Ciekawego odkrycia dokonało Stowarzyszenie „Kaponiera – Przemyski Obszar Warowny” z Przemyśla przy inwentaryzacji dwukondygnacyjnego schronu bojowego dla broni przeciwpancernej i maszynowej do ognia jednobocznego (OPPK), położonego w pobliżu miejscowości Medyka. Dzieło forteczne posiadało silne uzbrojenie, umieszczone w dwóch izbach bojowych o równoległych osiach strzelnic. W lewej izbie, chronionej bezpośrednio orylonem przed ogniem bocznym, umieszczono stanowisko  45 mm armaty przeciwpancernej wz. 1934 ze sprzężonym ciężkim karabinem maszynowym wz. 1939 DT. W drugiej znajdowało się stanowisko 7,62 mm karabinu maszynowego Maxim wz.1910/30. Obiekt został wysadzony w 1941 roku przez Wehrmacht. Siła wybuchu odrzuciła ścianę czołową schronu wraz z uzbrojeniem, zerwała i obróciła strop schronu o 180⁰. Powstały lej wypełniła woda, że dostęp do dolnej kondygnacji schronu był niemożliwy.

Z pomieszczenia znajdującego się poniżej izb bojowych, wydobyto uszkodzony siłą wybuchu silnik wysokoprężny. Jego szybką identyfikację umożliwiła zachowana oryginalna tabliczka znamionowa (Fot. 01). Producentem silnika wysokoprężnego była brytyjska firma Blackstone & Company Limited, której zakłady mieściły się w miejscowości Stanford. Był to jednocylindrowy silnik typu DB3 pracujący w układzie pionowym. Posiadał moc 4,5 KM przy prędkości obrotowej wynoszącej n=900 Obr/min. Produkowany był w latach 1935-1940.

Kolejną, ważną wskazówką była metalowa tabliczka, nitowana do korpusu silnika z napisem:  inż. Stan. Szafnicki Warszawa. Informacje te pozwoliły ustalić, że ten właśnie egzemplarz silnika został sprowadzony do Polski dla potrzeb Wojska Polskiego przez firmę inż. Stanisława Szafnickiego w maju 1939 roku. W ten typ silnika wyposażano od 1937 roku obiekty polskiej fortyfikacji stałej.  Stosowany był do napędu głównego wentylatora i prądnicy (więcej >>>).

Zastosowanie silnika wysokoprężnego DB3 w sowieckiej fortyfikacji stałej

W przypadku sowieckiego schronu na armatę przeciwpancerną i ckm do ognia bocznego (OPPK), silnik wysokoprężny Blackstone DB3 zastosowano do napędu prądnicy prądu stałego 24/40V i wentylatora. Zadaniem prądnicy było dostarczenie niezbędnej energii elektrycznej do obsługi układu napowietrzania i usuwania zużytego powietrza, oświetlenia schronu czy też ładowania akumulatorów podtrzymujących pracę urządzeń łączności i podświetlanych układów celowniczych stanowisk bojowych.

Silnik ustawiono w maszynowni znajdującej się w dolnej kondygnacji schronu, poniżej izby bojowej dla 45 mm armaty przeciwpancernej. Ze względu na uwarunkowania konstrukcyjne, wykonano podwyższony betonowy cokół, odmienny niż w przypadku standardowych sowieckich agregatów prądotwórczych. Cokół o tej samej konstrukcji w stanie nienaruszonym zachował się sowieckim schronie do ognia bocznego (OPPK) w Przemyślu na terenie fortu „Przekopana” (Fot. 02). Sugeruje to, że zastosowanie silnika wysokoprężnego DB3 z polskiego schronu lub składów kierownictwa robót na Polesiu  nie było przypadkowe. Zakładano wyposażyć większą ilość schronów ” Linii Mołotowa” (nieformalna nazwa) w pozyskane wyposażenie z polskich fortyfikacji.

Do zasilania silnika zastosowano oryginalny fabryczny zbiornik, pozyskany wraz z jednostką napędową.  Natomiast w układzie chłodzenia umieszczono zbiornik na wodę o typowo sowieckiej konstrukcji. Blaszany zbiornik o pojemności około 220 litrów posiadał naroża wzmocnione stalowymi równoramiennymi kątownikami 50×50 mm. Uchylna kalpa pozwalała na uzupełnianie chłodziwa. Przewidziano również alternatywne rozwiązanie chłodzenia silnika. W przewodzie dostarczającym powietrze do schronu umieszczono wymiennik ciepła o konstrukcji zbliżonej do chłodnicy samochodowej. Powietrze tłoczone do schronu przez układ napowietrzający, przechodząc przez wymiennik ciepła schładzało skutecznie wodę układu chłodzenie. Zmianę przepływu chłodziwa realizowano przy pomocy jednego zaworu odcinającego.

Prądnicę oraz wentylator umieszczono na podstawie o konstrukcji spawanej, wykonanej z równoramiennych kątowników 50x50x4 mm. Podstawa mocowana była do cokołu za pomocą czterech kotw. Otwory mocujące wykonano w postaci kanałków o długości 70 mm, co umożliwiało regulację naciągu przekładni pasowej, przekazującej napęd z silnika wysokoprężnego na oś rotora prądnicy. Na osi rotora osadzone było dodatkowe koło przekładni z paskiem klinowym do napędu wentylatora. Był zamocowany do tej samej podstawy powyżej prądnicy.

W maszynowni znaleziono standardowy sowiecki wentylator promieniowy typu KP-4A. Posiadał on masywny korpus przekładni napędu ręcznego. Przy częstotliwości 67 obrotów korby na minutę, uzyskiwano nominalną prędkość pracy wentylatora. W przypadku napędu mechanicznego, moment obrotowy przekazywany był bezpośrednio na oś wirnika. Przy prędkości obrotowej równej 2800 obr./min., uzyskiwano wydajność 300 m³ /h przy spiętrzeniu tłoczonego powietrza równym 60 mm słupka wody.

Wentylator promieniowy przykręcony był za pomocą trzech śrub do kolistej tarczy mocującej korpusu przekładni. Zastosowanie takiego prostego a zarazem uniwersalnego połączenia, ułatwiało planowanie i montaż rur doprowadzających powietrze.