Opracował: Franz Aufmann
Na początku lat trzydziestych zeszłego stulecia, państwo Niemieckie rozpoczęło prace przygotowawcze do umocnienia swoich granic. Dla nowo powstających i planowanych fortyfikacji stałych została opracowana instrukcja „Budowa pozycji obronnej” (niem. Stellungsbau) z 4 sierpnia 1930 roku. Określono wymagania jakie powinny spełniać obiekty fortyfikacyjne w określonych klasach odporności na ostrzał. Dopuszczono, w zależności od uwarunkowań, możliwość wznoszenia konstrukcji betonowych lub żelbetowych. Wprowadzono również podział na obiekty budowane w czasie pokoju (niem. Friedensbauten) i podczas wojny (niem. Kriegsbauten). Zalecano stosowanie arkuszy blachy falistej typu H lub prefabrykowanych segmentów blachy falistej typu H, jako elementów nośnych konstrukcji schronów w przypadku konieczności szybkiego uzbrajania nowo budowanych pozycji. Po zakończeniu budowy arkusze blachy nie były demontowane. Stanowiły sztywne zabezpieczenie przeciwodpryskowe. Chroniły załogę schronu przed odpryskami betonu, powstającymi podczas trafień pocisków w strop obiektu. Do budowy schronów o wyższej klasie odporności na ostrzał wykorzystywano arkusze blachy falistej.
Elementem nośnym konstrukcji była dwuteowa belka stropowa 200 x 200 mm, umieszczona w osi schronu. Schrony bojowe na ckm o odporności B1 (klasa odporności stosowana po 1933 roku) wznoszono od 1932 roku do końca 1934 roku w newralgicznych punktach nowo wznoszonej Pozycji Lidzbarskiej (niem. Heilsberg – Stellung) w Prusach Wschodnich. Schrony bojowe i bierne o niższych opornościach budowano od 1932 roku przy wykorzystaniu prefabrykowanych elementów – segmentów blachy falistej typu H z dolną – oporową oraz grzbietową szyną do szybkiego montażu. Kolejny powrót prefabrykowanych segmentów z blachy falistej typu H na place budowy nastąpił w 1938 i 1939 roku w ramach prowadzonych przygotowań do ewentualnej wojny z Polską. W tym okresie powstają umocnienia przygraniczne na Pomorzu i w Prusach Wschodnich. Miały osłaniać koncentrację niemieckich wojsk lub powstrzymać ewentualne kontrataki polskich oddziałów. Podstawowym typem stanowiska ciężkiego karabinu maszynowego za płytą ze strzelnicą (niem. MG-Schrtenstand in D) jest schron wznoszony na segmentach blachy falistej w najniższej klasie odporności na ostrzał, popularnie nazywany „Heinrichem”. W przekroju poprzecznym strop schronu posiadał zarys koła o promieniu 145 cm (Rys. 01).
Segment składał się z trzech podstawowych części: – szyny grzbietowej, dwóch arkuszy blachy falistej i stopy – dolnej szyny. Każdy segment otrzymywał zabezpieczenie antykorozyjne. Do tych celów stosowano porycie cynkowe.
Dolna szyna (niem. Schiene) – stopa segmentów blachy falistej zapewniała mocowanie i podparcie na poziomie posadzki. Stopa segmentu blachy falistej wykonana była z kątownika nierównoramiennego 75 x 50. Blachę falistą mocowano za pomocą nitów do krótszego ramienia kątownika. W dłuższym ramieniu wykonano otwory o przekroju czworokąta 1,2 x 1,2 cm (Fot. 06) do mocowania segmentu do drewnianych belek za pomocą gwoździ hakowych.
Szyna grzbietowa (niem. Firstschiene), znajdująca się w najwyższy punkcie sklepienia pozwalała na łatwe łączenie przeciwległych segmentów przy pomocy zacisków szybko mocujących (Fot. 08). Belka stropowa, utworzona przez dwie szyny grzbietowe przeciwległych segmentów, znajdował się w mierzony obiekcie na wysokości około 188 cm nad poziomem posadzki. Do oszalowania jednoizbowego schronu bojowego na ckm o długości izby bojowej równej 200 cm niezbędne były cztery segmenty blachy falistej o długości belek równej 94 cm. Szynę grzbietową (Fot. 03, -1) blachy falistej wykonywano z ceownika 100 x 50 mm.
Fot. 03. Segment blachy falistej typu H. – 1. szyna grzbietowa – ceownik 100×50, – 2. nit mocujący arkusze blachy falistej, – 3. nit mocujący arkusz blachy falistej do szyny, – 4. wycięcie w ramieniu ceownika na zacisk do szybkiego montażu, – 5. stożkowy element ustalający, – 6. otwór ustalający.
Do niej zamocowane były za pomocą nitów (Fot. 03, -3) dwa arkusze blachy falistej, ułożone na zakładkę. Proces nitowania blachy do belki stropowej prowadzono na zimno. Pomiędzy blachą a ramieniem ceownika umieszczano czworokątną podkładkę dystansową o kształcie zgodnym z profilem blachy.
Ze względów oszczędnościowych stosowano w późniejszym okresie okrągłe podkładki. Szyna grzbietowa miała długość 94 cm. Blach falista mocowana była do górnej belki tak, aby z obu stron wystawała na długość równą połowie zwoju. Dlatego też sąsiednie segmenty mogły być łączone na zakładkę.
Blachę falistą tłoczono ze stali węglowej wyższej jakości. Głębokość tłoczenia wynosiła 70 mm (głębokość fali) a skok 90 mm (odległość pomiędzy najbliższymi wierzchołkami fali). W celu wykonania jednego segmentu stosowana dwa arkusze blachy falistej o grubości 1,5 mm. Oba arkusze blachy łączono za pomocą nitów.
Elementy bazujące umożliwiały uzyskanie żądanego położenia przeciwległych segmentów w procesie montażu. Dlatego też każda szyna grzbietowa posiadła stożkowy kołek (Fot. 03, – 5) oraz otwór ustawczy. Stożkowe kołki zagłębiały się w otworach ustalającym montowanych segmentów. Blachy sąsiednich segmentów zachodziły na siebie (Fot. 03, – 6), tworząc zakładki. Wymóg mocowania nachodzących na zakładkę końców segmentów blachy za pomocą nitów nie zawsze był realizowany.
Szyny grzbietowe segmentów blachy falistej mocowane był do siebie za pomocą dwóch zacisków. Zacisk do szybkiego mocowania jest niewidoczny od strony wnętrza schronu (Fot. 02). Obejmę zacisku wsuwano w czworokątne wycięcia (Fot. 03, – 4), wykonane w stopach obu ceowników. Obrót dźwigni z mimośrodową krzywką dociskał do siebie szyny przeciwległych segmentów.
