OPPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na armatę ppanc. i ckm

 

Fot. Linia Mołotowa. OPPK - jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na 45 mm armatę i ckm (Stara Kamienna, Grodzieński Rejon Umocniony).
Fot. 21. Linia Mołotowa. OPPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na 45 mm armatę i ckm (Stara Kamienna, Grodzieński Rejon Umocniony).

 

OPPK – jednokondygnacyjny schron do ognia bocznego na armatę przeciwpancerną i ckm wznoszony był w dwóch kategoriach odporności na ostrzał. Przed ścianą boczną ze strzelnicami dla broni podstawowej przewidziano rów diamentowy. Utrudniał nieprzyjacielowi podejście do strzelnic. Uniemożliwiał ich zasypanie przez przemieszczający się grunt lub gruz powstający podczas ostrzału artyleryjskiego. Do rowu diamentowego spadały łuski z wystrzelonych naboi poprzez zrzutnie, które były osadzone w ścianie poniżej pancerzy skrzynkowych obu stanowisk bojowych. Wysunięty orylon oraz nasyp kamienno-ziemny chronił schron przed ostrzałem od strony przedpola. Obiekt prowadził ogień boczny, uznawany  za najbardziej efektywny do zwalczania siły żywej nieprzyjaciela.

 

Rys. 02. Schemat schronu OPPK do ognia bocznego na 45 mm armatę przeciwpancerną i ckm.

 

Rys. 02. Schemat schronu OPPK do ognia bocznego na 45 mm armatę i ckm. 1. izba bojowa dla stanowiska DOT-4, 2. izba bojowa dla stanowiska NPS-3, 3. pomieszczenie dowodzenia ze strzelnicą obrony wejścia i włazem wyjścia ewakuacyjnego, 4. magazyn amunicji, 5. izba załogi, 6. pomieszczenie dla filtrów z ujęciem wody, 7. maszynownia z zaznaczonym położeniem agregatu prądotwórczego, 8. pomieszczenie magazynowe, 9. latryna ze strzelnicą obrony wejścia, 10. korytarz, 11. śluza przeciwgazowa, 12. korytarz wejściowy, 13. czerpnia powietrza, 14. zewnętrzny szyb wyjścia ewakuacyjnego, 15. nisza z wyjściem rur do usuwania spalin i zanieczyszczonego powietrza.

 

 

 


 

Fot. 22. Widok ściany izby bojowej z odstrzelonym pancerzem skrzynkowym stanowiska DOT-4.

 

Fot. 22. Widok ściany izby bojowej z odstrzelonym pancerzem skrzynkowym stanowiska DOT-4.
Odstrzelenie pancerza przeprowadzano poprzez odpalenie ładunków w otworach nawierconych w ścianie wokół jego zarysu. Grubość ściany minimum 1,22 m. Dwa powyginane eksplozją pionowe dwuteowniki z poprzeczną tylną belką nośną ustalały położenie pancerza względem wewnętrznej powierzchni ściany w procesie jego betonowania. W otworze pozostała powyginana przednia belka nośna. Pancerz mógł być osadzony w ścianie podczas betonowania schronu lub w późniejszym terminie w pozostawionym do tego celu otworze technologicznym. W stropie osadzono ogniwo ułatwiające montaż lub naprawę armat przeciwpancernej.

 

Fot. 23. Widok w kierunku tylnej ściany izby bojowej od stanowiska DOT-4.

 

Fot. 23. Widok w kierunku tylnej ściany izby bojowej od stanowiska DOT-4.
Po prawej stronie wewnętrzna ściana nośna schronu. Otwory wejściowe do składu amunicji z izby bojowej oraz z izby załogi wykonano w tej samej osi. Późniejsze konstrukcje pozbawione są tej wady. W otworach wejściowych osadzone były ciężkie drzwi gazoszczelne.
Widoczna w głębi ściana oddziela pomieszczenie z filtrami od izby załogi. W ścianach, oddzielających poszczególne pomieszczenia, pozostawiono pod stropem czworokątne otwory technologiczne na przewód napowietrzający. Poprowadzono go wzdłuż wewnętrznej ściany nośnej.
Strop obiektu wyposażono w sztywne przeciwodpryskowe zabezpieczenie. Wykonano go z arkuszy blachy o grubości 4-5 mm , ułożonej między stalowi kształtownikami. Zabezpieczenie zapobiegało tworzeniu się odprysków betonu w przypadku uderzeń pociskami dużego kalibru.

 

Fot. 24. Widok w kierunku tylnej ściany izby bojowej od stanowiska DOT-4.

Fot. 24. Widok w kierunku tylnej ściany izby bojowej od stanowiska DOT-4.
Wewnętrzna ściana nośna, podtrzymująca strop obiektu, wytyczała ciągi pomieszczeń za izbami bojowymi. Posiadała standardową grubość około 60 cm.  Uwagę zwraca grubość ścian działowych. Ściana tylna izby bojowej posiada grubość około 32 cm. Grubość żelbetonowej ściany działowej, pomiędzy magazynem amunicji i izbą załogi, wynosi tylko około 18 cm. Na uwagę zasługuje fakt, że w dwukondygnacyjnym odpowiedniku w odmienny sposób rozwiązano podparcie stropu. Wewnętrzną ścianą nośną o grubości 60 cm była tylna ściana izb bojowych. Ściana działowa pomiędzy izbami bojowymi posiadała grubość około 32 cm.

 

 

Fot. 25. Widok izby bojowej dla stanowiska NPS-3 od strony odstrzelonego pancerza.

 

Fot. 25. Widok izby bojowej dla stanowiska NPS-3 od strony odstrzelonego pancerza.
Widoczna po lewej stronie ściana dzieliła obie izby bojowe. Była żelbetonową ścianą nośną o grubości 60 cm. W ścianie pozostawiono dwa czworokątne otwory. Górny otwór umożliwiał przeprowadzenie przewodu napowietrzającego izbę. W drugim miał być osadzony zawór dekompresujący. Widoczne po lewej stronie wsporniki, osadzone w ścianie pod stropem, miały podtrzymywać górny zbiornik układu chłodzenia ckm. Poniżej osadzono dwa pręty, każdy na innej wysokości od poziomu posadzki. Są to kotwy do mocowania ręcznej pompy wodnej. Służyła do przepompowywania wody z dolnego zbiornika, postawionego na posadzce izby, do górnego. Górny zbiornik zasilał grawitacyjnie chłodnicę ckm. Do dolnego spływała podgrzana woda.
Wentylator, zasysający gazy prochowe z obu stanowisk, zmocowano na dwóch wspornikach. Wentylator posiadał napęd mechaniczny i ręczny. Silnik elektryczny napędzał bezpośrednio wirnik wentylatora.

Fot. 26. Izba załogi.

Fot. 26. Izba załogi.
Po prawej stronie zarys wejścia z korytarza do izby załogi. Pod stropem, wzdłuż ściany nośnej miał być poprowadzony przewód napowietrzający. W tym celu w ścianie działowej pomiędzy izbą filtrów a pomieszczeniem załogi pozostawiono pod stropem czworokątny otwór. Poniżej znajduje się drugi otwór. W nim miał być osadzony zawór dekompresacyjny. Dwa czworokątne otwory w ścianie pozostawiono na osadzenie wsporników dla wentylatora z napędem mechanicznym do usynawia zanieczyszczonego powietrza z izby załogi.

 

Fot. 27. Latryna. Więcej na temat latryn w opracowaniu „Linia Mołotowa – latryny„.

 

Zaplecze techniczne

Obiekt otrzymał pełne zaplecze techniczne i socjalne. Zaplecze techniczne obejmowało dwie izby. W jednej ustawiono kolumny filtrów przeciwchemicznych. W 1941 roku mogły być zastosowane filtry FPU-50 [01]. Zasilane były przez boczne otwory, znajdujące się na cylindrycznej części. W kolumnie ustawiano standardowo 4 filtry dla obiektów fortyfikacji stałej. W przypadku zastosowania filtrów nowej generacji o oznaczeniu FPR-100 w skład kolumny wchodziły trzy filtry. Pierwszy od dołu był przeciwdymnym a następnie ustawiano na nim dwa filtry przeciwchemiczne. Filtry zasilano przez otwór znajdujący się w osi obrotu cylindrycznego filtra. Przefiltrowane powietrze odbierano rurą przez boczny otwór na cylindrycznej części. W pomieszczeniu powinien znaleźć się filtr przeciwkurzowy do wstępnego oczyszczania powietrza, w przypadku stosowania filtrów przeciwchemicznych. Powietrze zasysał z czerpni i tłoczył wentylator promieniowy z bezpośrednim napędem elektrycznym. Powietrze tłoczone do pomieszczeń schronu przechodziło przez wymienniki ciepła, wchodzące w skład układu chłodzenia silnika. W pomieszczeniu dla filtrów zlokalizowano również szyb studni.  Wodę do celów technicznych i spożywczych pobierano za pomocą pomp wodnych z napędem ręcznym.

W maszynowni, w drugim pomieszczeniu zaplecza technicznego, znajdował się generator prądotwórczy. Do napędu zastosowano silnik wysokoprężny.

 

Fot. 28. Maszynownia. Na wprost wejście do pomieszczenia z filtrami. Po prawej stronie dwa wsporniki na zbiornik układu chłodzenia silnika wysokoprężnego. Agregat ustawiony był równolegle do ściany pod zbiornikiem na wodę.

 

Fot. 29. Ściana dzieląca maszynownię i izbę filtrów.

 

Fot. 30. Korytarz. Widok w kierunku maszynowni.

 

 

Fot. 31. Widok ze śluzy przeciwgazowej w kierunku korytarza wejściowego do schronu.

 

Fot. 32. Korytarz wejściowy do schronu. Po lewej stronie ościeżnica drzwi wejściowych do schronu oraz zarys strzelnicy obrony wejścia. Na wprost nisza czerpni powietrza. Poniżej pancerz zamknięcia szamba bez przykrycia.

 

Fot. 33. Strzelnica obrony wejścia bez zamontowanego pancerza. Po prawej stronie zarys niszy czerpni powietrza.