Opra­co­wał: Franz Auf­mann

 

 

Pro­jekt schro­nu bier­ne­go (niem. Unter­stand) [01] zo­stał opra­co­wa­ny zgod­nie z wy­tycz­ny­mi in­struk­cji „Stel­lungs­bau” z 1930 roku. Mógł speł­niać rolę kom­pa­nij­ne­go schro­nu do­wo­dze­nia. Wy­ko­na­no go w naj­niż­szej kla­sie od­por­no­ści na ostrzał, czyli gru­bość be­to­no­wych ścian sku­tecz­nie chro­ni­ła je­dy­nie przed ude­rze­nia­mi odłam­ków. Stan­dar­do­wa gru­bość be­to­no­wych ścian i stro­pu, wy­no­si­ła około 30 cm. Do bu­do­wy schro­nu wy­ko­rzy­sta­no seg­men­ty bla­chy fa­li­stej typu H.  Obiekt o dłu­go­ści 300 cm wy­ma­gał 6 seg­men­tów. Speł­nia­ły one po­cząt­ko­wo rolę sza­lun­ku tra­co­ne­go a póź­niej sztyw­ne­go za­bez­pie­cze­nia an­ty­od­pry­sko­we­go. W prze­kro­ju po­przecz­nym, od­le­głość mię­dzy bla­cha­mi w naj­szer­szym miej­scu schro­nu wy­no­si­ła 290 cm. Krzy­wi­zna bla­chy po­sia­da­ła pro­mień równy 145 cm.
W celu opty­mal­ne­go wy­ko­rzy­sta­nia chro­nio­nej prze­strze­ni ob­ni­żo­no po­ziom po­sadz­ki (Fot. 02) a seg­men­ty bla­chy fa­li­stej usta­wio­no na pod­wyż­szo­nym co­ko­le. Cokół sta­no­wił jed­no­cze­śnie pod­sta­wę dla tra­co­ne­go sza­lun­ku i peł­nił rolę ławki dla żoł­nie­rzy. Wzdłuż ścian po­pro­wa­dzo­no ka­na­łek od­pły­wo­wy (Fot. 03, -8). Słu­żył do opro­wa­dza­nia wody po­wsta­łej w wy­ni­ku skro­ple­nia się pary wod­nej na zim­nych ścia­nach w prze­lud­nio­nym schro­nie.
Wej­ście do schro­nu znaj­du­je się w jego osi. Otwór o wy­mia­rach 170 x 80 cm w świe­tle za­my­ka­ny był sta­lo­wy­mi drzwia­mi sta­re­go typu, znaj­du­ją­cy­mi się w płasz­czyź­nie ele­wa­cji. Za­bez­pie­cze­nie prze­ciw­ga­zo­we mogła speł­niać ko­ta­ra [02], umiesz­czo­na przy drzwiach we­wnątrz schro­nu.
Schron zo­stał wy­po­sa­żo­ny w wen­ty­la­cję gra­wi­ta­cyj­ną, stan­dar­do­wą dla 1932 roku, w któ­rym zo­stał wznie­sio­ny. Nie od­na­le­zio­no śla­dów mo­gą­cych po­twier­dzić póź­niej­szą mo­der­ni­za­cję schro­nu i mon­taż stan­dar­do­we­go fil­tro­wen­ty­la­to­ra, po­cząt­ko­wo HES 0,6 lub w póź­niej­szym okre­sie HES 1,2. Prze­wo­dy wen­ty­la­cji gra­wi­ta­cyj­nej za­bez­pie­czo­no za­mknię­cia­mi. Znaj­du­ją się na po­zio­mie po­sadz­ki (Fot. 03, -1). Zwy­cza­jo­wo umiesz­cza­no je w płyt­kiej niszy z uko­so­wa­ny­mi bocz­ny­mi płasz­czy­zna­mi.
Prze­wi­dzia­no za­sto­so­wa­nie pieca do ogrze­wa­nia po­miesz­cze­nia. W tyl­nej ścia­nie schro­nu umiesz­czo­no otwór na prze­wód ko­mi­no­wy (Fot. 03, -3). Otwór za­my­ka­ny był ty­po­wym za­mknię­ciem dla prze­wo­dów wen­ty­la­cyj­nych i ko­mi­no­wych. Za­su­wa umiesz­czo­na była w pro­wad­ni­cach mo­co­wa­nych do płyty o wy­mia­rach 36 x 22 cm (otwór o śred­ni­cy 10 cm). Wy­pro­wa­dze­nie prze­wo­du ko­mi­no­we­go znaj­do­wa­ło się na tyl­nej ele­wa­cji schro­nu, po pra­wej stro­nie wej­ścia. Rurę ko­mi­no­wą po­pro­wa­dzo­no rów­no­le­gle do ze­wnętrz­nej ścia­ny.
Schron miał mieć za­pew­nio­ną łącz­ność te­le­fo­nicz­ną. Po pra­wej stro­nie wej­ścia (Fot. 03, -6), na po­zio­mie be­to­no­we­go co­ko­łu (ławki) przy tyl­nej ścia­nie, znaj­du­je się rura na do­pro­wa­dze­nie prze­wo­dów łącz­no­ści te­le­fo­nicz­nej. Ich za­koń­cze­nia znaj­do­wa­ły się po­wy­żej mo­co­wa­nej gło­wi­cy ka­blo­wej (niem. Ka­be­len­dver­schluss). Apa­rat te­le­fo­nicz­ny ze skrzyn­ką na ba­te­rię mo­co­wa­no zaraz przy gło­wi­cy ka­blo­wej.
Spar­tań­skie wy­po­sa­że­nie schro­nu uzu­peł­nia­ją ha­ma­ki, roz­pi­na­ne po­mię­dzy sta­lo­wy­mi ha­ka­mi osa­dzo­ny­mi w ścia­nach.

---

Póź­niej­sze roz­wią­za­nia w schro­nach bier­nych

W póź­niej­szym okre­sie pro­jek­tan­ci, zde­cy­do­wa­nie wię­cej uwagi po­świę­ci­li pro­ble­mo­wi wen­ty­la­cji schro­nu. Sto­so­wa­no nadal  wen­ty­la­cję gra­wi­ta­cyj­ną. W celu zwięk­sze­nia jej sku­tecz­no­ści, sta­ran­nie za­pla­no­wa­no po­ło­że­nie otwo­rów wen­ty­la­cyj­nych. Otwór na­po­wie­trza­ją­cy ze stan­dar­do­wym ga­zosz­czel­nym za­mknię­cie, po­dob­nie jak w kon­struk­cji z 1932 roku, znaj­du­je się na ścia­nie po pra­wej stro­nie wej­ścia (Fot. 05). W celu po­pra­wie­nia cyr­ku­la­cji po­wie­trza w po­miesz­cze­niu, wlot prze­wo­du od­pro­wa­dza­ją­ce­go zu­ży­te po­wie­trze na ze­wnątrz schro­nu, umiesz­czo­no na prze­ciw­le­głej ścia­nie (Fot. 06). Wlot rury rów­nież wy­po­sa­żo­no w ga­zosz­czel­ne za­mknię­cie. Za­mknię­cia prze­wo­dów wen­ty­la­cyj­nych nie­zbęd­ne były do okre­so­we­go od­cię­cia do­pły­wu ska­żo­ne­go po­wie­trza w przy­pad­ku ataku ga­zo­we­go.

 

 

 

 

---

[01] – w in­struk­cji „Stel­lungs­bau” z 1930 roku po­ja­wia się okre­śle­nie „Unter­stand” w od­nie­sie­niu do schro­nów bier­nych i sta­no­wisk dla cięż­kie­go ka­ra­bi­nu ma­szy­no­we­go sMG 08. W póź­niej­szym okre­sie okre­śle­nie „Unter­stand” przy­pi­sy­wa­ne jest wy­łącz­nie schro­nom bier­nym. Schro­ny bo­jo­we dla ckm na­zy­wa­ne są ogól­nie MG-Stand lub MG- Schar­ten­stand w przy­pad­ku schro­nu bo­jo­we­go ze sta­no­wi­skiem ckm, chro­nio­nym przez płytę ze strzel­ni­cą.

[02] – zgod­nie z punk­ta­mi 98 i 99 II czę­ści In­struk­cji o for­ty­fi­ka­cji po­lo­wej.