Opracował: Franz Aufmann
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-1-1200x600.jpg)
Dwukondygnacyjny schron do ognia bocznego na dwie 76,2 mm armaty i rkm zaistniał na Linii Mołotowa w kilku typach. Poszczególne projekty otrzymały kolejne numery katalogowe. Schrony spełniają te same warunki planu ogni ale różnią się konfiguracją pomieszczeń oraz ich kubaturą. Do prezentacji obiektu wykorzystano zdjęcia schronu wzniesionego w pobliżu miejscowości Hamulka (powiat sokólski, gmina Dąbrowa Białostocka). Budowę przerwano na etapie betonowania. Pozostawiono otwory technologiczne do osadzenia pancerzy skrzynkowych dla armat fortecznych. Ściana czołowa i dolna kondygnacja nie została obsypana. Widoczne są elementy schronu, które w normalnym przypadku przysypane są warstwą ziemi.
Projekt został opracowany prawdopodobnie już w 1939 roku. Stanowiska 7,62 mm armat wz. 1938/1939 za dwuczęściowymi pancerzami skrzynkowymi (stanowisko Ł-17), o równoległych osiach strzelnic, umieszczono w dwóch oddzielnych izbach. Przed ogniem bocznym chronione były wysuniętym orylonem. Otrzymały również standardowy okap, zabezpieczający strzelnice obu armat fortecznych przed ostrzałem z broni stromotorowej. Schron miał otrzymać nasyp kamiennoziemny od strony przedpola.
![Rys. 01. Górna kondygnacja dwukondygnacyjnego schronu na dwie 76 mm armaty i rkm.](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-2a-900x637.jpg)
Opis do rys 01.
1. lewa izba bojowa dla stanowiska Ł-17, 2. prawa izba bojowa Ł-17 wraz ze strzelnicą obrony wejścia i zapola, 3. pomieszczenie dowodzenia, 4. korytarz, 5. pomieszczenie z szybem do dolnej kondygnacji i strzelnicą obrony wejścia, 6. skład amunicji, 7. śluza przeciwgazowa ze strzelnicą obrony wejścia, 8. korytarz wejściowy, 9. strzelnica obrony wejścia, 10. stanowisko Pz-39 do obrony wejścia i zapola, 11. czerpnia powietrza, 12. zewnętrzny szyb wyjścia ewakuacyjnego.
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-2-900x599.jpg)
Nie przewidziano rowu diamentowego przed ścianą z głównym uzbrojeniem. Zrzut łusek następował do zbiorników pod fundamentem obiektu. Zastosowano gazoszczelne zrzutnie łusek po przez dolną kondygnację. Zbiornik wyposażono w system odpowietrzający. Właz, zamykany gazoszczelną klapą, umożliwiał czyszczenie zbiornika i usuwanie zgromadzonych w nich łusek.
Do obrony zapola i wejścia do schronu przewidziano ręczny karabin maszynowy (stanowisko Pz-39), umieszczony w strzelnicy zewnętrznej izbie bojowej. Korytarz wejściowy zabezpieczały drzwi kratowe. Dwie strzelnice wewnętrzny broniły wejścia do schronu.
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-4-900x600.jpg)
Górna kondygnację przeznaczono na dwie izby bojowe. Pomieszczenie dowodzenia umieszczono za pierwszą izbą bojową od strony orylonu. Krótki korytarz, zamykany ciężkimi drzwiami gazoszczelnymi zamykał część bojową schronu. W drugiej części górnej kondygnacji umieszczono pomieszczenie z szybem łączącym obie kondygnacje, skład amunicji oraz śluzę gazoszczelną z korytarzem wejściowym.
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-8-900x599.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-9-900x599.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-20-600x900.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-21-599x900.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/APK-Hamulka-22-600x900.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/DSC06530-599x900.jpg)
![](https://hauba.pl/wp-content/uploads/2017/08/DSC06531-600x900.jpg)
Dolną kondygnację podzielono na dwie części, techniczną i socjalną. Część techniczna obejmowała maszynownię z agregatem prądotwórczym, filtro-wentylatorownię oraz pomieszczenie magazynowe. Tu też znajdowało się ujęcie wody na cele techniczne i socjalne.
W części socjalnej umieszczono dwupiętrowe składane prycze dla załogi, latrynę i umywalnię. Wyjście ewakuacyjne zlokalizowano przy pomieszczeniu WC. Zewnętrzny szyb znalazł się na wprost wejścia do schronu i znajdował się w sektorze ognia strzelnicy obrony wejścia.