacji. Wylot rury znajdował się nad poziomem gruntu lub rowem diamentowym. Zwłoka zapalnika wynosi około 4 sekund. Mechanizm zrzutni dostosowany był do ręcznych grantów obronnych F1 wz. 15 [03].

Więcej informacji na Zrzutnia ręcznych granatów obronnych – Goulotte à grenade (1932)

Warszawa, 27.10.2019 r.

Obserwacyjno-bojowa kopuła Huty „Zygmunt” – test stanowiska bojowego (1938)

Huta „Zygmunt” rozpoczyna w 1938 roku [01] produkcję nowej kopuły obserwacyjno-bojowej na zamówienia Wojska Polskiego dla nowo wznoszonych schronów. Podstawowym uzbrojeniem kopuły miał być 7,9 mm ciężki karabin maszynowy wz. 30 lub 7,9 mm ręczny karabin maszynowy wz. 28. W obu przypadkach broń ustawiana była na podstawie fortecznej, mocowanej do wspornika pod każdą ze strzelnic.
Korpus kopuły wykonywany był ze staliwa chromowoniklowego. Staliwo, którego głównymi składnikami stopowymi był chrom i nikiel, zgodnie z ówczesnym stanem wiedzy, posiadało największą odporność na przebicie konwencjonalnym pociskiem przeciwpancernym. Uniwersalne zamknięcie strzelnic wykonywano z ulepszanej cieplnie blachy ze stali konstrukcyjnej o grubości 30 mm. Dwie strzelnice, o sektorze ostrzału 60 stopni każda, rozstawione na obwodzie części walcowej względem siebie co 60 stopni, zapewniały obronę w łącznym sektorze 120 stopni.
Podest, z wyciętym otworem wejściowym, wykonano z walcowanej blachy ze stali konstrukcyjnej o grubości 25 mm. Właz zamykany był uchylną klapą o tej samej grubości co podest. Z ukosowanie bocznych ścian włazu i klapy gwarantowały gazo-szczelność zamknięcia  oraz utrzymanie jednolitej powierzchni podestu. Brak wyciętych otworów na przewód doprowadzający powietrze do kopuły oraz na rurę zrzutni łusek w dwóch zachowanych podestach w granicach obecnej Polski może sugerować, że te kopuły miały chronić stanowiska obserwatora. Należy jednak uwzględnić fakt, że budowy schronu [02] w Gliniskach pod Augustowem i schronu w Nowogrodzie nad Narwią, w których stropie osadzono kopułę Huty „Zygmunt”, nie ukończono a obiekty nigdy nie zostały w pełni wyposażone.
Wykonane pomiary przez aktora niniejszego opracowania wykazały, że grubość zachowanych pancerzy, mierzona na wysokości strzelnic wynosi od 60 do 70 mm [03].

Więcej informacji na Obserwacyjno-bojowa kopuła Huty „Zygmunt” – test stanowiska bojowego (1938)

Warszawa, 20.10.2019 r.

Lekki pancerz polowy dla stanowiska bojowego ckm M.7/12 (Schwarzlose)

Drugim pancerzem, ujętym w „Tymczasowej instrukcji o pancerzach polowych” (niem. Provisorische Instruktion über Feldpanzer) był lekki dwuczęściowy pancerz polowy (niem. Leichter Wirkungspanzer für MG), którego zadaniem było  zapewnienie ochrony stanowiska ciężkiego karabinu maszynowego przed oddziaływaniem granatów średniego kalibru i pojedynczych trafień z dział górskich i polowych o kalibrze do 10 cm. Podstawowym uzbrojeniem stanowiska bojowego był 8,0 mm ciężki karabin maszynowy M.7/12 (Schwarzlose), zasilany taśmami parcianymi po 100 i 250 naboi. Ckm umieszczono na podstawie fortecznej. Praktyczna szybkostrzelność wynosiła 400 strzałów/min.

Więcej informacji na Lekki pancerz polowy dla stanowiska bojowego ckm M.7/12 (Schwarzlose)

Warszawa, 12.10.2019 r.

Lekkie pancerze polowe armii Monarchii Austro-Węgierskiej (1917 r.)

Część I – Lekki pancerz polowy dla stanowiska obserwatora

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na Lekkie pancerze polowe armii Monarchii Austro-Węgierskiej (1917 r.)

Warszawa, 7.10.2019 r.

Zrzutnia ręcznych granatów (1939 r.)

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na: Zrzutnia ręcznych granatów (1939 r.)

Warszawa, 29.09.2019 r

Schron bojowy „L” przy moście

Zadaniem schronu była obrona ważnej strategicznie przeprawy drogowo-kolejowej przez Narew, jedynej łączącej północny i południowy brzeg rzeki pomiędzy położoną 15 km na południowy-wschód Łomżą i Ostrołęką, odległą o 30 km na południowy-zachód.
Obrona miała być realizowana przez trzy stanowiska bojowe ciężkich karabinów maszynowych. Jeden ckm umieszczono na obrotowej podstawie fortecznej w kopule o czterech strzelnicach. Trzy strzelnice, rozstawione co 60 stopni na obwodzie kopuły, umożliwiały ostrzał  północnego brzegu i koryta Narwi w łącznym sektorze 180 stopni, ale każda ze strzelnic z osobna posiadała jedynie sektor ostrzału równy 60 stopni [01]. Czwarta ze strzelnic kopuły skierowana była w kierunku zapola i broniła podejścia do wejścia schronu.
Dwa stanowiska ciężkich karabinów maszynowych do ognia bocznego umieszczono w izbach bojowych. Były chronione opracowaną na przełomie 1938 i 39 roku gazoszczelną płytą stalową o grubości 100 mm. Prowadziły ogień boczny w kierunku wschodnim i zachodnim niezależnie od pory dnia lub nocy [02]. Ich zadaniem było postawienie płaskich zapór ogniowych w celu obrony południowego brzegu Narwi. Dodatkowym zadaniem wschodniej strzelnicy ckm była obrona przeprawy przez drewniany most drogowo-kolejowy oraz będącej w budowie grobli.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na:  Schron bojowy „L” przy moście

Warszawa, 23.09.2019 r

Wentylacja w schronie biernym  na przykładzie dwuizbowego obiektu z Pozycji Olsztyneckiej (1938 rok)

Autorzy opracowania:
Arkadiusz Mitura, Franz Aufmann

Fot. 01. Elewacja dwuizbowego schronu biernego, wzniesionego w 1938 roku w ramach rozbudowy Pozycji Olsztyneckiej (niem. Hohensteinstellung).

Dwuizbowe schrony bierne, wzniesione w 1938 roku w ramach rozbudowy Pozycji Olsztyneckiej (niem. Hohensteinstellung), zostały wyposażone w standardowy układ wentylacji, zapewniający wymuszony obieg powietrza. Czerpnia powietrza była umieszczona na elewacji obiektu. Przewód doprowadzający powietrze z czerpni do filtrowentylatora HES zabezpieczono obrotowym zaworem 2ML.01 (niem. Derehschieber 2ML.01) (Fot. 02). Zawór [01] umożliwiał odcięcie dopływu powietrza do schronu w przypadku ataku gazowego. Poniżej znajdował się filtrowentylator HES 1,2, ustawiony na stalowym wsporniku (mocowany do ściany tylnej czterema kotwami). Filtrowentylator HES 1,2 połączony został z zaworem odcinającym za pomocą giętkiego przewodu.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na:  Wentylacja w schronie biernym  na przykładzie dwuizbowego obiektu z Pozycji Olsztyneckiej (1938 rok)

Warszawa, 13.09.2019 r.

Odkryte stanowisko obserwatora artylerii w schronie 123B8 z lat 1935-36

Fot. 10. Widok odkrytego stanowiska obserwatora w schronie 123B8 w pobliżu miejscowości Kierdyny Małe na Pozycji Lidzbarskiej (niem. Heilsberger Stellung). Od lewej: nisza na przyłącze polowej sieci telefonicznej, czerpnia powietrza ze zniszczoną płytą ochronną, odkryte stanowisko obserwatora z niszą na przyłącza sieci telefonicznej.

Schron, zgodny z projektem 123B8, był w latach 1935-36 standardowym obiektem z okrytym stanowiskiem obserwatora artylerii (niem. Stand für offenen Artilleriebeobachter), wznoszonym na Pozycji Lidzbarskiej (niem. Heilsberger Stellung). Odkryte stanowisko umieszczono na tylnej elewacji schronu (Fot. 10). Wejście zabezpieczone było stalowymi drzwiami 54P8 (70 cm x 130 cm x 3 cm). Stanowisko obserwatora o szerokości 70 cm posiadała zaokrągloną powierzchnię czołową (Fot. 11). Tam też osadzono kotwy do mocowania sprzętu optycznego do obserwacji wyznaczonego sektora. W omawianym przypadku kotwy nie zostały osadzone, a w ścianie pozostawiono czworokątny otwór 8 cm x 8 cm o głębokości 20 cm.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na: Odkryte stanowisko obserwatora artylerii w schronie 123B8 z lat 1935-36

Warszawa, 17.08.2019 r.

 

Na nowo wznoszonym ufortyfikowanym odcinku obrony Pozycji Pomorskiej, pomiędzy miejscowościami Biały Bór i Gwda Wielka, wybudowano w 1934 roku 6 schronów biernych jako ukrycie dla armaty przeciwpancernej i jej obsługi (niem. Takunterstellraum mit Bereitschaftsraum). Armata przeciwpancerna wytaczana była na pozycję polową, zlokalizowaną w pobliżu obiektu. Stąd też prowadzono obronę. W wyznaczonym sektorze obrony często wykonywano zaporę przeciwpancerną, której zadaniem było spowolnienie lub zatrzymanie pojazdu pancernego wroga. Był wtedy łatwym celem dla załogi armaty przeciwpancernej.
Za­głę­bio­ny w grun­cie schron bier­ny, jako ukry­cie dla ar­ma­ty prze­ciw­pan­cer­nej i jej za­ło­gi, za­pro­jek­to­wa­no w kla­sie od­por­no­ści C. Ozna­cza­ło to, że żel­be­to­no­we ścia­ny obiek­tu po­win­ny mieć gru­bość 60 cm a strop 50 cm. Schron po­sia­dał dwa po­miesz­cze­nia, garaż dla 3,7 cm ar­ma­ty prze­ciw­pan­cer­nej i izbę dla jej pię­cio­oso­bo­wej za­ło­gi [01]. Oba po­miesz­cze­nia po­łą­czo­no we­wnętrz­nym przej­ściem, za­my­ka­nym dwu­dziel­ny­mi sta­lo­wy­mi drzwia­mi. Wznie­sio­ne schro­ny wy­po­sa­żo­no zgod­nie z obo­wią­zu­ją­cy­mi w 1934 roku wy­tycz­ny­mi. Po­szcze­gól­ne obiek­ty róż­nią się mię­dzy sobą róż­no­rod­no­ścią jak i roz­miesz­cze­niem wy­po­sa­że­nia.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na: Schron bierny – ukrycie dla armaty przeciwpancernej i jej obsługi (1934)

Warszawa, 11.08.2019 r.

Odkryte stanowisko obserwatora artylerii w schro­nie bo­jo­wo-ob­ser­wa­cyj­nym (1935-36)

Jedno z ciekawszych odkrytych stanowisk obserwatora artylerii znajduje się na tylnej elewacji schronu bojowo-obserwacyjnego Br. 7 (Fot. 07), wzniesionego w 1936 roku na odcinku Młyn Brzeźno (odcinek Bruchmühle) Pozycji Pomorskiej. Wejście do niszy obserwatora zabezpieczały stalowe drzwi 54P8 (70 cm x 130 cm x 30 mm) a od góry pozioma stalowa płyta. Po podniesieniu płyty na dwóch cylindrycznych prowadnicach (Fot. 09) należało ją zablokować na żądanej wysokości. Masywne drzwi oraz stalowa płyta chroniła stanowisko obserwatora przed uderzeniami odłamków. Stanowisko obserwatora, wykonane na planie czworokąta 80 cm x 80 cm, posiadało głębokość 140 cm.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na:  Odkryte stanowisko obserwatora artylerii w schro­nie bo­jo­wo-ob­ser­wa­cyj­nym (1935-36).

Warszawa, 24.07.2019 r.

Pod­sta­wo­wy środ­kiem obro­ny na nowo pro­jek­to­wa­nych nie­niec­kich po­zy­cjach obron­nych w la­tach trzy­dzie­stych ubie­głe­go wieku był 7,92 mm cięż­ki ka­ra­bin ma­szy­no­wy sMG 08 sys­te­mu Ma­xi­ma. Sta­no­wi­sko bo­jo­we  ckm na pod­sta­wie for­tecz­nej (niem. Schar­ten­stand) umiesz­cza­no po­cząt­ko­wo w schro­nach o kon­struk­cji be­to­no­wej a w póź­niej­szym okre­sie o kon­struk­cji żel­be­to­no­wej, bar­dziej od­por­nej na ostrzał ar­ty­le­ryj­ski. Do­wód­ca schro­nu, zaj­mo­wał miej­sce po lewej stro­nie sta­no­wi­ska ckm i po­przez prze­zier­nik w pły­cie sta­lo­wej pro­wa­dził ob­ser­wa­cję pola walki tylko w za­kre­sie sek­to­ra ostrza­łu. Stan­dar­do­wy sek­tor ostrza­łu dla strzel­nic w pły­tach chro­nią­cych sta­no­wi­sko 7,92 mm cięż­kie­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go sMG 08, wy­no­sił w płasz­czyź­nie po­zio­mej 65 stop­ni. Dla­te­go też część schro­nów bo­jo­wych otrzy­ma­ło sta­no­wi­sko ob­ser­wa­to­ra, nie­zbęd­ne do nad­zo­ro­wa­nia pola walki zgod­nie z wy­tycz­ny­mi tak­tycz­no-obron­ny­mi da­ne­go od­cin­ka umoc­nień.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na:  Odkryte stanowisko obserwatora artylerii w schro­nie bo­jo­wo-ob­ser­wa­cyj­nym z 1934 roku

Warszawa, 20.07.2019 r.

Ćwiczenia doświadczalne – ostrzał obiektów i elementów pancernych. Część I

Wytrzymałość elementów pancernych i żelbetonowych ścian schronów oraz ich zachowanie pod ostrzałem można było określić tylko na podstawie doświadczeń. Powtarzającym się problemem podczas ćwiczebnych strzelań był stosunkowo duży rozrzut na wyznaczonym dystansie dla wytypowanej do prób broni. Podczas badań na poligonie w Zielonce we wrześniu 1934 roku, mających określić odporność przewoźnych schronów na ostrzał, strzelanie z moździerza wz. 81 pociskami lekkimi ograniczono tylko do jednego obiektu. Do badań przeznaczono trzy schrony przewoźne zaprojektowane przez ppłk. Stefana Rueger na zlecenie Inspektora Armii gen. dywizji Edwarda Rydza Śmigłego. Czwartym obiektem była kopuła przewoźna [01], wykonana zgodnie z projektem Wydziału Fortyfikacyjnego Departamentu Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Ostrzelano lekkimi pociskami tylko najsłabszy konstrukcyjnie mały drewniany schron przewoźny. Decyzja wynikała z małej celności moździerza wz. 81 i wyczerpania amunicji przeznaczonej do prób. Wystrzelono łącznie 60 sztuk lekkich pocisków.

Serdecznie zapraszam,

Więcej informacji na: Ćwiczenia doświadczalne – ostrzał obiektów i elementów pancernych. Część I

Warszawa, 08.07.2019 r.

Nisza przyłącza kabla polowej sieci telefonicznej

W 1936 roku zostają opracowane taktyczno-techniczne wytyczne dotyczące budowy i działania urządzeń do łączności telefonicznej w obiektach fortyfikacji stałych (niem. Taktisch-technische Richtlinien für Bau und Betrieb der Nachrichtenanlagen in ständigen Stellungen). Nowobudowane schrony fortyfikacji stałych otrzymują nisze na przyłącze sieci polowej. Nisze wykonywano na elewacji schronu w bliskiej odległości od wejścia (Fot. 01). Ustalono standardowe wymiary nisz. Niezmiennymi wymiarami niszy była jej wysokość równa 30 cm  i głębokość wynosząca 10 cm. Zmianie ulegała szerokość niszy w zależności od przewidzianych typów przyłączy i ich ilości. Nisze o szerokości 18 cm przewidziano dla  schronów bojowych dla broni maszynowej [01] (np. Regelbau B1-1). Umieszczano w niej jedno przyłącze dla dwóch par żył (dla dwóch przewodów dwużyłowych). Nisza o szerokości 30 cm przeznaczona była na dwa przyłącza dla dwóch par żył lub jednego dla sześciu par żył. Przyłącze dla 10 par żył wymuszało szerokość niszy równą 40 cm.

Fortyfikacje Łuku Białostockiego 1940-41

Otrzymałem długo oczekiwaną książkę „Fortyfikacje Łuku Białostockiego” Grupa Badawcza Kriepost. Jest to bogato ilustrowany przewodnik po czterech rejonach umocnionych, Grodzieńskim, Osowieckim, Zambrowskim i Brzeskim, wchodzącymi w skład Linii Mołotowa. Jest niezwykle pomocny przy planowaniu wypraw i zwiedzaniu obiektów Linii Mołotowa (nieformalne określenie umocnień). Zainteresowani nowoczesnymi fortyfikacjami znajdą w nim mapki punktów oporu wraz z zaznaczonymi sektorami ognia poszczególnych schronów. Odszukanie tych obiektów nie będzie stanowiło problemu, gdyż podane są ich współrzędne GPS. Zdjęcia obiektów, pozwalają na wytypowanie najlepiej zachowanych lub najbardziej interesujących. Zamieszczony katalog schronów umożliwia rozpoznanie typów zwiedzanych obiektów.
Więcej informacji jak nabyć książkę:
https://www.ksiazkizpasja.pl/fortyfikacje-luku-bialostockiego-1940-1941-id-254?fbclid=IwAR3QJdBqw9mx5uT5Vph2pQIz8OTuM66qCdg57GgpSnbaDdGruIq83rNgeOs

Polecam,

Warszawa, 14.06.2019 r.

Ćwiczebny ostrzał z moździerzy kalibru 220 mm wz. 1932

Zakłady Skody dostarczyły w 1935 roku 27 sztuk 220 mm moździerzy z zapasem 2700 pocisków, zamówionych dla potrzeb Wojska Polskiego w marcu 1933 roku. Moździerze weszły w skład 1 Pułku Artylerii Najcięższej, stacjonującego w Górze Kalwarii. Do przewozu zdemontowanego moździerza niezbędne były trzy jednostki marszowe o łącznej wadze po 8-9 ton każda. Pierwsza jednostka przeznaczona była do transportu dla platformy – podłoża, druga dla łoża z kołyską i oporopowrotnikami, a trzecia lufy moździerza z zamkiem śrubowym. Obsługa moździerza, składająca się z 15-17 żołnierzy, miała zagwarantować osiągnięcie pozycji bojowej w ciągu 5,5 godziny. Pociski półpancerne o wadze 128 kg były wystrzeliwane na maksymalny dystans 13 500 metrów z szybkostrzelnością 1 pocisk  na minutę. Amunicję przewożono oddzielnie. Do tego celu używano ciężarówek Polski Fiat 621 a w późniejszym okresie ciągników C7P z dwoma przyczepami.

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Ćwiczebny ostrzał z moździerzy kalibru 220 mm wz. 1932

Warszawa, 10.06.2019 r.

Regelbau R105c – inwentaryzacja obiektu

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Regelbau R105c – inwentaryzacja obiektu
Warszawa, 28.05.2019 r.

Schron bojowy – Pickett-Hamilton-Fort

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Schron bojowy – Pickett-Hamilton-Fort

Warszawa, 19.05.2019 r.

Tarczka 429P01 dla ciężkiego karabinu maszynowego sMG 08 na podstawie fortecznej

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Tarczka 429P01 dla ciężkiego karabinu maszynowego sMG 08 na podstawie fortecznej

Warszawa, 15.05.2019 r.

Schron bojowy B1-5 dla dwóch ckmów – MG-Doppelschartenstand B1-5

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Schron bojowy B1-5 dla dwóch ckmów – MG-Doppelschartenstand B1-5

Warszawa, 08.05.2019 r.

Ochrona stanowiska ckm w schronie bojowym B1-5

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na:  Ochrona stanowiska ckm w schronie bojowym B1-5

Warszawa, 29.04.2019 r.

Regelbau – schron o typowej konstrukcji i wyposażeniu (1937-1938)

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Regelbau – schron o typowej konstrukcji i wyposażeniu (1937-1938)

Warszawa, 26.04.2019 r.

Schron bojowo-obserwacyjny B1-4/I dla drużyny piechoty – MG-Schartenstad mit Kleinstglocke und Gruppe Regelbau B1-4/I

Koncepcja schronu bojowo-obserwacyjnego  o oznaczeniu B1-4/I dla drużyny piechoty z osadzoną w stropie małą kopułą obserwatora 9P7 (niem. MG-Schartenstand mit Kleinstglocke und Gruppe B1-4/I) jest rozwinięciem konstrukcji schronu bojowego dla ckm i drużyny piechoty (niem. MG-Schartenstand mit Gruppe B1-2a).  Projekt schronu bojowo-obserwacyjnego B1-4/I dla drużyny piechoty, zatwierdzony do stosowania w 1937 roku, zakładał realizowanie trzech podstawowych zadań obronnych. Pierwszoplanowym zadaniem była skuteczna obrona wyznaczonego sektora za pomocą 7,92 mm ciężkiego karabinu maszynowego MG 08 na podstawie fortecznej, chronionego za pomocą 100 mm płyty stalowej 7P7 ze strzelnicą. Drugie zadnie polegało na prowadzeniu obserwacji okrężnej. Stanowisko obserwatora piechoty znajdowało się w małej kopule obserwacyjnej 9P7, osadzonej w stropie obiektu. Trzecim zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa załodze schronu i drużynie piechoty. Schron został zaprojektowany w klasie odporności B1. Konstrukcja schronu powinna wytrzymać jednorazowe trafienie pociskiem kal. 150 mm lub wielokrotne trafienie pociskami kal. 105 mm. Żelbetowe ściany zewnętrze posiadały grubość 1,00 metra a strop 0,8 metra. Wzmacniano go stalowymi belkami o profilu dwuteowym 240, ustawianymi w odstępach co 30 cm. Grubość ścian wewnętrznych wynosiła 0,5 m i 1 metr.

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Schron bojowo-obserwacyjny B1-4/I dla drużyny piechoty – MG-Schartenstad mit Kleinstglocke und Gruppe B1-4/I

Warszawa, 20.04.2019 r.

Schron bojowy B1-2a dla ckm i drużyny piechoty – MG-Schartenstad mit Einheitsgruppe B1-2a

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Schron bojowy B1-2a dla ckm i drużyny piechoty – MG-Schartenstad mit Einheitsgruppe B1-2a

Warszawa, 09.04.2019 r.

Odwodnienie układu wentylacji na przykładzie Regelbau B1-2a

Pasjonaci fortyfikacji mają możliwość zapoznania się z rozwiązaniem, stosowanym w niemieckiej fortyfikacji stałej, bez konieczności organizowania kolejnej wyprawy na „bunkry”. Dzisiejsze krótkie opracowanie, a raczej „wpis”, zawiera informację o odwodnieniu, niezbędnym do poprawnego działania układu napowietrzania schronu.

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Odwodnienie układu wentylacji na przykładzie Regelbau B1-2a

Warszawa, 02.04.2019 r.

Układ wentylacji w schronie bojowym Regelbau B1-3

Serdecznie zapraszam,
Więcej informacji na: Układ wentylacji w schronie bojowym Regelbau B1-3

Warszawa, 30.03.2019 r.

Schron bojowy typu B1-3 z kopułą obserwatora – obrona wejścia i zapola

Do obrony wewnętrznej zastosowano stanowisko broni ręcznej za strzelnicą z lekkim zamknięciem typu 57P8 (niem. Schartenverschluß 57P8 [01]). Stalowa płyta o grubości 2 cm z uchylnym zamknięciem została osadzona w wewnętrznej ścianie. Stanowisko znajdowało się w podszybiu małej kopuły obserwatora piechoty 9bP7 (Rys. 01. 6). Otwór strzelnicy posiadał wymiary 8 x 12 cm. W zasięgi sektora ostrzału znajduje się otwór wejściowy do schronu.
Wejście do schronu Regelbau B1-3 zabezpieczały ciężkie gazoszczelne drzwi 14P7 [02] o grubości 3 cm z zaokrąglonymi narożami. Ich waga wynosiła 500 kg. W drzwiach wejściowych znajduje się właz awaryjny o wymiarach 50 x 40 cm (szerokość x wysokość). W nim wykonano strzelnicę 8 x 12 cm (z zasuwą) dla broni ręcznej (Rys. 01. 8).
Cechą charakterystyczną schronów, wznoszonych po 1936 roku było zastosowanie strzelnicy obrony wejścia i zapola. Strzelnica została umieszczona w ścianie zewnętrznej obok drzwi wejściowych pod okapem. Schron bojowy Regelbau B1-3 posiadał strzelnicę ze standardowym, ciężkim zamknięciem typu 48P8 [03]. Otwór strzelniczy 8 x 12 cm zamykany zasuwą, wykonano w 4 cm stalowej płycie.

Gazoszczelny zawór nastawny 3ML.01 – Rosettenschieber 3ML.01

Gazoszczelny zawór nastawny (niem. Gasdichter – Rosettenschieber) otrzymał oznaczenie 3ML.01. Stosowano go do regulacji przepływu powietrza. Wydatek przepływu powietrza był każdorazowo ustawiany manualnie. Elementem regulującym przepływ był dekiel, osadzony na gwintowanym wałku. Obrót dekla ułatwiały dwa (Rys. 01) kuliste uchwyty. Gazoszczelność zaworu w położeniu „zamknięte” gwarantowała kauczukowa uszczelka. W tym położeniu obrotowy dekiel dociśnięty był do uszczelki, osadzonej w żeliwnej, cylindrycznej płytce. W pozycji „otwarte” przepływ powietrza umożliwiały cztery profilowane otwory (oznaczone przerywaną linią na rys. 01), wydzielone przez wsporniki z gwintowanym otworem w osi płytki. W ten otwór wkręcał się wałek z zamocowanym deklem.

Warszawa, 19.03.2019 r.

Rysunki na ścianie

Układ wentylacji jednoizbowego schronu na ckm

Podczas wędrówek po byłych pozycjach obronnych natrafi się na obiekty fortyfikacji z pozoru nieciekawe, pozbawione wszelkiego wyposażenia. Do nich należy jednoizbowy schron na ckm do ognia czołowego wchodzący w skład Osowieckiego Rejonu Umocnionego Linii Mołotowa. Wyjątkowo prosta bryła betonu, bez osadzonego pancerza stanowiska bojowego, budowana w dużych ilościach, całkowicie zniechęca do wejścia i dalszego zwiedzania.

Schronu posiada typową konstrukcję. Można go spotkać na terenie pozycji obronnych ZSRR, wznoszonych po 1940 roku na nowej granicy państwowej. Jeden niczym nie wyróżniający się schron kryje unikalny rysunek układu napowietrzania i usuwania zanieczyszczonego powietrza (Fot. 02). Na ścianie zostały narysowane poszczególne podzespoły oraz układ łączących je rur. Rysunek wykonano jako pomoc dla niewykwalifikowanych robotników montujących wyposażenie schronu. Zachowano rzeczywiste wymiary podzespołów.

Warszawa, 04.03.2019 r.

Badania terenowe – Pozycja Lidzbarska  – okolice Bartoszyc (01)

Warszawa, 27.02.2019 r.

Badania terenowe – Rejon Umocniony Giżycko – okolice Kruklanek (01)

Więcej informacji na: Badania terenowe – Rejon Umocniony Giżycko – okolice Kruklanek (01)

Warszawa, 19.02.2019 r.

 

Więcej informacji na: Strzelnica obrony wejścia w schronie B1-1

Warszawa, 09.02.2019 r.

Schron bierny dla 6 ludzi na pozycji obronnej Narew-Pisa (1940)

Więcej informacji na: Schron bierny dla 6 ludzi na pozycji obronnej Narew-Pisa (1940)

Warszawa, 23.01.2019 r.

Schron bierny dla drużyny piechoty na Pozycji Olsztyneckiej (1938)

Więcej informacji na:  Schron bierny dla drużyny piechoty na Pozycji Olsztyneckiej

Warszawa, 18.01.2019 r.

Przełamanie Linii Odry

Wyjście ewakuacyjne w schronie biernym na Pozycji Olsztyneckiej (1938)

Więcej informacji na: Wyjście ewakuacyjne w schronie biernym na Pozycji Olsztyneckiej (1938)

Warszawa. 11.01.2019 r.

Schron na ckm B1-1 – Regelbau B1-1

Warszawa. 17.12.2018 r.

Wszystkie zwiastuny wcześniejszych wpisów i opracowań z 2018 roku zostały zarchiwizowane odpowiednio w zakładkach :

– Archiwum 2018
– Archiwum 2017
– Archiwum 2016.