Wachtturm W.T. 90 – Opancerzone stanowisko wartownicze

Opracował: Franz Aufmann
Fot. 01. Widok wieżyczki opancerzonego stanowiska wartowniczego Wachtturm W.T. 90 Zakładu Grusona (Grusonwerk).

 

Fot. 02. Tabliczka znamionowa opancerzonego stanowiska wartowniczego Wachtturm W.T. 90 (zdjęcie i eksponat ze zbiorów Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń).
Fot. 03. Widok przedpancerza z rolami nośnymi obrotowej dla czaszy stanowiska wartowniczego W.T. 90.
Fot. 04. Rolka nośna obrotowej czaszy wieżyczki W.T. 90 (Fot. hege 22).

 

Zadaniem załogi stanowiska warowniczego Wachtturm W.T. 90 (Wacht Turm Modell 1890) było prowadzenie obserwacji w wyznaczonym sektorze i powiadomienie w przypadku ataku piechoty nieprzyjaciela. Sygnał alarmu przekazywano ze stanowiska do izby gotowości bojowej i wypoczynku (niem.Bereitschaftsraum) za pomocą dzwonka.

W latach 1891-94 Zakład Grusona [01] (Grusonwerk) w Magdeburgu-Bruckau wykonał 129 opancerzonych stanowisk wartowniczych – obserwacyjnych dla nowo wznoszonych  fortów lub modernizowanych twierdz. Każde z wykonanych stnowisk otrzymało tabliczkę znamionową z numerem kolejnym i rokiem produkcji (Fot.02). Czasza pancerza, o wadze 265 kg, została wykonana metodą odlewania z utwardzającego się powierzchniowo żeliwa. Zakład Grusona do perfekcji opanował technikę odlewania żeliwnych pancerzy. Firma Krupp z Essen przeprowadziała w 1865 roku doświadczalny ostrzał pancerzy żeliwnych Zakładu Grusona. W utajnionym sprawozdaniu rzeczoznawcy z firmy Friedrich Krupp uznali wyższość wyrobów Grusonwerk.

Pancerz Wachtturm W.T. 90 zaliczano do typu lekkiego (odłamko-odporny). Grubość obrotowej czaszy, chroniącej stanowisko wartownika – obserwatora, wynosiła około 3 cm. Najwyżej położony punkt czaszy wznosił się jedynie 25 cm nad betonową konstrukcją (Fot. 01). Pancerz skutecznie osłaniał obserwatora przed ostrzałem z broni ręcznej i odłamkami pocisków artyleryjskich. Ze względu na wyjątkowo małe gabaryty, stanowił trudny do zniszczenia cel dla nieprzyjaciela.

Lekki pancerz umożliwił zastosowanie najprostszych rozwiązań konstrukcyjnych. Obrotowa czasza otrzymała dwa otwory obserwacyjne, podstawowy i mniejszy pomocniczy. Nie zostały ustawione w jednej osi. Oba otwory były zamykane za pomocą przesuwnych zasuw. Pancerz ustawiono bezpośrednio na trzech rolkach (Fot. 03), mocowanych obrotowo do przedpancerza. Każdą z rolek wyposażono w uchwyt (Fot. 03). Ułatwiał obserwatorowi ustawienie pancerza w żądanym kierunku obserwacji.

Przestrzeń stanowiska obserwacyjnego ograniczał przedpancerz płytko osadzany w betonowym stropie fortu. Waga nitowanej konstrukcji przedpancerza o średnicy 80 cm wynosi 425 kg. Do bocznej ściany szybu zamocowano obrotowy wspornik z siedziskiem dla obserwatora o regulowanej wysokości (Fot. 06). Przyjęcie odpowiedniej pozycji do obserwacji ułatwiały obejmy. Dwie znajdowały się na wysokości rąk a trzecia na poziomie stóp obserwatora jako podparcie.

Podjęto decyzję o zastosowaniu najprostszego rozwiązania zabezpieczającego obserwatora. Powyżej stalowej drabiny zamocowano obejmę z siatką (Fot. 07). Uchylna część obejmy siatki mogła być podniesiona za pomocą dwóch łańcuchów lub bezpośrednio z poziomu drabiny. Nie zdecydowano się na wyposażenie stanowiska obserwacyjnego w stały stalowy podest, mocowany na stałe do ściany szybu. Podest umożliwiał przekazanie stanowiska zmiennikowi a przede wszystkim ułatwiał ewakuację rannego obserwatora.

Do twierdz, znajdujących się na wschodnich terenach Niemiec, przekazano łącznie 54 [02] egzemplarzy opancerzonych stanowisk obserwacyjnych W.T. 90.  Zachowane pojedyncze pancerze można zobaczyć jeszcze w Forcie XIV Twierdzy Toruń.


[01] – Firma Friedrich Krupp  z siedzibą w Essen dokonała wrogiego przejęcia Zakładu Grusona w Magdeburgu – Bruckau  w 1892 roku. Od 1893 roku zakład w Magdeburgu nosi nazwę Friedrich Krupp AG Grusonwerk.
[02] – łącznie z 12 egzemplarzami pancerzy, przeznaczonymi dla Twierdzy Królewiec w Prusach Wschodnich.

 

 

Fot. 05. Pomocnicy przeziernik obserwacyjny zamykany za pomocą zasuwy (Fot. hege 22).
Fot. 06. Widok stanowiska wartowniczego W.T. 90 (Fot. hege 22).

 

Fot. 07. Widok stanowiska wartowniczego W.T. 90. Na wysokości zakończenia drabiny znajduje się się obejma na siatkę zabezpieczającą (Fot. hege 22).