Opracował: Franz Aufmann

 

 

Schron broni maszynowej „G” drugiej linii obrony został wzniesiony na wzgórzu z punktem wysokościowym 128,6 m. Podstawowe uzbrojenie schronu umieszczono za strzelnicami ściennymi do ognia bocznego oraz w kopule obserwacyjno-bojowej. Schron posiadał dwie izby bojowe do ognia bocznego. Zgodnie z planem ogni przewidziano dwie strzelnice dla ciężkiego karabinu maszynowego na podstawie fortecznej w zachodniej izbie bojowej a jedną we wschodniej.

Zadaniem stanowiska obserwacyjnego – bojowego w kopule było prowadzenie obserwacji przedpola, obrona przedpola, wejścia i tyłów sąsiedniego obiektu „B”. Schron „B” znajdował się w odległości około 250 metrów (mapa) na wzgórzu 130,1.

W sektorze ognia stanowisk ckm w zachodniej izbie znajduje się wschodnie zbocze wzgórza 133,0 z wzniesionym na nim schronem „C” oraz płaski teren przedpola aż do jaru, leżącego pomiędzy obiektami. Odległość między schronami wynosi około 850 metrów. Ogień z pierwszej strzelnicy od strony orylonu miał skutecznie bronić zapola schronu „C”. Uzupełniające się sektory ognia z obu strzelnic zachodniej izby ułatwiały prowadzenie obrony. Ogień z drugiej strzelnicy ryglował wyjście z jaru. Miał zatrzymać nieprzyjaciela wykorzystującego jar do próby obejścia schronu.

Sektor ognia stanowiska bojowego we wschodniej izbie obejmował płaski teren, ułatwiający obronę po przez stawianie płaskich zapór ogniowych.

---

Schron

Cechą charakterystyczną konstrukcji polskich schronów bojowych była zróżnicowana grubość ścian. Ze wszystkich ścian zewnętrznych schronu, ściana czołowa otrzymała  największą grubość rzędu 125 cm a strop około 105 cm. Mając na uwadze doświadczenia wynikające z I Wojny Światowej powszechnie uważano, że w nowych konfliktach zbrojnych schrony bojowe będą zwalczane przy pomocy broni stromotorowej o dużych kalibrach. Najbardziej narażoną na ostrzał była ściana czołowa schronu i strop. W celu jej ochrony schron otrzymał od strony przedpola narzut kamienno-ziemny. Warstwa kamieni, ułożona przy czołowej ścianie schronu miała powodować eksplozje pocisków na powierzchni narzutu, zapobiegała ich wnikaniu w głąb gruntu.
Ściana czołowa została przedłużona dwoma orylonami. Rozwiązanie to zapewniała skuteczną ochronę strzelnic broni maszynowej przed skośnym ogniem nieprzyjaciela. Ściany boczne schronu, w których umieszczono strzelnice, mogły posiadać mniejszą grubość niż czołowa. Wynosiła ona około 100 cm. Tylna ściana, nie narażona na bezpośredni ostrzał, otrzymała grubość 80 cm.

 

Izba bojowa

Stanowiska bojowe ckm umieszczono w dwóch niegazoszczelnych izbach bojowych. Wejście do izb chronione były lekkimi drzwiami stalowymi. Strzelnice broni maszynowej, znajdujące się w obu izbach otrzymały nowe rozwiązanie niegazoszczelnego pancerza (Fot. 05). Ten typ pancerza został wprowadzony na uzbrojenie w 1939 roku [01]. Ciężki karabin maszynowy na podstawie fortecznej prowadził ostrzał w sektorze ognia o kącie około 60⁰ w płaszczyźnie poziomej. Dla stanowiska bojowego nie przewidziano układu chłodzenia, stosowanego w ciężkich schronach fortyfikacji stałej [02]. Skuteczne prowadzenie ognia miała zapewnić chłodnica ckm. Obowiązywała instrukcja prowadzenia ognia z ckm w warunkach polowych.

Przewidziano również możliwość prowadzenia ognia bocznego z dwóch strzelnic broni maszynowej w nocy. Każda izba otrzymała wyrzutnię ładunków oświetlających sektor ognia (Fot. 06).

Wejście do schronu

Obronę wejścia i zapola umożliwiały dwie strzelnice pomocnicze znajdująca się w zachodniej izbie bojowej. Podobnie jak w kilku innych schronach bojowych odcinka „Nowogród” zrezygnowano z korytarza wejściowego w kształcie litery „L”. Rozwiązanie to, stosowane w polskich schronach bojowych, zapewniało ochronę pancernych drzwi wejściowych przed bezpośrednim ostrzałem a drzwi kratowe, osadzane w korytarzu wejściowym w płaszczyźnie tylnej ściany, zdecydowanie utrudniały wtargnięcie grupy uderzeniowej nieprzyjaciela do schronu.

Schron otrzymała najprostsze rozwiązanie a zarazem najmniej korzystne dla załogi schronu. Projektant schronu poświęcił zbyt mało czasu lub uwagi na poprawne rozwiązanie konstrukcji wejścia do schronu. W osi pancernych drzwi znajduje się prosty korytarz (Rys. 01.) z wejściami do obu izb bojowych oraz z krótkim przedłużeniem do podszybia kopuły obserwacyjno-bojowej (Fot 09.). Działania wojenne w Nowogrodzie wykazały, że dla schronów tego odcinka obrony nie był najgroźniejszy ostrzał pociskami większych kalibrów z broni stromotorowej, które miały stanowić największe zagrożenie. Największym zagrożeniem okazał się ostrzał z armat przeciwpancernych o płaskim torze lotu pocisków. Pociskami przeciwpancernymi kalibru 37 mm i 88 mm zaatakowano najczulsze punkty schronu. Były nimi w pierwszej kolejności strzelnice kopuł bojowych, prowadzące ostrzał w kierunku przedpola oraz strzelnice ścienne broni maszynowej.

---

[01] został opisany w artykule pt „Pancerz strzelnicy ckm – niegazoszczelny – 1939 r.„.

[02] został opisany w artykule pt „Układ chłodzenia ciężkiego karabinu maszynowego w fortyfikacji stałej. Część II„.