Opracował: Franz Aufmann

W ramach tworzonej w latach 1936 -1937 nowej linii umocnień wzniesiono na pododcinku „Darewo” dwa schrony obserwacyjne dla dowódcy batalionu i o obserwatora artylerii. Posiadały  zbliżoną konfiguracji wnętrza. Jeden z nich został wybudowany na sztucznie wzniesionym pagórku za pierwszą linią schronów bojowych. Zdjęcia Fot. 01 i 02 prezentują stan aktualny (na rok 2016) po pracach niwelacyjnych przeprowadzonych w okresie powojennym.

 

Wejście do schronu poprzedzał korytarz w kształcie litery „L”. Od strony elewacji  chroniony był drzwiami kratowymi. W osi korytarza umieszczono wewnętrzną strzelnicę broni ręcznej. Wejście do schronu zamykano ciężkimi drzwiami stalowymi. Część „bojowa schronu” składała się z małego pomieszczenia dowodzenia z krótkim korytarzem do stanowiska obserwatora artylerii. Było ono chronione niegazoszczelną kopułą z 1936 roku produkcji Zakładów Ostrowieckich (Fot. 07). Obserwację w zakresie 360 stopni umożliwiało cześć otworów umieszczonych na cylindrycznej części pancerza a rozstawionych co 60 stopni. Każdy z otworów obserwacyjnych zamykany był niegazoszczelną zasuwą. Kopuła nie była dostosowana do obserwacji za pomocą przyrządów optycznych. Pancerz został opisany już w artykule pt „Kopuła obserwacyjna Z.O. z 1936 roku”. W stropie schronu wykonano dodatkowy otwór. Prawdopodobnie miał służyć do prowadzenia obserwacji przy pomocy peryskopu.

 

 

 

Pozostałe izby schronu znajdowały się za śluzą przeciwgazową. W części gazoszczelnej schronu jedno z pomieszczeń przeznaczono na centralę telefoniczną zapewniającą łączność stanowisku dowodzenia. Dwie kolejne izby przeznaczono dla dowódcy batalionu i oficera artylerii.
Na elewacji, po prawej stronie wejścia (Fot. 05) umieszczono czerpnię powietrza. Jeszcze w 2014 roku przysłonięta była stalową płytą, mocowaną do elewacji za pomocą 4 kotw. Schron posiadał zestaw filtrów przeciwchemicznych z wentylatorem. Ze względu na brak stanowisk bojowych oraz małą kubaturę pomieszczeń zastosowano wentylator z napędem ręcznym. Uruchamiany był cyklicznie co jedną godzinę i pracował przez 20 minut. Takie wymogi narzucała Instrukcja Fort. 27-1935. W tym samym pomieszczeniu znajdowało się wyjście ewakuacyjne.

 

 

Podziękowania dla pana Dmitrii Artamonova,
autora zaprezentowanych fotografii schronu,
za ich użyczenie.

Хочу выразить свою благодарность Дмитрию Артамонову,
автору фотографий сооружения,
которые были использованы в статье.

Franz Aufmann