Kopuły Linii Maginot

Opracował: Franz Aufmann

Fot. 01. Blok bojowy nr 1 małej grupy warownej Haut-Poirier Sektoru Ufortyfikowanego Sary (fr. secteur fortifié de la Sarre). Na pierwszym planie betonowa kopuła pozorna.

W latach trzydziestych zeszłego wieku zaprojektowano szereg pancerzy staliwnych dla nowo powstających umocnień na granicy francusko-niemieckiej. Umocnienia były budowane zgodnie z wytycznymi Komisji do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych (Commission d’organisation des régions fortifiées – CORF). Komisja do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych powołana została dekretem z 30 września 1927 przez ówczesnego francuskiego ministra wojny Paul Painlevé i działała do 31 grudnia 1935 roku. Od 1929 roku następcą Paula Painleve na stanowisku ministra wojny został ponownie Andree Maginot. Dzięki ogólnemu nastawieniu antywojennemu panującemu we Francji po I Wojnie Światowej i efektywnym staraniom Andre Maginot, pozyskano kredyt w wysokości 3,3 miliarda franków na 4 lata, zatwierdzony prawie jednomyślnie przez parlament. Projekt zakładał wybudowanie fortyfikacji obronnych na wschodniej granicy Francji, w celu złagodzenia skutków remilitaryzacji Nadrenii, która zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego miała nastąpić w 1935 roku. Budowa umocnień była przejawem francuskiej doktryny wojennej, przedkładającej działania obronne nad ofensywnymi. Umocnienia przeszły do historii pod nazwą Linii Maginot od nazwiska Andre Maginot, mimo że jej formalnym twórcą był generał major Charles Belhague, przewodniczący Komisji do Spraw Organizacji Rejonów Umocnionych CORF.

W fortyfikacji polskiej element pancerny, osłaniający stanowisko bojowe lub obserwacyjne a odpowiadający francuskiemu określeniu „cloche”, nazywany był kopułą. Dobrym przykładem może być opracowana przez Wydział III-a Sztabu Głównego pod kierownictwem ppłk Józefa Siłakowskiego w 1936 roku Instrukcja Fort. 15/1936 „Kopuła pancerna obserwacyjna. Typ normalny” dla nowo opracowanego pancerza dla polskiej fortyfikacji fortyfikacji stałej. Znane są jednak przypadki posługiwania się w korespondencji pomiędzy polskimi oficerami określeniami „dzwon rkm” lub „dzwon obserwacyjny”. Zaistniało kilka przypadków opisania kopuł fonetycznym brzmieniem francuskiego słowa „cloche”, o czym wspominałem w jednym z wcześniejszych postów.