Pancerz skrzynkowy strzelnicy obrony wejścia – Gewehrschartenverschluss

Opracował: Franz Aufmann

 

Fot. 01. Pancerz skrzynkowy obrony wejścia. -1. płyta stalowa o wymiarach 40 x 45 x 2 cm, -2. blaszana obudowa – skrzynka o wymiarach 28,2 x 31 cm., -3. prowadnica, -4. chwyt zasuwy, – 5. oś obrotu chwytu, -6. rygiel, -7. otwór strzelnicy o wymiarach 8 x 12 cm., -8. wkręty mocujące uszczelkę filcową, -9. ołowiane podkładki.

 

Niektóre rozwiązania konstrukcyjne, stosowane przez niemieckich fortyfikatorów w okresie międzywojennym a sprawdzone podczas kilkuletniej eksploatacji, wykorzystywane były w kolejnych opracowaniach. Takie właśnie rozwiązanie zastosowano w zamknięciu strzelnicy broni ręcznej do obrony wejścia do schronu, które pojawiło się w schronach wznoszonych we wschodniej części Niemiec do 1938 roku włącznie. Pancerz nie znalazł się w katalogu Panzer Atlas nr 1 z 1942 roku. Zamknięcie strzelnicy obrony wejścia tego typu nazywane jest popularnie przez znawców fortyfikacji niemieckiej „pancerzem skrzynkowym”. Posiada nowatorskie rozwiązanie zamknięcia strzelnicy, ponownie zastosowane kilka lat później w płycie stalowej ze strzelnicą o oznaczeniu 422P01 (niem. Stahlschartenplatte 422P01). Znamienną cechą rozwiązania konstrukcyjnego jest obrotowy chwyt w kształcie odwróconej litery „U”, służący do przesuwania zasuwy strzelnicy oraz jej ryglowania w skrajnych położeniach.

W płycie stalowej [01] o wymiarach 40 x 45 x 2 cm (szerokość x wysokość x grubość) wykonano otwór strzelnicy o wymiarach 8 x 12 cm. Otwór strzelnicy zamykała płyta stalowa – zasuwa, przesuwana pomiędzy dwoma równoległymi prowadnicami. Każda z prowadnic mocowana była za pomocą trzech śrub. Nakrętka, widoczna od strony wnętrza schronu dociskała prowadnice poprzez komplet podkładek. Pierwsza z nich (od strony nakrętki) wykonana była ze sprężystej blachy a druga, znacznie grubsza, z ołowiu (Fot. 01, -9). Plastyczny i łatwo odkształcalny ołów zapewniał niezniszczalność połączenia w pełnym zakresie odkształceń sprężystych i lekkich plastycznych deformacji części składowych pancerza, wywołanych uderzeniami pocisków. Nakrętki dokręcane były w procesie montażu pancerza przy pomocy klucza dynamometrycznego.

Zasuwa ustawiona została na elementach tocznych – kulkach łożyskowych, które ograniczały do minimum opory tarcia. Dwa ograniczniki ustalały położenie zasuwy w skrajnych pozycjach: „otwarte” i „zamknięte”. W obu położeniach zasuwa unieruchamiana była przez obrót chwytu. Dwa element ryglujące wsuwane były w gniazda wykonane w prowadnicach. Pochylone powierzchnie rygli powodowały docisk zasuwy do uszczelki filcowej, przyległej do powierzchni płyty stalowej. Uszczelka dociskana była do płyty przez prowadnice zasuwy. Dodatkowo mocowano ją przy pomocy wkrętów z łbami stożkowymi aby zapobiec jej fałdowaniu się w wyniku oddziaływania wszechobecnej w schronach  wilgoci. Grubość uszczelki wynosiła około 0,5 cm. Uszczelka podlegała okresowemu nasączaniu olejem. Po dociśnięciu do niej zasuwy zachowywała warunek gazoszczelności zamknięcia.


 

[01] – płyta walcowana, wykonana ze stali konstrukcyjnej nisko stopowej.