Jednoizbowy schron bojowy o odporności C – 1936 r.

Opracował: Franz Aufmann

Część II

Fot. 01. Schron bojowy o odporności C na ciężki karabin maszynowy z odcinka „Br” (niem. Bruchmüle) Pozycji Pomorskiej. Widok od strony przedpola.

 

 

 

Jednoizbowy schron o odporności C na 7,9 mm ciężki karabin maszynowy sMG 08 otrzymuje w 1935 roku standardową płytę stalową 10P7 (niem. Stahl-Schartenplatte). Zgodnie z wymogami instrukcji „Vorschrift für den Bau ständiger Befestigungsanlagen” z 16.08.1933 roku żelazobetonowe ściany schronu mają grubość 60 cm a strop około 50 cm. Strop posiada sztywne zabezpieczenie przeciw-odłamkowe.  Zostało wykonane ze stalowej blachy rozłożonej pomiędzy belkami dwuteowymi, wzmacniającymi strop. Izba, zaprojektowana na planie czworokąta o wymiarach 300 x 300 cm, spełnia przede wszystkim funkcje bojowe a w minimalnym stopniu zaspakaja potrzeby socjalne załogi. Schron otrzymuje dodatkowe wzmocnienie ścian w miejscach wykonania nisz, tak aby utrzymać wymaganą grubość ściany rzędu 60 cm. W przypadku opisywanego schronu wykonano dwa wzmocnienia. Pierwsze dla niszy oświetleniowej (Fot. 03) a drugie dla niszy na przyłącze telefoniczne. Ściany schronu miały otrzymać nasyp kamienno-ziemny. Na ich powierzchniach zachowały się ślady zabezpieczenia przeciw oddziaływaniu wody i wilgoci (Fot. 02).
W 1935 roku nowo budowane schrony otrzymują  świetnie opracowane konstrukcyjnie stalowe drzwi 14 P7 [01], posiadające charakterystyczne zaokrąglone naroża. W prezentowanym schronie odcinka „Br” (niem. Bruchmüle) nie przewidziano wyjścia ewakuacyjnego.

Rys. 02. Jednoizbowy schron bojowy o odporności C z 1936 roku. 1. stanowisko bojowe 7,9 mm ckm sMG 08 na podstawie fortecznej, 2. rury układu wentylacji grawitacyjnej z zamknięciem od strony izby, 3. nisza oświetleniowa, 4. rura przewodu kominowego z zamknięciem od strony izby, 5. nisza złącza telefonicznego, 6. Wejście do schronu, 8. miejsce do spania (prycza lub hamak).

Fot. 02. Schron bojowy o odporności C na ciężki karabin maszynowy z odcinka „Br” (niem. Bruchmüle) Pozycji Pomorskiej. Ściany schronu miały otrzymać nasyp ziemny. Na ich powierzchniach zachowały się ślady zabezpieczenia przeciw oddziaływaniu wody i wilgoci.
Fot. 03. Wzmocnienie ściany w miejscu występowania niszy oświetleniowej.

 

Płyta stalowa o  wymiarach 280 x 200 x 6 cm miała zadanie chronić stanowisko bojowe ciężkiego karabinu maszynowego. Płytę osadzono i zakotwiono w płaszczyźnie lica zewnętrznej ściany na „zakładkę”. Podobnie jak jej poprzedniczka o grubości 4 cm została wyposażona w dużą strzelnicę ckm i przeziernik do prowadzenia obserwacji. Wielkość strzelnicy była wymuszona konstrukcją karabinu maszynowego sMG 08, który posiadał lufę chłodzoną wodą. Oba otwory w płycie zamykano gazoszczelnymi zasuwami. Wysokość płyty wymusiła zastosowanie żelbetowego wzmocnienia ściany w kształcie litery „T”. Tam też ustawiono ciężki karabin maszynowy na podstawie fortecznej. Załoga schronu nadal prowadzi ogień w maskach przeciwgazowych, co ma zasadniczy wpływ na skuteczność prowadzonej obrony. Na podstawie przeprowadzonych badań określono, że po 1 godzinie walki w maskach przeciwgazowych celność prowadzonego ognia spada o 40% [02]. Oświetlenie w schronie jest wyłączone przy otwartej strzelnicy. Załoga porusza się po schronie wyuczonymi, małymi krokami. Stawianie dłuższych grozi poślizgiem na łusce i w efekcie upadkiem. Problem usuwania łusek, zawierających gazy prochowe, rozwiązano w niemieckiej fortyfikacji stałej dopiero dla stanowiska bojowego z ciężkim karabinem maszynowym MG 34 na podstawie fortecznej z 1934 roku dla strzelnic gazoszczelnych z zamknięciem kulowym.

Konieczność prowadzenia walki w maskach gazowych wynika z zastosowania wentylacji grawitacyjnej. Układ wentylacji, z optymalnym położeniem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia skażonego na przeciwległych ścianach, umożliwiał załodze wykonywanie zadań wymagających dużego wysiłku fizycznych, ale nie sprawdzał się w przypadku wysokiego skażenia powietrza gazami prochowymi. Wymuszony obieg powietrza zaistnieje w niemieckich schronach bojowych w 1937 roku.

 

Fot. 05. Widok w kierunku tylnej ściany schronu.

[01] – Więcej na temat konstrukcyjnych rozwiązań : Drzwi stalowe 14P7 z lukiem ewakuacyjnym (Stahltür mit Mannloch).
[02] – Anna Kędryna, Robert M. Jurga, Wyposażenie socjalne obiektów fortyfikacji niemieckiej 1933-1944, str. 27.