Tarczka 429P01 dla ciężkiego karabinu maszynowego sMG 08 na podstawie fortecznej

Opracował: Franz Aufmann
Fot. 01. Próba rekonstrukcji stanowiska bojowego ciężkiego karabinu maszynowego sMG 08 na postawie fortecznej wz. o8 za stalową płytą 7P7 ( fot. Paweł Pochocki ).

 

Fot. 02. Widok strzelnicy w 4 cm stalowej płycie. Strzelnica zamykana zasuwą. W zakresie odpowiadającym zarysowi strzelnicy, powierzchnia czołowa zasuwy była lekko cofnięta.
Fot. 03. Próba rekonstrukcji stanowiska bojowego ciężkiego karabinu maszynowego sMG 08 na postawie fortecznej wz. o8 za stalową płytą 7P7 ( fot. Paweł Pochocki ).
Fot. 04. Tarczka 429P01. Po lewej stronie w widoku od  strzelnicy ckm. Po prawej stronie w widoku od izby bojowej. W górnej części wykonano dwa wycięcia niezbędne do celowania, dla szczerbinki i muszki (dolne wycięcie) oraz górne dla optycznego celownika ZF 12. W widoku od strony izby widoczne jest podłużne wytłoczenie na wlew wody do chłodnicy – patrz fot. 09. ( fot. Paweł Pochocki ).

 

W niemieckiej fortyfikacji stałej stosowano do ochrony stanowisk bojowych karabinów maszynowych sMG 08 na podstawie fortecznej wz. 08 stalowe płyty ze strzelnicą. Wymiary typowego otworu strzelnicy, zamykanego gazoszczelną zasuwą, wynosiły około 22 x 30 cm (szerokość x wysokość). Pozwalały na prowadzenie ognia w sektorze 650 stopni, mierzonym w płaszczyźnie poziomej oraz w płaszczyźnie pionowej w zakresie od +50 do -150. W celu osiągnięcia pozycji ogniowej przesuwano ciężki karabin maszynowy sMG 08 na podstawie fortecznej w kierunku płyty aż do momentu zaryglowania sań, przy jednoczesnym odsłanianiu otworu strzelnicy. W pozycji ogniowej lufa karabinu maszynowego, osłonięta cylindryczną chłodnicą o średnicy około 10 cm, była wysunięta przez strzelnicę na zewnątrz obiektu. Otwarta strzelnica stanowiła zagrożenie dla obsady karabinu maszynowego. Potwierdziły to przeprowadzone testy i próbne strzelania. Przy ostrzale z broni maszynowej amunicją 7,92×57 odnotowano przypadki trafienia w światło strzelnicy.
Zasuwy strzelnic płyt stalowych o grubości powyżej 4 cm [01] posiadały odpowiednio ukształtowaną powierzchnię czołową. W zakresie odpowiadającym zarysowi strzelnicy, powierzchnia czołowa zasuwy była lekko cofnięta. Wystrzelony pocisk S.m.k [02] ze stalowym rdzeniem powodował odkształcenia plastyczne na powierzchni zasuwy. Punktowe wypływki miękkiej stali zasuwy nie powodowały jednak jej unieruchomienia.
Przełomowym momentem było zastosowanie do próbnych strzelań w 1938 roku specjalnej amunicji 7,92×57 typu S.m.k (H) [03] z rdzeniem wolframowym. Ostrzał strzelnicy o wymiarach  22 x 30 cm (szerokość x wysokość) w  stalowej płycie o grubości 3 cm wykonano z dystansu 250 metrów. Test przeprowadzono przy użyciu karabinu maszynowego na dwójnogu i podstawie polowej. Na 29 strzałów oddanych z karabinu maszynowego na dwójnogu uzyskano jedno trafienie. Zasuwa strzelnicy została przebita i unieruchomiona. Uznano, że ogień krótkimi seriami (po 4-6 strzałów) zmusza przeciwnika do zamknięcia ostrzeliwanej strzelnicy. Ze względu na małą wysokość położenia osi lufy karabinu maszynowego na dwójnogu nad terenem gruntu, możliwe jest zbliżenie się do ostrzeliwanej strzelnicy. Efekt ostrzału celu z broni maszynowej na podstawie polowej powinien być porównywalny. Stwierdzono jednak, że broń ta do prowadzenia ognia punktowego (niem. Punkfeuer) wymaga stabilnego ustawienia. Przy zastosowaniu amunicji specjalnej S.m.k.(H). występuje zwiększony odrzut. Spowodowany jest znacznie większą wagą pocisku S.m.k (H) z rdzeniem wolframowym.
Otwarta strzelnica stanowiła zagrożenie dla obsady karabinu maszynowego. W celu zwiększenia bezpieczeństwa opracowano i zatwierdzono do stosowania w połowie 1939 roku tarczkę ochronną  o oznaczeniu 429 P01 (niem. Schutzschild). Pomysł nie był nowatorski. Podobne rozwiązania zostały sprawdzone już podczas I wojny światowej.
Tarczka [04] o kształcie trapezu z zaokrąglonymi narożami wypełniała światło strzelnicy zamykanej zasuwą. Nie dławiła wypływu zanieczyszczonego gazami prochowymi powietrza przez strzelnicę z izby bojowej na zewnątrz schronu. Wykonano w niej dwa dwa wycięcia. Pierwsze na wysokości linii celowania przy pomocy muszki i szczerbinki oraz drugie dla celownika optycznego ZF 12. Tarczka 429P01 składała się z dwóch części, dolnej i górnej. Część dolna była mocowana przed  ustawieniem sMG 08 w obejmie podstawy fortecznej wz. 08. Część górna zakładana była po zamocowaniu karabinu maszynowego na podstawie fortecznej. Obie części tarczki ustalane były względem siebie za pomocą „jaskółczego ogona” i mocowane do siebie przez dwie śruby.

Poniżej zdjęcia prezentujące kolejne etapy montażu tarczki 429P01.

 

Fot. 05. Podstawa forteczna wz. 08 na saniach i blaszanym stoliku w tylnym skrajnym położeniu.
Fot. 06. Podstawa forteczna wz. 08 z zamocowaną dolną częścią tarczki 429P01.
Fot. 07. Podstawa forteczna wz. 08 z zamontowany dolną częścią tarczki i ustawionym karabinem maszynowym sMG 08.

 

Fot. 08. Montaż górnej części traczki 429P01.
Fot. 09. Montaż górnej części traczki 429P01.
Fot. 10. Ciężki karabin maszynowy sMG 08 z zamontowaną tarczką 429P01 na podstawie fortecznej wz. 08 w tylnym skrajnym położeniu.

 

[01] – Niekatalogowe stalowe płyty ze strzelnicą dla ckm od grubości 4 cm oraz katalogowe stalowe płyty 7P7 i 10P7 posiadały strzelnice zamykane zasuwą.

[02] – Pocisk S.m.k  o wadze 10,15 g ze stalowym rdzeniem i naważką 0,5 g fosforu osiągał prędkością początkową vo= 830 m/s przy maksymalnym ciśnieniu gazów prochowych w komorze nabojowej 300 MPa (3000 kg/cm2). Pomiar ciśnienie za pomocą wielkości zgniotu cylinderków z elektrolitycznej miedzi, poddanych wcześniej procesowi wyżarzania rekrystalizującego.

[03] – Pocisk S.m.k (H) o wadze 12,8 g z rdzeniem wolframowym osiągał prędkość początkową vo= 875 m/s przy maksymalnym  ciśnieniu gazów prochowych podczas strzału w komorze nabojowej  380 MPa (3800 kg/cm2). Skład rdzenia: 93,3% wolfram, 1,65%  1,55% tytan, 1,55% nikiel.

[04] – Waga  tarczki wynosiła 12 kg.