Strzelnica obrony bliskiej w radzieckiej fortyfikacji stałej

Opra­co­wał: Franz Auf­mann
SONY DSC
Fot. 01. Widok ze­wnętrz­nej strzel­ni­cy obro­ny wej­ścia i za­po­la schro­nu OPDOT na ar­ma­tę prze­ciw­pan­cer­ną, ckm i rkm. Strzel­ni­ca znaj­du­je się po pra­wej stro­nie wej­ścia a po lewej stro­nie szcze­li­na prze­ciw po­dmu­cho­wa.

 

SONY DSC
Fot. 02. Widok roz­gli­fie­nia ze­wnętrz­nej strzel­ni­cy obro­ny wej­ścia i za­po­la z osa­dzo­ną pod­sta­wo­wą płytą pan­ce­rza PZ-39.

 

SONY DSC
Fot. 04. Widok zde­kom­ple­to­wa­ne­go ga­zosz­czel­ne­go pan­ce­rza PZ-39 strzel­ni­cy obro­ny wej­ścia i za­po­la. Po lewej stro­nie pio­no­wy kanał na rurę do­pro­wa­dza­ją­cą gazy pro­cho­we do wen­ty­la­to­ra.

 

Ga­zosz­czel­ny pan­cerz PZ-39 strzel­ni­cy  (ros. пулеметная казематная установка ПЗ-39) dla ręcz­ne­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go prze­zna­czo­ny był dla for­ty­fi­ka­cji sta­łych za­chod­nich re­jo­nów umoc­nio­nych na nowej gra­ni­cy ZSRR, usta­no­wio­nej w 1939 roku. Schro­ny bu­do­wa­ne w tym samym cza­sie, wcho­dzą­ce w skład umoc­nień in­nych re­jo­nów umoc­nio­nych, miały być wy­po­sa­ża­ne w pan­cerz star­sze­go typu RZ-31 (ружейная заслонка РЗ-31) [02], który to nie był do­sto­so­wa­ny do obro­ny za po­mo­cą broni ma­szy­no­wej. Pan­cerz PZ-39 był prze­zna­czo­ny dla ze­wnętrz­nej strzel­nic obro­ny wej­ścia i za­po­la (Fot. 01) w ga­zosz­czel­nych obiek­tach. Stan­dar­do­we roz­gli­fie­nie strzel­ni­cy w płasz­czyź­nie po­zio­mej wy­no­si­ło 60 stop­ni, roz­ło­żo­ne sy­me­trycz­nie wzglę­dem jej osi. W za­leż­no­ści od po­ło­że­nia schro­nu i ukształ­to­wa­nia te­re­nu, roz­gli­fie­nie strzel­ni­cy mogło po­sia­dać war­tość od około 36 do 60 stop­ni dla tego sa­me­go typu schro­nu. W skraj­nych przy­pad­kach sek­tor ognia wy­no­sił od kilku (!) do kil­ku­set me­trów.

Płyta pan­ce­rza umiesz­cza­na była w niszy. Po­ło­że­nie pan­ce­rza pre­zen­tu­je Fot. 04.

Rys. 01 przed­sta­wia prze­krój pan­ce­rza PZ-39. Kon­struk­cja pan­ce­rza po­zwa­la­ła na pro­wa­dze­nie ognia z 7,62 mm (czoł­go­we­go) ręcz­ne­go ka­ra­bi­nu DT. Broń za­si­la­na była z ma­ga­zyn­ka dys­ko­we­go (ta­le­rzo­we­go), miesz­czą­ce­go 63 ka­ra­bi­no­we na­bo­je Mo­si­na.

Sta­bil­ne pro­wa­dze­nie ognia za­pew­nia­ło jarz­mo ku­li­ste (Rys. 01, -3). Po od­ry­glo­wa­niu i zdję­ciu za­mknię­cia (Rys. 01, -5), lufę ka­ra­bi­nu ma­szy­no­wy na­le­ża­ło wsu­nąć w pro­fi­lo­wa­ny otwór, osa­dzić w uchwy­cie jarz­ma ku­li­ste­go i za­mo­co­wać przez obrót dźwi­gni uchwy­tu (Rys. 01, -4). Do ob­ser­wa­cji sek­to­ra obro­ny i wy­bo­ru celu słu­żył prze­zier­nik (Rys. 01, -3). Zo­stał za­bez­pie­czo­ny przy po­mo­cy szkla­nej płyt­ki. Jest to nowe roz­wią­za­nie, nie sto­so­wa­ne wcze­śniej dla strzel­nic obro­ny bez­po­śred­niej. Pro­wa­dze­nie ognia moż­li­we było przy po­mo­cy ce­low­ni­ka prze­zier­ni­ko­we­go, za­mo­co­wa­ne­go do jarz­ma ku­li­ste­go. Re­gu­la­cję do­ci­sku jarz­ma ku­li­ste­go za­pew­nia­ło po­krę­tło (Rys. 01, -8).

 

 

Strzelnica obrony wejścia (ros)
Fot. 05. Pan­cerz PZ-39 strzel­ni­cy obro­ny wej­ścia i za­po­la [03].

Rys. 01. Pancerz strzelnicy obrony wejścia i zapola dla rkm
Rys. 01. Prze­krój ga­zosz­czel­ne­go pan­ce­rza PZ-39 strzel­ni­cy obro­ny wej­ścia i za­po­la [01].

 

Opis do Rys. 01.

– 1. Pod­sta­wo­wa płyta sta­lo­wa o gru­bo­ści 30 mm,
– 2. Wi­zjer do ob­ser­wa­cji i ce­lo­wa­nia, za­bez­pie­czo­ny szkla­ną płyt­ką,
– 3. Jarz­mo ku­li­ste z kształ­to­wym otwo­rem na lufę 7,62 m ręcz­ne­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go DT,
– 4. Uchwyt gniaz­da do mo­co­wa­nia rkm i za­mknię­cia strzel­ni­cy.
– 5. Za­mknię­cie strzel­ni­cy,
– 6. We­wnętrz­na płyta jarz­ma ku­li­ste­go,
– 7. Ze­wnętrz­na płyta jarz­ma ku­li­ste­go,
– 8. Po­krę­tło do re­gu­la­cji luzu jarz­ma ku­li­ste­go,
– 9. Linia ce­lo­wa­nia wy­ty­czo­na przez musz­kę i szczer­bin­kę za­mo­co­wa­ną do jarz­ma ku­li­ste­go.

 

 

PS

Praw­do­po­dob­nie w żad­nym z obiek­tów “Linii Mo­ło­to­wa” nie za­cho­wał się kom­plet­ny pan­cerz PZ-39, dla­te­go też nie po­sia­dam w swo­ich zbio­rach zdję­cia lep­sze­go niż fot 04. Zwró­ci­łem się z proś­bą o moż­li­wość pre­zen­ta­cji na stro­nie hauba.​pl jed­nej z nie­licz­nych za­ist­nia­łych w In­ter­ne­cie fo­to­gra­fii pra­wie kom­plet­ne­go pan­ce­rza. Zdję­cie Fot. 05.  po­cho­dzi z cie­ka­wej ro­syj­skiej stro­ny in­ter­ne­to­wej “Окрестности Петербурга“ (http://​www.​aroundspb.​ru/).

 

 

 

[01] Denk­schrift über die rus­si­sche Lan­des­be­fe­sti­gun­gen 1942.

[02] Крепость Россия 2 (2005) С.А. Воробьев, А.В. Стехов, В.И. Калинин. Артемовский сектор Береговой обороны Главной военно-морской базы Тихоокеанского флота «Владивосток». 1941–1945 гг. Часть 1. Казематированные сооружения ближней обороны.

[03] Za zgodą stro­ny in­ter­ne­to­wej “Окрестности Петербурга“ (http://​www.​aroundspb.​ru/). Link do zdję­cia http://​www.​photo.​aroundspb.​ru/​for​tifi​cati​on/​kaur_​elements/​exp_​108.​jpg.​html